Αγαπητές Φίλες, Αγαπητοί Φίλοι,
Κυρίες και Κύριοι,
Αγαπητοί συμμετέχοντες στις ενότητες των συζητήσεων,
Αγαπητοί διοργανωτές,
Θέλω να σας ευχαριστήσω για τη δυνατότητα που μου δίνετε να χαιρετίσω το 27ο Φόρουμ Ανάπτυξης, μια σημαντική δημόσια συζήτηση που διαχρονικά εστιάζει σε ζητήματα ζωτικής σημασίας για το μέλλον της περιοχής και της χώρας μας.
Η Μετάβαση σε μια βιώσιμη, πράσινη και ψηφιακή οικονομία, είναι μια θεματολογία του, όπως γνωρίζετε, που με απασχολεί εδώ και δεκαετίες.
Πολλοί τότε διακωμωδούσαν αυτές τις έννοιες. Υπάρχουν και κάποιοι ηγέτες, όπως ο προσφάτως εκλεγείς Τράμπ στην Αμερική, που αρνούνται την καταστροφή, οικολογική και κλιματική που επέρχεται.
Τεράστια ποσά, πολλά χρήματα από τα λόμπυ του πετρελαίου διατίθενται στην επιρροή ή ακόμα και εξαγορά πολιτικών προσώπων.
Και βέβαια είναι εύκολο να λέει κανείς σε μια κοινωνία εθισμένη σε ένα ενεργειακό μείγμα υδρογονανθράκων, ότι δεν τρέχει τίποτα. Δεν χρειάζεται να αλλάξουμε, να αλλάξει οτιδήποτε.
Όμως εμείς στην Ελλάδα ζούμε με όλο και περισσότερα δραματικά γεγονότα. Από τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες μέχρι την λειψυδρία, την αλλαγή και απώλεια της βιοποικιλότητας, με συνεχείς επιβαρύνσεις στην υγεία του οικοσυστήματος μας και της υγείας μας.
Αλλά Σεβασμιώτατε, και όπως ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως έχει πει, το ζήτημα της οικολογίας και της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης δεν είναι απλά ένα οικονομικό ζήτημα αλλά είναι βαθιά ζήτημα πολιτισμού, αξιών και μιας άλλης ηθικής.
Δεν μπορώ να παρά να συμφωνήσω απολύτως.
Γιατί τίθενται καίρια ερωτήματα για αυτή την μετάβαση.
Πρώτα απ’ όλα να παραδεχτούμε την ανάγκη αυτής της αλλαγής.
Όμως δεν αρκεί αυτό.
Τι σημαίνει πραγματικά αυτή η μετάβαση;
Ποιος καθορίζει το πλαίσιο, τους στόχους, και –το πιο σημαντικό– ποιοι είναι οι δικαιούχοι αυτής της αλλαγής;
Αυτή η μετάβαση, δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη ή να υπηρετεί λίγους. Δεν μπορεί να σχεδιάζεται ερήμην της κοινωνίας, χωρίς διαβούλευση, διαφάνεια και δικαιοσύνη.
Με τα λόγια του φετινού Νομπελίστα στην Οικονομία Acemoglu, για το έργο του “Γιατί Αποτυγχάνουν τα Έθνη”, προειδοποιεί ότι αν οι θεσμοί, λειτουργούν προς όφελος μιας μικρής ελίτ, τότε παρεμποδίζουν την πραγματική ανάπτυξη, καθώς βασίζονται σε πρακτικές εκμετάλλευσης και υπονόμευσης της ευημερίας του γενικού πληθυσμού.
Οι θεσμοί αυτοί συχνά βασίζονται σε αλλότριες αξίες, όπως του ατομικού πλουτισμού σε βάρος του κοινωνικού καλού.
Σε αυταρχικά καθεστώτα ή σε θεσμούς όπου η εξουσία είναι συγκεντρωτική, πελατειακή, η ανάπτυξη περιορίζεται, οι ανισότητες ενισχύονται.
Και αυτή είναι συνταγή αποτυχίας των εθνών. Αντιθέτως μας λέει ότι η ανάπτυξη απαιτεί τη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων αλλά και στην δίκαιη διανομή πλούτου και ευκαιριών.
Η ανάπτυξη αλλά ακόμα περισσότερο η μετάβαση που καλούμαστε να υπηρετήσουμε δεν μπορεί παρά να είναι
Πρώτον:
Δημοκρατική, που σημαίνει ότι, υπάρχουν εκείνοι οι θεσμοί και οι διαδικασίες που κατοχυρώνουν τον δημοκρατικό χαρακτήρα της μετάβασης, έτσι ώστε να διαφυλάσσεται ο βασικότερος όρος αυτού του εγχειρήματος.
Δεύτερο, Συμμετοχική, που σημαίνει ότι, στη λήψη των αποφάσεων, το σχεδιασμό και την υλοποίηση του εγχειρήματος θα συμμετέχουν οι πολίτες με τρόπο που να καθίσταται το εγχείρημα και το αποτέλεσμά του κτήμα του κάθε πολίτη, ιδιοκτησία του, θα μπορούσαμε να πούμε.
Έτσι η μέριμνα των κοινωνιών θα αποτελούσε κρίσιμο παράγοντα παραγωγής υπεραξίας.
Τρίτο, Δίκαιη, που σημαίνει ότι, το κόστος της μετάβασης δεν θα το επωμιστούν οι λιγότερο δυνατοί και οι αδύνατοι, δηλαδή οι σημερινοί μη προνομιούχοι, που αποτελούν πια, δυστυχώς, την τεράστια πλειοψηφία του κόσμου.
Αλλά και ότι, το μέρισμα από την επένδυση αυτή για το μέλλον, θα το καρπωθούν όλοι, χωρίς εξαιρέσεις και αποκλεισμούς.
Ειδικά στην Ελλάδα, και το τονίζω αυτό, ειδικά στην Ελλάδα θα μπορούσαμε η μετάβαση αυτή να έχει πολλαπλά θετικά για όλους μας αποτελέσματα.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ουσιαστικά αυτόνομη ενεργειακά, και να μην εξαρτάται από τις εισαγωγές και τις διεθνείς τιμές ή τα παιχνίδια τα γεωπολιτικά με το πετρέλαιο.
Φτηνή και καθαρή ενέργεια με τον ήλιο, άνεμο και γεωθερμία μας.
Αλλά θα μπορούσε η Ελλάδα να διασφαλίσει ότι το κέρδος αυτής της μετάβασης μπαίνει στην τσέπη του κάθε πολίτη.
Γιατί με σωστές επενδύσεις στοχευμένες με την αυτοδιοίκηση θα μπορούσαμε όλου όχι μόνο να είμαστε καταναλωτές αλλά και παραγωγοί ενέργειας.
Σκεφτείτε το. Το κόστος όχι μόνο θα μειωνόταν αλλά και το κέρδος στον έλληνα πολίτη.
Όμως η μετάβαση πρέπει και μπορεί και άλλους στόχους.
Ανάπτυξη σοβαρή, βιώσιμη, δεν νοείται αν δεν περικλείει πέρα από την οικονομική πλευρά τον στόχο της ευζωίας, την διασφάλιση στην πρόσβαση σε ποιοτική υγεία για όλους, παιδεία δημοκρατική και σύγχρονη, κατοικία, ψυχική υγεία, και μια κοινωνία αλληλεγγύης και ανθρωπιάς.
Δυστυχώς η σημερινή πολιτική, η Κυβέρνηση της ΝΔ κάθε άλλο παρά αυτές τις αρχές, τις αξίες υπηρετεί.
Ένα παράδειγμα από την περίπτωση της Αχαΐας:
Τις τελευταίες μέρες ανακοινώθηκε ότι στην Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού της Π.Δ.Ε. σε τρεις προκηρύξεις του Αναπτυξιακού Νόμου δεν εγκρίθηκε καμιά πρόταση.
Ότι μόλις το 2% των πόρων των προκηρύξεων αυτών κατευθύνθηκαν στην περιφέρεια μας.
Και ότι εγκρίθηκε κάτω από το 20% των προτάσεων στη χώρα.
Και αναρωτιόμαστε: που επιτέλους διατίθενται οι πόροι που άπλετα ήρθαν στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια.
Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο μιλά για την “αυξητική τάση στις παράτυπες δαπάνες κατά τη διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων, υπογραμμίζοντας πως «τα ευρήματα αποκαλύπτουν κρίσιμες προκλήσεις της Ε.Ε.” Και η Ελλάδα πρωτοστατεί στην αδιαφάνεια δυστυχώς.
Μα και η Κεντρική Τράπεζα προειδοποιεί για το Ταμείο Ανάκαμψης τη «σημαντική υστέρηση στην εκτέλεση δαπανών», καθώς «μόνο το 45% των συνολικών κονδυλίων των επιχορηγήσεων που έχουν εισπραχθεί μέχρι στιγμής έχει διοχετευθεί στην πραγματική οικονομία» (Έκθεση Τράπεζα της Ελλάδας, Ιούνιος 2024), με την υποεκτέλεση να «κοστίζει» στη χώρα 1% περίπου του ΑΕΠ ετησίως.
Να το πω λιανά;
Λεφτά υπάρχουν – αλλά που πάνε;
Στο πλιάτσικο που αισθάνεται καθημερινά ο έλληνας και η ελληνική οικογένεια, από την τεράστια κερδοσκοπική πρακτική των μεγάλων εταιριών ενέργειας, σουπερμάρκετ και τραπεζών.
Και αυτό με τις πλάτες της κυβέρνησης.
Γιατί εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να χάνονται στις σκοτεινές διαδρομές μεταξύ πελατειακού κράτους και πάσης φύσεως συμφερόντων – και να σπαταλούνται με αθέμιτες πρακτικές, όπως και τότε, πριν από 20 χρόνια, που το ένα σκάνδαλο διαδεχόταν το άλλο και το Ευρωκοινοβούλιο αναγκάστηκε να κατηγορήσει την τότε κυβέρνηση για λογιστική απάτη, λόγω των ψευδών λογιστικών στοιχείων.
Κάτι που μας οδήγησε τελικά, σε αναγκαστικό δανεισμό. Και δυστυχώς, από ό,τι άκουσα πρόσφατα, εδώ στην Πάτρα, οι πρωταγωνιστές εκείνης της τραγωδίας συνεχίζουν να εμφανίζονται και αμετανόητοι.
Και χρησιμοποιώ την λέξη αμετανόητοι γιατί μπορεί ξανά να οδηγήσουν την χώρα και τον λαό σε περιπέτειες οικονομικές όπως διαχειρίζονται την περιουσία του ελληνικού λαού.
Φίλες και φίλοι,
Δεν χρειάζεται να επαναλάβω κάτι που έχω πει άπειρες φορές.
Η Αχαΐα, έχει τεράστιες δυνατότητες αν σωστά αξιοποιήσει την ευκαιρία και τα κονδύλια αυτής της πρασιές μετάβασης.
Αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό μας, το πανεπιστήμιο, την εργατικότητα και καινοτόμα μας σκέψη – με πνεύμα συλλογικό, δημοκρατικό και δίκαιο.
Και αυξάνοντας το μέρισμα για την κοινωνία από την αξιοποίησή τους, γιατί ο ήλιος, ο άνεμος, το υδάτινο δυναμικό αποτελούν δημόσιο αγαθό. Δεν ανήκουν σε λίγους ολιγάρχες.
Αντιμετωπίζοντας προβλήματα πριν γίνουν εφιάλτης, όπως η έλλειψη νερού με τις κατάλληλες παρεμβάσεις. Η ευφυής γεωργία και η βέλτιστη διαχείριση των υδάτων μπορούν να αποτελέσουν παραδείγματα κοινής αξιοποίησης των πόρων.
Φίλες και φίλοι,
η έμπνευση και η οραματική πολιτική βούληση είναι αυτή που τελικά μπορεί να απελευθερώσει τις δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας και τελικά να διαμορφώσει το σχέδιο της μετάβασης, ως ένα συλλογικό επίτευγμα.
Η περιοχή μας, με τα μοναδικά χαρακτηριστικά και τα πλεονεκτήματα της, έχει όλες τις προϋποθέσεις να πρωτοστατήσει στη μετάβαση αυτή.
Με αυτές τις σύντομες σκέψεις, εύχομαι το 27ο Φόρουμ να αποτελέσει αφετηρία νέων ιδεών και πρωτοβουλιών, που θα ανοίξουν δρόμους για ένα καλύτερο αύριο για όλους μας.
