Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, συμφωνεί ότι υπάρχει πιθανόν κάποια βάση στους ισχυρισμούς περί μιας οικονομίας σε σχήμα Κ. Ωστόσο, στην περσινή συνέντευξη Τύπου αμέλησε να αναφέρει πώς η ίδια η Fed συνέβαλε στη δημιουργία αυτής της κατάστασης και ποιες πραγματικά είναι οι συνέπειες για τη νομισματική πολιτική.
«Αν ακούσετε τις τηλεδιασκέψεις για τα αποτελέσματα ή τις αναφορές μεγάλων, εισηγμένων, καταναλωτικών εταιρειών, πολλές από αυτές λένε ότι υπάρχει μια διχασμένη οικονομία, όπου οι καταναλωτές στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα δυσκολεύονται, αγοράζουν λιγότερα και στρέφονται σε φθηνότερα προϊόντα», είπε ο Πάουελ την περασμένη εβδομάδα. «Ενώ στην κορυφή, οι άνθρωποι συνεχίζουν να ξοδεύουν, έχοντας υψηλότερα εισοδήματα και πλούτο».
Με τα περιοριστικά επιτόκια των τελευταίων ετών, η Fed έχει συμβάλει σε αυτή τη διάσπαση. Οι αξιωματούχοι της Fed δεν στοχεύουν συγκεκριμένες δημογραφικές ομάδες όταν καθορίζουν τα επιτόκια. Η εντολή τους αφορά τη μέγιστη απασχόληση και τη σταθερότητα των τιμών για το σύνολο της χώρας. Ωστόσο, η αύξηση ή μείωση των επιτοκίων δημιουργεί διαφοροποιήσεις μεταξύ των νοικοκυριών.
Μια ανάλυση της χρήσης πιστωτικών καρτών από ερευνητές της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Βοστώνης έδειξε ότι μετά το 2022, το έτος που η Fed αύξησε απότομα το βασικό της επιτόκιο, οι δαπάνες των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος, προσαρμοσμένες για τον πληθωρισμό, σχεδόν σταμάτησαν να αυξάνονται. Αντιθέτως, τα νοικοκυριά υψηλότερου εισοδήματος ήταν αυτά που τροφοδότησαν την αύξηση των συνολικών πραγματικών δαπανών μέσω πιστωτικών καρτών.
Τα επιτόκια των πιστωτικών καρτών, τα οποία είναι βραχυπρόθεσμα, κινούνται στενά με το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων, επομένως είναι λογικό να τα εξετάσουμε για να δούμε τις επιδράσεις της νομισματικής πολιτικής.
Μια άλλη ομάδα ερευνητών χρησιμοποίησε λεπτομέρειες συμβολαίων από τα ίδια δεδομένα πιστωτικών καρτών για να απομονώσει την άμεση επίδραση μιας αύξησης του επιτοκίου των ομοσπονδιακών κεφαλαίων στις δαπάνες μέσω πιστωτικών καρτών. Διαπίστωσαν ότι μια αύξηση κατά μία ποσοστιαία μονάδα στο ετήσιο επιτόκιο (APR) μιας πιστωτικής κάρτας μείωνε τις συνολικές δαπάνες μέσω καρτών σχεδόν κατά 9% τον επόμενο μήνα. Όμως η μείωση δεν ήταν ομοιόμορφη: το ποσοστό μείωσης ήταν περίπου διπλάσιο για τους κατόχους που διατηρούσαν υπόλοιπο στην κάρτα τους και για όσους είχαν χαμηλούς πιστωτικούς δείκτες. Οι δαπάνες όσων εξοφλούσαν το υπόλοιπό τους κάθε μήνα, καθώς και όσων είχαν υψηλούς πιστωτικούς δείκτες, δεν επηρεάστηκαν από τα υψηλότερα επιτόκια.
Είναι λογικό οι δανειολήπτες να είναι πιο ευαίσθητοι στις αλλαγές των επιτοκίων: αυτοί αντιμετωπίζουν άμεσα το πρόσθετο κόστος. Όταν τα επιτόκια αυξάνονται, οι πληρωμές τόκων για τα υπάρχοντα υπόλοιπα αυξάνονται. Αυτό απαιτεί είτε επιπλέον χρήματα για να καλυφθεί το κόστος δανεισμού, είτε μείωση των νέων δαπανών. Οι δανειολήπτες με υψηλό πιστωτικό δείκτη, που συνήθως έχουν υψηλότερα εισοδήματα και πιο ρευστά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, ακολούθησαν τον πρώτο δρόμο και συνέχισαν να ξοδεύουν, εξοφλώντας ακόμη και μέρος των υπολοίπων τους. Οι δανειολήπτες με χαμηλό πιστωτικό δείκτη ακολούθησαν τον δεύτερο δρόμο και μείωσαν τις δαπάνες τους.
Στόχος της Fed ήταν να περιορίσει τη συνολική ζήτηση ώστε να μειωθεί ο συνολικός πληθωρισμός. Ωστόσο, η μείωση της ζήτησης συγκεντρώνεται στα νοικοκυριά των οποίων η κατανάλωση ήταν ήδη περιορισμένη, τραβώντας προς τα κάτω το κάτω άκρο του γράμματος Κ.
Οι διαφορετικές επιδράσεις της νομισματικής πολιτικής στα νοικοκυριά επεκτείνονται και στις επιχειρήσεις. Ο Πάουελ εξήγησε την περασμένη εβδομάδα ότι οι επενδύσεις σε τεχνητή νοημοσύνη (AI), που αποτελούν κινητήριο μοχλό της ανάπτυξης του ΑΕΠ, δεν είναι ευαίσθητες στα επιτόκια, επικαλούμενος τις μακροπρόθεσμες προσδοκίες γύρω από την τεχνολογία. Αυτό είναι ένα εύλογο σημείο. Την ίδια στιγμή, όμως, οι μεγάλες και κερδοφόρες εταιρείες όπως η Amazon, η Meta και η Google πραγματοποιούν αυτές τις επενδύσεις, και η εξάρτησή τους από δανεισμό για τη χρηματοδότησή τους είναι περιορισμένη.
Αντίθετα, η έρευνα έχει δείξει εδώ και καιρό ότι οι επενδύσεις από οικονομικά περιορισμένες επιχειρήσεις, όπως οι νέες, οι μικρές, ή εκείνες που βασίζονται περισσότερο στον δανεισμό, αντιδρούν πιο έντονα στις αλλαγές των επιτοκίων που προκύπτουν από τη νομισματική πολιτική. Σύμφωνα με την έρευνα της NFIB για τις μικρές επιχειρήσεις, τα σχέδια κεφαλαιουχικών δαπανών για τους επόμενους έξι μήνες παραμένουν υποτονικά σε σχέση με την προ πανδημίας περίοδο. Αυτό συνάδει με αναφορές για αυξημένα κόστη χρηματοδότησης και μεγαλύτερη δυσκολία στην έγκριση δανείων. Ο ρόλος της Fed στη διάσπαση των επιχειρηματικών επενδύσεων, όπως και στη διάσπαση των καταναλωτικών δαπανών, συνίσταται στο ότι συγκρατεί το κάτω άκρο του γράμματος Κ.
Η οικονομία σε σχήμα Κ είναι ταυτόχρονα χαρακτηριστικό και παρενέργεια της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Τα επιτόκια αποτελούν ένα αμβλύ εργαλείο, πολύ λιγότερο στοχευμένο από τα εργαλεία φορολογικής και μεταβιβαστικής πολιτικής. Ακόμη κι αν η Fed το επιθυμούσε, θα ήταν δύσκολο να περιορίσει τις επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη ή να προστατεύσει τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Η αύξηση των επιτοκίων επιβραδύνει την οικονομία «από κάτω προς τα πάνω», όχι «από πάνω προς τα κάτω».
Και μόνο το γεγονός ότι η πολιτική της Fed συμβάλλει στη διχοτόμηση της οικονομίας δεν αποτελεί λόγο για μείωση των επιτοκίων. Ο πληθωρισμός παραμένει πάνω από τον στόχο της Fed και το ποσοστό ανεργίας είναι σχετικά χαμηλό. Ωστόσο, η βραδύτερη ανάπτυξη στα χαμηλότερα στρώματα υποδηλώνει ότι το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων παραμένει περιοριστικό και υπάρχει ακόμη περιθώριο για μείωση. Αυτό είναι επίσης λόγος να αισιοδοξούμε για ευρύτερη ανάπτυξη στην καταναλωτική δαπάνη και στις επιχειρηματικές επενδύσεις καθώς η Fed αρχίζει να μειώνει τα επιτόκια.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
