Καθώς το Πεκίνο ενισχύει τον έλεγχό του στις σπάνιες γαίες που χρειάζονται οι δυτικές χώρες για την πράσινη ενέργεια, την άμυνα και την ψηφιακή τεχνολογία, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια δυσάρεστη αλήθεια: δεν θα ξεφύγει από την κυριαρχία της Κίνας στο άμεσο μέλλον.
Η αιφνιδιαστική επιβολή αυστηρών ελέγχων από την κινεζική κυβέρνηση στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και των πρώτων υλών που απαιτούνται για την παραγωγή τους, έχει οξύνει την εμπορική διαμάχη με τις ΗΠΑ, ενώ εκτιμάται πως θα προκαλέσει τεράστιες και άμεσες παράπλευρες ζημίες και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με το ζήτημα να απασχολεί την ημερήσια διάταξη της συνόδου κορυφής που θα πραγματοποιηθεί σήμερα, Πέμπτη.
«Η κρίση εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών δεν είναι πλέον ένας μακρινός κίνδυνος. Βρίσκεται προ των πυλών», ανέφερε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε ομιλία της πριν από τη σύνοδο κορυφής.
«Τώρα πρέπει να λάβουμε άμεσα μέτρα. Χρειαζόμαστε ταχύτερη και πιο αξιόπιστη προμήθεια κρίσιμων πρώτων υλών στην Ευρώπη, από αξιόπιστους εταίρους. Είμαι έτοιμη να προτείνω περαιτέρω μέτρα για τη διασφάλιση της οικονομικής ασφάλειας της Ευρώπης και θα επιταχύνω τα μέτρα που έχουμε ήδη θέσει σε εφαρμογή», σημείωσε.
Οι ανακοινώσεις του Πεκίνου προκάλεσαν την έντονη αντίδραση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος απείλησε να αυξήσει τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα στο 100%. Ο Αμερικανός πρόεδρος αναμένεται να πραγματοποιήσει συνάντηση υψηλού επιπέδου με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής Ασίας – Ειρηνικού στα τέλη Οκτωβρίου.
Η ΕΕ, η οποία εισάγει σχεδόν το σύνολο των σπάνιων γαιών και των μόνιμων μαγνητών της από την Κίνα, βρίσκεται στο επίκεντρο της διαμάχης. «Δεν έχουμε κανένα συμφέρον από την κλιμάκωση της έντασης», δήλωσε την Τρίτη στους δημοσιογράφους ο Μάρος Σέφτσοβιτς, υπεύθυνος εμπορίου της ΕΕ. «Ωστόσο, η κατάσταση αυτή ρίχνει σκιά στις σχέσεις μας. Επομένως, είναι απαραίτητη η άμεση επίλυση του ζητήματος».
Η Κίνα και η ΕΕ θα «εντείνουν τις επαφές σε όλα τα επίπεδα» σχετικά με το θέμα, πρόσθεσε ο Σέφτσοβιτς.
Ο Ουάνγκ Γουεντάο, υπουργός Εμπορίου της Κίνας, δέχθηκε πρόσκληση να επισκεφθεί τις Βρυξέλλες τις επόμενες ημέρες για να συζητήσει τους περιορισμούς, δήλωσε ο Σέφτσοβιτς μετά από δίωρη τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ των δύο πλευρών.
Η ΕΕ διαβουλεύεται επίσης με την G7 για μια συντονισμένη απάντηση σχετικά με τα ορυκτά, ενόψει της συνάντησης που θα πραγματοποιηθεί στις 30-31 Οκτωβρίου στον Καναδά.
Πάντως, όπως επισημαίνει το Politico, πέρα από διπλωματικές αντιδράσεις και πιθανά αντίποινα, η Ευρώπη δεν έχει άλλο τρόπο να ξεφύγει από την κυριαρχία της Κίνας στον τομέα των σπάνιων γαιών, που έχει οικοδομηθεί επί δεκαετίες από το Πεκίνο . Τουλάχιστον προς το παρόν.
«Βραχυπρόθεσμα, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, εκτός από το να προσπαθήσεις να διαπραγματευτείς με τους Κινέζους», δήλωσε ο Φίλιπ Άντριου Σπιντ, ανώτερος ερευνητής στο Oxford Institute for Energy Studies.
«Χτύπα εκεί που πονάει»
Η Κίνα κυριαρχεί σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών: από τους μόνιμους μαγνήτες που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρικά οχήματα και τις ανεμογεννήτριες, έως τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 και τα πολεμικά πλοία.
Σύμφωνα με τους νέους ελέγχους εξαγωγών, οι εισαγωγείς θα χρειάζονται άδεια από την κυβέρνηση όχι μόνο για τους μόνιμους μαγνήτες, αλλά και για τα εξευγενισμένα μέταλλα και κράματα που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή τους.
Η Κίνα έχει ήδη αξιοποιήσει την ηγετική της θέση στην παραγωγή και τη διύλιση κρίσιμων πρώτων υλών και συγκεκριμένα σπάνιων γαιών όπως το σκάνδιο, το ύττριο και το δυσπρόσιο ως απάντηση στους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ τον Απρίλιο. Τελικά, ο Λευκός Οίκος υπέκυψε.
Και αυτή τη φορά, οι κινεζικοί έλεγχοι στις εξαγωγές είναι «αντίποινα για την πολιτική των ΗΠΑ», ανέφερε πηγή από τον κινεζικό επιχειρηματικό τομέα στο Politico.
Ωστόσο, πλήττεται και η ΕΕ, με τις επιπτώσεις να είναι άμεσες και τεράστιες, ιδίως στον τομέα της άμυνας, όπως αναφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
«Η αμυντική βιομηχανία της ΕΕ κινδυνεύει να παραλύσει, καθώς η έλλειψη αποθεμάτων ενδέχεται να δυσκολέψει την παραγωγή και την παράδοση επαρκών όπλων για τον πόλεμο στην Ουκρανία», τονίζεται.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, η Κίνα αντιπροσωπεύει το 61% της εξόρυξης σπάνιων γαιών και το 92% της διύλισής τους. Παρέχει σχεδόν το 99% του εφοδιασμού της ΕΕ με τις 17 σπάνιες γαίες, καθώς και περίπου το 98% των μόνιμων μαγνητών σπάνιων γαιών.
Διπλωματία των αουτσάιντερ
Εκτός από το μονοπώλιο στα ορυκτά, το Πεκίνο έχει δημιουργήσει ένα νομικό πλαίσιο για να το εκμεταλλευτεί, μέσω ενός συνόλου μέτρων ελέγχου των εξαγωγών, κάτι ανάλογο με ό,τι έκαναν και οι ΗΠΑ για να περιορίσουν τις εξαγωγές τεχνολογίας αιχμής προς την Κίνα.
Η ΕΕ δεν διαθέτει ωστόσο αντίστοιχο «οπλοστάσιο» για να ανταποκριθεί με τον ίδιο τρόπο. Ενώ οι έλεγχοι εξαγωγών αποτελούν πλέον βασική επιλογή στις στρατηγικές διαπραγμάτευσης εμπορίου της Ουάσιγκτον και του Πεκίνου, για τις Βρυξέλλες η προστασία της εθνικής ασφάλειας παραμένει η μόνη νόμιμη δικαιολογία για την εφαρμογή τέτοιων μέτρων.
«Η ΕΕ θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να ζήσει σε αυτή τη νέα πραγματικότητα», δήλωσε η Αντωνία Χμαΐντι, ανώτερη αναλύτρια στο think tank Merics, προσθέτοντας ότι η ΕΕ ενδέχεται να χρειαστεί να εγκαταλείψει την πίστη της στο σύστημα εμπορίου βάσει κανόνων που χρησιμοποιήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Αυτό θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ότι η ΕΕ θα επιλέξει να μην παίξει αυτό το παιχνίδι, αλλά τότε θα χρειαστεί να βρει κάτι διαφορετικό», είπε, προσθέτοντας ότι η πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά θα μπορούσε να αποτελέσει μια ισχυρή εναλλακτική λύση.
Πριν από τη σημερινή σύνοδο κορυφής, αυξήθηκαν οι εκκλήσεις για την ενεργοποίηση μηχανισμού κατά του εξαναγκασμού (ACI), του μοναδικού εργαλείου εμπορικής πολιτικής που μπορεί να χρησιμοποιήσει η ΕΕ κατά του οικονομικού εκφοβισμού.
Λειτουργώντας κυρίως μέσω της αποτροπής, το λεγόμενο «εμπορικό μπαζούκα» της ΕΕ στοχεύει στο να αποτρέψει ξένες δυνάμεις από το να ασκήσουν πίεση στις ευρωπαϊκές χώρες, προβλέποντας τη λήψη μέτρων μόνο ως έσχατη λύση.
«Πρόκειται για τις συνήθεις απειλές από τους συνήθεις υπόπτους, αλλά η ενεργοποίηση του ACI δεν εξετάζεται σοβαρά σε αυτό το στάδιο», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ που ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Ερωτηθείς αν η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ εξετάζει την ενεργοποίηση του ACI, ο αναπληρωτής επικεφαλής εκπρόσωπος της Επιτροπής, Όλοφ Γκιλ, δήλωσε: «Αυτή τη στιγμή εστιάζουμε στη διπλωματική εμπλοκή και δεν πρόκειται να προχωρήσουμε σε εικασίες σχετικά με οποιαδήποτε άλλη πιθανότητα».
Η διπλωματία ωστόσο, αποφέρει ελάχιστα αποτελέσματα.
Τον Ιούνιο, το Πεκίνο συμφώνησε να δημιουργήσει μια «πράσινη λωρίδα» για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, προκειμένου να επιταχυνθεί η έγκριση των αδειών εξαγωγής. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Σέφτσοβιτς, μόνο οι μισές από τις 2.000 αιτήσεις κατά προτεραιότητα που υπέβαλαν ευρωπαϊκές εταιρείες στις κινεζικές αρχές «εξετάστηκαν καταλλήλως».
Στο μέλλον, η ΕΕ πρέπει να εντείνει δραστικά τις προσπάθειές της να απεξαρτηθεί όσο μπορεί από την Κίνα. Σε συνάντηση με ηγέτες του κλάδου τη Δευτέρα, ο Επίτροπος Βιομηχανίας, Στεφάν Σεζουρνέ, δήλωσε ότι η απάντηση της ΕΕ πρέπει να βασίζεται σε δύο πυλώνες: μια διπλωματική λύση και μια πιο ανθεκτική αλυσίδα εφοδιασμού. Ωστόσο, για το δεύτερο απαιτούνται πολλές προσπάθειες, συνεργασίες και χρηματοδότηση.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
