Του Στέφανου Νικολαΐδη
Η εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν στα Κατεχόμενα, με μια διαφορά σχεδόν 30 ποσοστιαίων μονάδων έναντι του απερχόμενου Ερσίν Τατάρ, γεννά νέα ερωτήματα και συγκρατημένες προσδοκίες: θα μπορέσει πράγματι ο νέος Τουρκοκύπριος ηγέτης να αποδειχθεί διαφορετικός από τους προκατόχους του ή θα βρεθεί, όπως τόσοι πριν από αυτόν, εγκλωβισμένος στη σφιχτή αγκαλιά της Άγκυρας;
Το αποτέλεσμα της κάλπης μοιάζει να συνιστά ηχηρό μήνυμα των Τουρκοκυπρίων υπέρ της μετριοπάθειας, της κοσμικότητας και μιας πιο ευρωπαϊκής προοπτικής· ωστόσο, τα ερωτήματα για τα πραγματικά περιθώρια αυτονομίας του Ερχιουρμάν παραμένουν ανοιχτά.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αν και προεκλογικά είχε στηρίξει ανοιχτά τον σκληρό Τατάρ, έσπευσε μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων να συγχαρεί τον νέο «πρόεδρο» των Κατεχομένων, διαμηνύοντας πως η Τουρκία θα συνεχίσει να «υπερασπίζεται τα κυριαρχικά δικαιώματα» της αποσχισθείσας «ΤΔΒΚ». Η διπλή αυτή γλώσσα –προφανώς υπολογισμένη – αφήνει ανοιχτό το ερώτημα αν πρόκειται για τακτική αναδίπλωση ή για έναν νέο κύκλο πολιτικής εξαπάτησης εκ μέρους της Άγκυρας.
Στο πλαίσιο αυτό, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA) Κωνσταντίνος Φίλης, μιλώντας στο skai.gr, αποτιμά το εκλογικό αποτέλεσμα ως «εκκωφαντικό μήνυμα των Τουρκοκυπρίων» προς όσους συντηρούν το αδιέξοδο και την εξάρτηση από την Τουρκία, προειδοποιώντας ωστόσο ότι «οφείλουμε να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί σε περίπτωση που η Άγκυρα επιχειρήσει για ακόμη μια φορά να εξωραΐσει την εικόνα της».
«Εκκωφαντικό μήνυμα» προς δύο κατευθύνσεις
Η σαρωτική νίκη του Τουφάν Ερχιουρμάν, όπως σημειώνει ο Κωνσταντίνος Φίλης, αποτελεί ένα εκκωφαντικό μήνυμα των Τουρκοκυπρίων προς δύο κυρίως κατευθύνσεις:
- Αφενός, προς τους οπαδούς του status quo, η διατήρηση του οποίου απομακρύνει κάθε μέρα περισσότερο τους Τουρκοκυπρίους από την Ευρώπη, εγκλωβίζοντάς τους σε ένα καθεστώς απόλυτης εξάρτησης από την Άγκυρα — μια συνθήκη που έχει οδηγήσει στην ουσιαστική προσάρτησή τους από τη «μητέρα πατρίδα».
- Αφετέρου, προς τους κύκλους της βαθιάς τουρκικής συντήρησης και του AKP, που επιχειρούν να επιβάλουν στα Κατεχόμενα ένα μοντέλο ισλαμιστικής κοινωνικής συμπεριφοράς, το οποίο εν τέλει απορρίφθηκε.
Κατά τον κ. Φίλη, η νίκη του Ερχιουρμάν είναι νίκη υπέρ της κοσμικότητας, της εξωστρέφειας και της ευρωπαϊκής πορείας. Επιβεβαιώνει επίσης τη διαχρονική επιρροή του CHP στους Τουρκοκυπρίους, οι οποίοι διαχρονικά διαφοροποιούνται από το ισλαμοσυντηρητικό αφήγημα της Άγκυρας.
Το «παράδοξο» της στάσης Ερντογάν
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, σύμφωνα με τον καθηγητή Διεθνών Σχέσεων, η απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να επιτρέψει τη διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών αυτή τη φορά στα Κατεχόμενα, σε αντίθεση με το 2020, όταν για να εκλεγεί ο Τατάρ απέναντι στον Ακιντζί «το αποτέλεσμα είχε καθοριστεί με άνωθεν παρεμβάσεις».
Η τωρινή στάση του Ερντογάν φαίνεται να υπακούει σε πιο σύνθετους υπολογισμούς, καθώς ο κυριότερος εκφραστής του βαθέος παρακράτους, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, έσπευσε να ζητήσει την ακύρωση των εκλογών, για να «αδειαστεί» στη συνέχεια τόσο από τον αντιπρόεδρο της τουρκικής κυβέρνησης όσο και από τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο.
Ακόμη πιο αποκαλυπτική, όπως τονίζει ο κ. Φίλης, είναι η επιβεβαιωμένη πληροφορία ότι η Άγκυρα έδωσε γραμμή αποχής στους εποίκους, οι οποίοι πιθανότατα πια αποτελούν πλειοψηφία έναντι των Τουρκοκυπρίων. Αυτό «άνοιξε τον δρόμο στην εκλογή Ερχιουρμάν», γεγονός που γεννά το ερώτημα αν η τουρκική ηγεσία επιχείρησε συνειδητά μια μερική αναδίπλωση.
Απόπειρα τακτικής αναδίπλωσης ή αλλαγή στρατηγικής;
«Έγινε αυτό», διερωτάται ο Κωνσταντίνος Φίλης, «επειδή το χαρτί Τατάρ είχε καεί λόγω της αδιαλλαξίας του και των κακών εντυπώσεων που προκαλούσε στους διεθνείς συνομιλητές του;»
Ή μήπως η Άγκυρα συνειδητοποίησε ότι το δόγμα των δύο κρατών δεν βρίσκει πια στήριξη στη διεθνή κοινότητα και αποφάσισε να στηρίξει έναν νέο ηγέτη που τουλάχιστον δηλώνει υπέρ της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ);
Κατά τον κ. Φίλη, το πιο πιθανό είναι πως η Άγκυρα επιχειρεί έναν ελεγχόμενο εξωραϊσμό της εικόνας της, ενταγμένο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο επικοινωνιακής επανατοποθέτησης.
«Πιθανόν ο Ερντογάν, προσεγγίζοντας σταθερά τον Τραμπ, ικανοποιώντας τη διάθεσή του για αναζήτηση ή και επιβολή συναινέσεων και λύσεων, επενδύει στην εμπέδωση της εικόνας της Τουρκίας ως ειρηνοποιού στην ευρύτερη περιοχή», σημειώνει ο Έλληνας αναλυτής.
Μέσα από αυτή την εικόνα, η Άγκυρα προσδοκά να καμφθούν οι αντιστάσεις για τη συμμετοχή της σε ευρωπαϊκά προγράμματα άμυνας και για την πώληση μαχητικών και άλλων αμυντικών συστημάτων από τις ΗΠΑ.
«Αποδείξεις, όχι προθέσεις»
Ο Κωνσταντίνος Φίλης κλείνει την ανάλυσή του με σαφή προειδοποίηση:
«Οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί σε περίπτωση που η Τουρκία αποπειραθεί για μια ακόμη φορά να εξωραΐσει την εικόνα της. Απαιτούνται αποδείξεις και όχι απλές εκδηλώσεις προθέσεων.»
Η Κύπρος, υπενθυμίζει, έχει αναβαθμιστεί στους αμερικανικούς σχεδιασμούς, με την Ουάσινγκτον να προωθεί τη σταθερότητα στο σύνολο της Ανατολικής Μεσογείου.
Αυτή η συνθήκη, εφόσον αξιοποιηθεί, μπορεί να «ζεστάνει τις μηχανές» για επανέναρξη ουσιαστικών συζητήσεων στο Κυπριακό, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η διεθνής κοινότητα δεν θα αρκεστεί σε επιφανειακές κινήσεις καλής θέλησης από πλευράς Άγκυρας.
Η εκλογή Ερχιουρμάν, αν και γεννά ελπίδες για μια νέα σελίδα, δεν αίρει τις βαθύτερες σταθερές του Κυπριακού: την παρουσία κατοχικού στρατού, τον εποικισμό και τον έλεγχο της Τουρκίας.
Το ερώτημα παραμένει: θα μπορέσει ο νέος Τουρκοκύπριος ηγέτης να κινηθεί με σχετική αυτονομία ή θα αποδειχθεί τελικά απλώς διαφορετικός στη ρητορική, ίδιος στην ουσία;
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
