Πως φορολογείται αποζημίωση των δικηγόρων από την νέα ύλη που τους μεταφέρθηκε από τα δικαστήρια: Εγκύκλιος της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), με την οποία δίνονται κρίσιμες διευκρινίσεις σχετικά με τη φορολογική μεταχείριση της αποζημίωσης που καταβάλλεται σε δικηγόρους στους οποίους έχει μεταφερθεί ύλη από τα δικαστήρια, κατ’ εφαρμογή του νόμου 5095/2024, όπως τροποποιήθηκε με τον νόμο 5197/2025.
Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, οι δικηγόροι που αναλαμβάνουν υποθέσεις οι οποίες μέχρι πρότινος ανήκαν στην αρμοδιότητα των δικαστηρίων – όπως η έκδοση κληρονομητηρίου, η εγγραφή και εξάλειψη συναινετικής προσημείωσης υποθήκης και ο προέλεγχος καταστατικών σωματείων – λαμβάνουν ειδική αποζημίωση, η οποία καταβάλλεται μέσω των δικηγορικών συλλόγων. Η αποζημίωση αυτή, όπως ορίζει η σχετική υπουργική απόφαση, προκαταβάλλεται από τον αιτούντα με την υποβολή του αιτήματος και αποδίδεται στον δικηγόρο μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας.
Το σημαντικότερο στοιχείο της εγκυκλίου αφορά το φορολογικό καθεστώς της συγκεκριμένης αποζημίωσης. Παρά το γεγονός ότι, κατ’ αρχήν, θεωρείται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, η νομοθεσία που τέθηκε σε ισχύ από 1ης Ιουνίου 2024 προβλέπει ρητή απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος, καθώς και από κάθε είδους παρακράτηση ή κράτηση υπέρ τρίτων. Αυτό σημαίνει ότι τα ποσά που λαμβάνουν οι δικηγόροι για τις συγκεκριμένες πράξεις δεν επιβαρύνονται φορολογικά, ενώ για όσες δηλώσεις του 2024 έχουν ήδη εκκαθαριστεί με επιβολή φόρου, θα πρέπει να υποβληθούν τροποποιητικές δηλώσεις ώστε να διορθωθεί η εικόνα.
Η εγκύκλιος διευκρινίζει, επίσης, ότι η εν λόγω αποζημίωση απαλλάσσεται και από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Έτσι, στα φορολογικά στοιχεία που εκδίδουν οι δικηγόροι θα πρέπει να αναγράφεται ειδική ένδειξη περί απαλλαγής βάσει του νόμου, ενώ δεν θα έχουν δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ για εισροές που σχετίζονται με την εκτέλεση αυτών των καθηκόντων. Για κοινές δαπάνες που καλύπτουν τόσο φορολογητέες όσο και απαλλασσόμενες δραστηριότητες, θα εφαρμόζεται η αναλογία (pro rata).
Όσον αφορά τα λογιστικά στοιχεία, οι δικηγόροι υποχρεούνται να εκδίδουν τιμολόγια ή αποδείξεις παροχής υπηρεσιών για τα ποσά που λαμβάνουν, τα οποία πρέπει να διαβιβάζονται στην πλατφόρμα myDATA με συγκεκριμένο χαρακτηρισμό. Ειδικά, θα φέρουν την ένδειξη «Απαλλαγή από τον ΦΠΑ» με αναφορά στη σχετική νομοθεσία, ώστε να διασφαλίζεται η σωστή καταχώριση και η διαφάνεια στη διαδικασία.
Η νέα ρύθμιση συνδέεται με την προσπάθεια αποσυμφόρησης των δικαστηρίων και την ταχύτερη διεκπεραίωση υποθέσεων χαμηλότερης δικαστικής βαρύτητας, οι οποίες μεταφέρθηκαν στους δικηγόρους με τον νόμο 5095/2024. Η φορολογική απαλλαγή της αποζημίωσης θεωρείται κίνητρο για την ομαλή λειτουργία του νέου συστήματος, καθώς απαλλάσσει τους επαγγελματίες από πρόσθετα βάρη που θα μείωναν την αποδοτικότητα του μέτρου.
Με τον τρόπο αυτό, οι δικηγόροι καλούνται να διαδραματίσουν έναν ενισχυμένο θεσμικό ρόλο στη δικαιοσύνη, έχοντας παράλληλα τη διασφάλιση ότι η αποζημίωση για τις νέες αρμοδιότητές τους δεν θα υπόκειται σε φορολόγηση. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να έχει άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή πρακτική των δικηγόρων, αλλά και στην ταχύτερη εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων που προσφεύγουν σε αυτές τις διαδικασίες.
Σε κάθε περίπτωση, η ΑΑΔΕ επισημαίνει ότι για τα επόμενα φορολογικά έτη η δήλωση των σχετικών ποσών θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις ετήσιες αποφάσεις που εκδίδονται για τη φορολογική δήλωση, ώστε να υπάρχει ομοιομορφία και σαφήνεια στον τρόπο καταγραφής.
Α) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
Η εγκύκλιος αφορά στην παροχή διευκρινίσεων ως προς τη φορολογική μεταχείριση της αποζημίωσης που καταβάλλεται σε δικηγόρους σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περ. β) της παρ. 1 του άρθρου 27 του ν. 5095/2024 (Α’ 40), κατόπιν τροποποίησής της με το άρθρο 61 του ν. 5197/2025 (Α’ 76).
Β) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Με την παρούσα παρέχονται διευκρινίσεις ως προς την φορολογική μεταχείριση της αποζημίωσης που καταβάλλεται σε δικηγόρους στους οποίους ανατίθεται η διεκπεραίωση συγκεκριμένων υποθέσεων, κατόπιν μεταφοράς σε αυτούς ύλης από τα δικαστήρια, δυνάμει των διατάξεων του ν. 5095/2024.
Γ) ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Η εγκύκλιος αφορά σε φυσικά πρόσωπα δικηγόρους στους οποίους έχει μεταφερθεί ύλη από τα δικαστήρια κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 5095/2024 και λαμβάνουν αποζημίωση σύμφωνα με την περ. β) της παρ. 1 του άρθρου 27 του ν. 5095/2024, κατόπιν τροποποίησής της με το άρθρο 61 του ν. 5197/2025.
Δημοσιεύτηκε στον Οδηγό του Πολίτη (https://www.odigostoupoliti.eu)
