Σε ποιους πολίτες θα δοθούν κοινωνικές κατοικίες με μικρό ενοίκιο. Η Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας ανακοίνωσε ότι την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου 2025 κατατίθεται στην Βουλή προς ψήφιση, το νομοσχέδιο με τίτλο «Κοινωνική Αντιπαροχή, Κοινωνική Μίσθωση, Τριτεκνική Ιδιότητα και άλλες διατάξεις». Πρόκειται για κομβική μεταρρύθμιση του στεγαστικού πλαισίου, με στόχο τη δημιουργία οικιστικού αποθέματος κοινωνικής κατοικίας, την ενεργοποίηση ανεκμετάλλευτης δημόσιας περιουσίας και τη θεσμική θωράκιση του δικαιώματος στην προσιτή στέγη, με διαφάνεια και βιωσιμότητα.
Το νομοσχέδιο, με το οποίο τροποποιείται ο νόμος 5006/2022, ενισχύει σημαντικά το θεσμικό πλαίσιο της κοινωνικής αντιπαροχής, εισάγοντας κρίσιμες καινοτομίες που ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες των πολιτών και την απαίτηση για άμεση παραγωγή διαθέσιμων, ποιοτικών και οικονομικά προσβάσιμων κατοικιών.
Όπως σημειώνει η Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου: «Το νομοσχέδιο για την κοινωνική αντιπαροχή και την κοινωνική μίσθωση έρχεται να προστεθεί σε ένα ευρύτερο πλέγμα δράσεων που έχει αναπτύξει η Κυβέρνηση. Είναι μια στοχευμένη απάντηση στη στεγαστική κρίση. Αξιοποιούμε τη δημόσια περιουσία, αυξάνουμε το απόθεμα κοινωνικών κατοικιών και προσφέρουμε στέγη σε ευάλωτους πολίτες με κοινωνικά κριτήρια και χαμηλό μίσθωμα. Το κράτος κρατά τον έλεγχο, οι ιδιώτες κατασκευάζουν και οι πολίτες ωφελούνται. Είναι μια ώριμη πολιτική, χωρίς κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά με μεγάλο κοινωνικό αποτύπωμα. Με την κοινωνική αντιπαροχή (μαζί και με λοιπές πολιτικές από τη συνολική μας στεγαστική πολιτική) επιτυγχάνουμε: α) οριζόντια αύξηση του στεγαστικού αποθέματος (παρέμβαση στην πλευρά της προσφοράς), β) αύξηση των διαθέσιμων κοινωνικών κατοικιών και γ) αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (συχνά παραμένει αναξιοποίητη)»
Οι βασικές καινοτομίες του σχεδίου νόμου περιλαμβάνουν τις εξής παρεμβάσεις:
– Θεσπίζεται ρητά η δυνατότητα ανάθεσης στον ανάδοχο της πλήρους διαχείρισης των κοινωνικών κατοικιών (εκμίσθωση, είσπραξη, συντήρηση) για προκαθορισμένη περίοδο.
– Προβλέπεται ότι ο ανάδοχος θα μπορεί να αποκτά ποσοστό συγκυριότητας (εξ αδιαιρέτου) στο ακίνητο.
– Δημιουργείται ηλεκτρονικό μητρώο στη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, με αναλυτική καταγραφή των διαδικασιών, διαγωνισμών και συμβάσεων, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και καλύτερο έλεγχο.
– Συστήνεται Γενική Διεύθυνση Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής στη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής με αποστολή: α) τον σχεδιασμό, την υλοποίηση, τον συντονισμό, την παρακολούθηση, τον έλεγχο και την αξιολόγηση πολιτικών για την προστασία και στήριξη παιδιών, εφήβων, νέων και οικογένειας, καθώς και για τη διαχείριση των δημογραφικών εξελίξεων και β) την αντίστοιχη πολιτική διαχείρισης στεγαστικών αναγκών και την εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στη στέγη για όλους.
– Ρυθμίζονται τα κριτήρια και η διαδικασία για την επιλογή δικαιούχων από τον ΟΠΕΚΑ, ενώ ενισχύονται οι ρήτρες για τη δυνατότητα «rent to own», αγοράς της κατοικίας μετά από συνεπή ενοικίαση (συγκεκριμένο χρονικό όριο και όροι συνέπειας).
– Καθορίζεται ελάχιστο ποσοστό κοινωνικών κατοικιών (τουλάχιστον 30%) ανά έργο, με συγκεκριμένα ποιοτικά και κοινωνικά κριτήρια.
– Ορίζεται το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ως κεντρικός φορέας, ο οποίος κατά τρόπο οριζόντιο θα υλοποιήσει την κυβερνητική στεγαστική πολιτική σε σχέση με την κοινωνική αντιπαροχή.
– Θεσμοθετούνται για πρώτη φορά οι δομές βραχυχρόνιας φιλοξενίας ατόμων με αναπηρία. Πρόκειται για μονάδες που παρέχουν προσωρινή φροντίδα, στέγαση, υποστήριξη και υπηρεσίες σε άτομα με αναπηρία με στόχο την ενίσχυση της αυτονομίας τους, την κοινωνική τους συμπερίληψη και την παροχή ανάπαυλας στο υποστηρικτικό περιβάλλον τους.
– Ορίζεται η τριτεκνική ιδιότητα και απονέμεται στους τρίτεκνους γονείς ισοβιότητα κατ’ αναλογία της αντίστοιχης διάταξης για τους πολύτεκνους.
Η σχετική διάταξη έχει ως εξής:
Άρθρο 4
Δικαιούχοι μισθωτές κοινωνικής κατοικίας – Προσθήκη άρθρου 5Α στον νόμο 5006/2022
Στον ν. 5006/2022 (Α’ 239) προστίθεται άρθρο 5Α ως εξής:
«Άρθρο 5Α
Δικαιούχοι μισθωτές κοινωνικής κατοικίας – Δικαίωμα προαίρεσης για εξαγορά
1. Οι δικαιούχοι μισθωτές σε κοινωνικές κατοικίες επιλέγονται από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.) με βάση κοινωνικά κριτήρια, στα οποία περιλαμβάνονται, ιδίως, το εισόδημα, η περιουσιακή και οικογενειακή κατάσταση και η ηλικία των τέκνων των δικαιούχων. Οι δικαιούχοι μισθωτές, οι σύζυγοι αυτών ή τα πρόσωπα με τα οποία αυτοί έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, καθώς και τα εξαρτώμενα μέλη τους, εφόσον φιλοξενούνται από τους δικαιούχους μισθωτές, από τη σύναψη της σύμβασης μίσθωσης και εξής δεν δύνανται να λαμβάνουν το επίδομα στέγασης του άρθρου 3 του ν. 4472/2017 (Α’ 74), το επίδομα στεγαστικής συνδρομής σε ανασφάλιστους υπερήλικες της υποπερ. αα) της περ. στ) της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4520/2018 (Α’ 30) και το στεγαστικό επίδομα σε φοιτητές του άρθρου 10 του ν. 3220/2004 (Α’ 15) ούτε να είναι ωφελούμενοι άλλων προγραμμάτων ή παροχών που αποσκοπούν στην κάλυψη των στεγαστικών τους αναγκών.
2. Τα κριτήρια επιλογής των δικαιούχων μισθωτών πρέπει να συντρέχουν, σωρευτικά, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης για σύναψη της σύμβασης μίσθωσης κοινωνικής κατοικίας, κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης μίσθωσης και κατά τον χρόνο παράτασης ή ανανέωσης της σύμβασης μίσθωσης.
3. Το ύψος του μισθώματος που καταβάλλουν οι δικαιούχοι μισθωτές κοινωνικής κατοικίας υπολείπεται ουσιωδώς του μισθώματος που διαμορφώνεται σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς για κατοικία αντίστοιχων ποιοτικών χαρακτηριστικών με την προς εκμίσθωση κοινωνική κατοικία.
4. Στις οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες των ακινήτων που ανεγείρονται ή ανακαινίζονται ή επισκευάζονται στο πλαίσιο σύμβασης κοινωνικής αντιπαροχής επιτρέπεται η σύναψη συμβάσεων μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά τους (rent tο own) από τους δικαιούχους μισθωτές, μετά από την παρέλευση δέκα (10) ετών από τη σύναψη της αρχικής σύμβασης μίσθωσης. Στην περίπτωση αυτή, η σύμβαση μίσθωσης περιβάλλεται τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και το δικαίωμα προαίρεσης αγοράς ισχύει μόνο μετά από την καταχώριση της σύμβασης στο οικείο Κτηματολογικό Γραφείο, που διενεργείται ατελώς.».
Δημοσιεύτηκε στον Οδηγό του Πολίτη (https://www.odigostoupoliti.eu)
