Ανακοίνωση Τομέα Περιβάλλοντος ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής
Από το 2014, η Ελλάδα έχει πληρώσει περισσότερα από 184 εκατ. ευρώ σε πρόστιμα που επιβλήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παραβιάσεις των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα απόβλητα και τα αστικά λύματα.
Η 4η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής για τα 27 κράτη μέλη, που δημοσιοποίησε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την Ελλάδα αναφέρει ότι:
– Βρίσκεται σε τροχιά μη επίτευξης των στόχων 2025 (ποσοστό ανακύκλωσης 55% για τα αστικά απόβλητα και 65% για τα απορρίμματα συσκευασίας).
– Απαιτούνται επείγοντα μέτρα και επενδύσεις στη διαχείριση των αποβλήτων και στην κυκλική οικονομία, ώστε να απομακρυνθεί από την εξάρτηση από την απόρριψη αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής (συμπεριλαμβανομένων των παράνομων), η οποία παραμένει σημαντική.
– Τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠεΣΔΑ), απαραίτητα για την εφαρμογή των πολιτικών διαχείρισης αποβλήτων, έχουν καθυστερήσει σημαντικά.
Η κυβέρνηση της ΝΔ, επικαλούμενη την πολύ κακή κατάσταση που παρέλαβε από τον ΣΥΡΙΖΑ, επιχειρεί να εξωραΐσει τις δικές της ευθύνες για τα έξι χρόνια (2019 – 2025) διακυβέρνησης. Ωστόσο:
– Η ανακύκλωση παραμένει πολύ χαμηλά (17% σύμφωνα με τη EUROSTAT, ποσοστό πολύ χαμηλότερο του μέσου όρου των κρατών μελών που είναι 49% και πολύ μακριά από τον στόχο 55% που ισχύει για τα κράτη μέλη για το 2025).
– Η ταφή ανέρχεται στο 81%, όταν ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει περιοριστεί στο 23%.
– Ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ο θεσμοθετημένος φορέας της Πολιτείας για την εποπτεία της ανακύκλωσης, παραμένει χωρίς στελέχωση και αδυνατεί να διαδραματίσει τον ρόλο του. Σήμερα δεν λειτουργεί ούτε καν το Διοικητικό του Συμβούλιο.
– Έχει καθυστερήσει δραματικά η έναρξη των προγραμμάτων εγγυοδοσίας για τα απόβλητα συσκευασίας από πλαστικό ΡΕΤ και αλουμίνιο.
– Έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος για την αξιοποίηση των πόρων ΕΣΠΑ 2021 – 2027 για τα απόβλητα (900.000.000 €) και υπάρχει πολύ μεγάλος κίνδυνος να χαθεί σημαντικό μέρος τους. Η ολοκλήρωση και έγκριση των ΠεΣΔΑ, που εκκρεμεί, είναι προαπαιτούμενο για την αποδέσμευση της χρηματοδότησης.
– Υπάρχει πολύ μεγάλη καθυστέρηση στην προετοιμασία των έργων στην Αττική, όπου παράγονται τα μισά περίπου αστικά στερεά απόβλητα της χώρας.
– Έχει βρεθεί σε άσκοπη σύγκρουση με πολλούς Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) έχοντας νομοθετήσει και δρομολογήσει συνενώσεις τους, χωρίς επαρκή αξιολόγηση όλων τα δεδομένων και ουσιαστική διαβούλευση.
– Προωθεί την καύση σύμμεικτων απορριμμάτων, κατά παράβαση της ιεράρχησης της διαχείρισης αποβλήτων και σε βάρος της ανακύκλωσης, και ανακοίνωσε σχεδιασμό για 6 μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης με αδιαφάνεια και μηδενική διαβούλευση με τους ΦοΔΣΑ.
Αυτή η πολιτική οδηγεί με μαθηματική βεβαιότητα σε απώλεια πόρων και σε νέα αποτυχία. Χρειάζεται αλλαγή πορείας και αντίληψης.
Καλούμε την κυβέρνηση:
– Σε στενή συνεργασία με τους ΦοΔΣΑ και συστηματική συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει τάχιστα την ολοκλήρωση και έγκριση των ΠΕΣΔΑ για να αποδεσμευτεί η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
– Να φροντίσει να προχωρήσουν τα έργα των Μονάδων Ανάκτησης Ανακύκλωσης στο ΕΣΠΑ 2021 – 2027 σε συνδυασμό με προγράμματα διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής, ιδίως για τα βιοαπόβλητα.
– Να φροντίσει τα ολιστικά προγράμματα ανακύκλωσης που σχεδιάζονται, να μην μείνουν άσκηση στο χαρτί.
– Να βάλει σε τάξη την ανακύκλωση. Να θέσει σαφές πλαίσιο αρμοδιοτήτων και ευθυνών για τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας, τόσο μεταξύ τους όσο και σε σχέση με την Αυτοδιοίκηση.
– Να αντιμετωπίσει με την απαραίτητη βαρύτητα τα προβλήματα στην Αττική. Τέλος πια στην πρακτική του «αυτόματου πιλότου». Το να κρύβεται πίσω από τον (άλλωστε από τον δικό της πολιτικό χώρο προερχόμενο) περιφερειάρχη δεν είναι υπεύθυνη πολιτική.
Οι πολίτες πρέπει να είμαστε μέρος της λύσης, με ενεργή συμμετοχή. Χρειάζεται συστηματική ενημέρωση με διαφάνεια για τα θέματα διαχείρισης αποβλήτων. Όσο πιο πολύ ανακυκλώνει ο κάθε πολίτης τόσο πιο πολύ οικονομικό όφελος πρέπει να έχει, με αντίστοιχη μείωση των δημοτικών τελών.
Μόνο έτσι θα προχωρήσουμε σε σύγχρονη και βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων, συστατικό πυλώνα μιας κυκλικής οικονομίας στην πατρίδα μας.
Η αλλαγή πορείας είναι επιβεβλημένη και στη διαχείριση αποβλήτων.
