ΕΝΦΙΑ 2022. Μειώσεις, απαλλαγές, εκπτώσεις και πληρωμή σε 10 μηνιαίες δόσεις

Με διατάξεις του νόμου 4916/2022 επέρχονται αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ 2022

Συγκεκριμένα:

1. Τροποποιείται η μέθοδος υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ ως προς τα φυσικά πρόσωπα, σε διαφοροποίηση με τα νομικά πρόσωπα ή τις νομικές οντότητες (ισούται εφεξής με τον κύριο φόρο επί του κάθε ακινήτου και την προσαύξηση του φόρου φυσικών προσώπων ανάλογα με τη συνολική αξία της περιουσίας τους).

2. Εντάσσεται στα υποκείμενα του ΕΝΦΙΑ ο μετά από αποποιήσεις κληρονόμος, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.

3. Παρατείνεται και για το έτος 2022 η απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητα που βρίσκονται:

– σε περιοχές της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας (Π.Ε.) Κορινθίας, τις οποίες έπληξαν οι πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις για τους ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων. Ομοίως, παρατείνεται και για το έτος 2022, η απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ για τα δικαιώματα επί του συνόλου της ακίνητης περιουσίας των θανόντων εξαιτίας των ανωτέρω αναφερόμενων πυρκαγιών (ίσχυε για τα έτη 2018-2021).

– εντός των οριζόμενων οικισμών των Π.Ε. Φλώρινας, Κοζάνης και Γρεβενών (ίσχυε για το έτος 2021).

– στα διοικητικά όρια των Δήμων Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας και Ιστιαίας Αιδηψού της Π.Ε. Ευβοίας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, υπό την οριζόμενη προϋπόθεση (ίσχυε ειδικά για το έτος 2021).

4. Μεταβάλλεται ο τρόπος υπολογισμού του κύριου φόρου που διαμορφώνει τον ΕΝΦΙΑ. Μεταξύ άλλων, διαφοροποιούνται οι τιμές του βασικού φόρου ανά φορολογική ζώνη καθώς και οι οικείοι συντελεστές. Οι συντελεστές του βασικού φόρου κτισμάτων διαμορφώνονται, ενδεικτικά, ως εξής:

– για τιμή ζώνης από 751 έως 1.500 ευρώ/τ.μ. σε 2,80 ευρώ/τ.μ. αντί 3,70 ευρώ/τ.μ. που ισχύει σήμερα,

– για τιμή ζώνης από 1.501 έως 2.500 ευρώ ο συντελεστής διαμορφώνεται σε 3,70 ευρώ/τ.μ., ενώ με το ισχύον καθεστώς για τιμή ζώνης από 1.501 έως 2.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 4,5 ευρώ/τ.μ. και από 2.001 έως 2.500 είναι 6 ευρώ/τ.μ.

– για τιμή ζώνης από 2.501 έως 4.500 ευρώ ο συντελεστής διαμορφώνεται σε 4,50 ευρώ/τ.μ., αντί 7,60/τ.μ. που ισχύει σήμερα.

5. Ρυθμίζονται λεπτομέρειες σχετικά με τις περιπτώσεις εντάξεων νέων περιοχών στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων (ΑΠΑΑ) και προσδιορίζονται οι σχετικές υποχρεώσεις των φορολογουμένων.

6. Επανακαθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού των εκπτώσεων στον ΕΝΦΙΑ για τα φυσικά πρόσωπα, ανάλογα με τη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας τους.

Ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα:

– Επεκτείνεται η έκπτωση φόρου 30% για αξία ακίνητης περιουσίας έως και εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ, ενώ σήμερα η εν λόγω έκπτωση ισχύει για ακίνητη περιουσία έως 60.000 ευρώ.

– Προσδιορίζεται στο 25%, η έκπτωση φόρου για αξία ακίνητης περιουσίας από 100.001 έως 150.000 ευρώ.

7. Προβλέπεται η καταβολή του ΕΝΦΙΑ σε έως δέκα (10) μηνιαίες δόσεις

Νόμος 4916/2022 – ΦΕΚ τεύχος Α 65/28.03.2022
Εκσυγχρονισμός του πλαισίου λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς – Πρόγραμμα συνεισφοράς Δημοσίου σε ευάλωτους οφειλέτες μέχρι τη μεταβίβαση της κατοικίας τους στον φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης του κεφαλαίου Α’ του μέρους δευτέρου του τρίτου βιβλίου του ν. 4738/2020 – Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών (ΕΕ) 2020/1151 και (ΕΕ) 2021/1159, νέος μειωμένος Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), επείγουσες φορολογικές και τελωνειακές ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση ιδίως της ενεργειακής κρίσης και άλλες διατάξεις

Άρθρο 40
Νέος υπολογισμός ΕΝ.Φ.Ι.Α. φυσικών προσώπων – Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 1 ν. 4223/2013

Η παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 4223/2013 (Α’ 287) αντικαθίσταται ως εξής:

«3. Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. ισούται: α) με τον κύριο φόρο επί του κάθε ακινήτου και την προσαύξηση επί αυτού σύμφωνα με την Ενότητα Ε’του άρθρου 4, εάν υποκείμενο του φόρου είναι φυσικό πρόσωπο, και β) με το άθροισμα του κύριου φόρου επί του κάθε ακινήτου και του συμπληρωματικού φόρου επί της συνολικής αξίας των δικαιωμάτων επί των ακινήτων του υποκειμένου στον φόρο, εάν υποκείμενο του φόρου είναι νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα».

Άρθρο 41
Κληρονόμος μετά από αποποίηση ως υποκείμενος σε ΕΝ.Φ.Ι.Α. και υπολογισμός ΕΝ.Φ.Ι.Α. – Τροποποίηση παρ. 1 και 9 άρθρου 2 ν. 4223/2013

1. Στην περ. γ) της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4223/2013 (Α’ 287) προστίθεται υποπερ. γγ) και η περ. γ) διαμορφώνεται ως εξής:

«γ) Ο κληρονόμος και ειδικότερα:
αα) Ο εκ διαθήκης κληρονόμος, εφόσον έχει δημοσιευθεί διαθήκη μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου της φορολογίας έτους.
ββ) Ο εξ αδιαθέτου κληρονόμος, εφόσον δεν έχει δημοσιευθεί διαθήκη μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου της φορολογίας έτους.
γγ) Ο μετά από αποποιήσεις κληρονόμος, από το επόμενο έτος του θανάτου του κληρονομούμενου ή, στην περίπτωση που έχει δημοσιευθεί διαθήκη, από το επόμενο έτος της δημοσίευσης αυτής».

2. H παρ. 9 του άρθρου 2 του ν. 4223/2013 αντικαθίσταται ως εξής:

«9. Για τον φόρο επί της συνολικής αξίας ανά εμπράγματο δικαίωμα επί ακινήτου της Ενότητας Γ και την προσαύξηση του κυρίου φόρου φυσικών προσώπων της Ενότητας Ε του άρθρου 4, καθώς και για τον συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. νομικών προσώπων του άρθρου 5 εφαρμόζονται ανάλογα οι παρ. 3 έως και 8».

Άρθρο 42
Απαλλαγές από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. έτους 2022 – Τροποποίηση παρ. 7, 7Α και 7Β άρθρου 3 ν. 4223/2013

1. Η παρ. 7 του άρθρου 3 του ν. 4223/2013 (Α’ 287) τροποποιείται ως προς την προσθήκη του έτους 2022 στα έτη απαλλαγής από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. και διαμορφώνεται ως εξής:

«7. Ειδικά για τα έτη 2018, 2019, 2020, 2021 και 2022 απαλλάσσονται τα ακίνητα που ευρίσκονται σε περιοχές της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας, τις οποίες έπληξαν οι πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018, εφόσον οι ιδιοκτήτες τους είναι κάτοχοι Δελτίου Επανελέγχου ή Έκθεσης Αυτοψίας ή Πρωτοκόλλου Αυτοψίας Επικινδύνως Ετοιμόρροπου Κτηρίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που έχουν εκδοθεί έως και τις 31.12.2020, και κατά τον κρίσιμο χρόνο η κυριότητα ή τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα στο ακίνητο ανήκαν στον υπόχρεο σε φόρο για τα έτη αυτά. Για τα έτη 2018, 2019, 2020, 2021 και 2022 απαλλάσσονται από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. τα δικαιώματα επί του συνόλου της ακίνητης περιουσίας των θανόντων εξαιτίας των πυρκαγιών του προηγούμενου εδαφίου».

2. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 7Α του άρθρου 3 του ν. 4223/2013 τροποποιείται ως προς την προσθήκη του έτους 2022 και η παρ. 7Α διαμορφώνεται ως εξής:

«7Α. Ειδικά για τα έτη 2021 και 2022, απαλλάσσονται τα ακίνητα, τα οποία βρίσκονται εντός του οικισμού Αναργύρων του Δήμου Αμυνταίου της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας, όπως αυτός έχει οριοθετηθεί με την υπ’ αριθμ. 4012/86/25.9.1986 απόφαση του Νομάρχη Φλώρινας (Δ’ 1109) και ο οποίος έχει κηρυχθεί σε αναγκαστική απαλλοτρίωση με την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ ΔΜΕΒΟ/19831/338/15.4.2019 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας και Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Δ’ 190). Τα ακίνητα αυτά απεικονίζονται και περιγράφονται στον από Ιούλιο 2018 κτηματολογικό πίνακα του εν λόγω οικισμού και στο από Φεβρουάριο 2018 Κτηματολογικό Διάγραμμα, όπως αυτά εξειδικεύονται στην ανωτέρω απόφαση απαλλοτρίωσης. Η ίδια απαλλαγή ισχύει και για τα ακίνητα που βρίσκονται εντός των ακόλουθων οικισμών, οι οποίοι είναι πολεοδομικά ανενεργοί βάσει του από 5.12.2002 προεδρικού διατάγματος (Δ’ 1075): Κοινότητας Πεπονιάς, κοινότητας Πολύλακκου, οικισμού Αξιοκάστρου και οικισμού Κλήματος της κοινότητας Αξιοκάστρου, οικισμού Τραπεζίτσας και οικισμού Πανάρετης της κοινότητας Τραπεζίτσας και κοινότητας Πυλωρίου του Δήμου Βοΐου της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης, καθώς και βάσει της υπ’ αριθμ. 9439/3335/6.4.2000 απόφασης μεταφοράς των ακόλουθων κοινοτήτων και οικισμών (Δ’ 238): Κοινότητας Καλαμιτσίου, οικισμού Καλοχίου και οικισμού Μεσόλακκου της Περιφερειακής Ενότητας Γρεβενών».

3.Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 7Β του άρθρου 3 του ν. 4223/2012 τροποποιείται ως προς την προσθήκη του έτους 2022 και η παρ. 7Β διαμορφώνεται ως εξής:

«7Β. Ειδικά για τα έτη 2021, 2022 και 2023 απαλλάσσονται:
α) τα ακίνητα, που ευρίσκονται σε περιοχές που επλήγησαν από τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν αρχής γενομένης την 27η Ιουλίου 2021 και έως τη δημοσίευση της παρούσας και για τις οποίες εκδίδονται πράξεις του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας για την κήρυξή τους σε κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας, εφόσον οι ιδιοκτήτες τους είναι κάτοχοι Δελτίου Επανελέγχου ή Έκθεσης Αυτοψίας, σύμφωνα με τα οποία το κτίριο έχει χαρακτηριστεί επικίνδυνο ή ακατάλληλο για χρήση, ή Πρωτοκόλλου Αυτοψίας Επικινδύνως Ετοιμόρροπου Κτηρίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών που εκδίδονται έως τις 28.2.2022, εφόσον κατά τον κρίσιμο χρόνο η κυριότητα ή τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα στο ακίνητο ανήκουν στον υπόχρεο σε φόρο για τα έτη αυτά.
β) Τα αγροτεμάχια, των οποίων οι ιδιοκτήτες είναι κάτοχοι βεβαίωσης καταστροφής από τα κατά τόπους αρμόδια Τμήματα Αγροτικής Ανάπτυξης και Ελέγχων (ΤΑΕΕ) των Αποκεντρωμένων Υπηρεσιών της Γενικής Διεύθυνσης Αποκεντρωμένων Δομών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, οι οποίες εκδίδονται έως τις 28.2.2022, εφόσον κατά τον κρίσιμο χρόνο η κυριότητα ή τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα στο ακίνητο ανήκουν στον υπόχρεο σε φόρο για τα έτη αυτά. Τα ΤΑΕΕ εκδίδουν τις ως άνω βεβαιώσεις, αφού λάβουν τα οικεία στοιχεία των αγροτεμαχίων που έχουν εκτιμηθεί ως κατεστραμμένα από τον Οργανισμό Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων.
Η απαλλαγή χορηγείται με βάση τις αιτήσεις που υποβάλλονται στην ψηφιακή πλατφόρμα της ΑΑΔΕ στη διαδικτυακή πύλη «arogi.gov.gr». Εφόσον, μετά τη χορήγηση της απαλλαγής, διαπιστωθεί ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις χορήγησής της, ο φόρος βεβαιώνεται και καταβάλλεται εφάπαξ μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου της βεβαίωσης μήνα, εντόκως σύμφωνα με το άρθρο 54 Β’ του ν. 4174/2013 (Α’ 256).
Ειδικότερα τα ακίνητα που ευρίσκονται στα διοικητικά όρια των Δήμων Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Άννας και Ιστιαίας – Αιδηψού της Περιφερειακής Ενότητας Ευβοίας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας απαλλάσσονται για τα έτη 2021 και 2022, εφόσον κατά τον κρίσιμο χρόνο η κυριότητα ή τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα στο ακίνητο ανήκουν στον υπόχρεο σε φόρο για τα έτη αυτά».

Άρθρο 46
Χορήγηση εκπτώσεων στον ΕΝ.Φ.Ι.Α. – Τροποποίηση παρ. 1, 2, 2Α και 5 άρθρου 7 ν. 4223/2013

1. Στην παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 4223/2013 (Α’ 287):

α) στην περ. α) εξειδικεύεται η αναφορά στο φορολογικό έτος, το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του οποίου λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή της διάταξης και διαγράφεται το δεύτερο εδάφιο, β) στην περ. β) προστίθεται παραπομπή στην Ενότητα Ε του άρθρου 4 ως προς τον προσδιορισμό της συνολικής αξίας της ακίνητης περιουσίας, γ) στις περ. α) και β) προστίθεται και ο συμβιών και οι περ. α) και β) διαμορφώνονται ως εξής:

«α) το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους, για το οποίο έχει λήξει κατά τον χρόνο φορολογίας η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4172/2013 (Α’ 167) και κάθε άλλη συναφή κείμενη διάταξη, δεν υπερβαίνει τις εννέα χιλιάδες (9.000) ευρώ, προσαυξημένο κατά χίλια (1.000) ευρώ για τον ή την σύζυγο ή συμβιούντα και κάθε εξαρτώμενο μέλος,

β) το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα της παρ. 2 του άρθρου 1, ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος ή συμβιών και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένων υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα εκατόν πενήντα τετραγωνικά μέτρα (150 μ2) και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με την Ενότητα Ε’ του άρθρου 4, δεν υπερβαίνει το ποσό των ογδόντα πέντε χιλιάδων (85.000) ευρώ για τον άγαμο, των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ για τον έγγαμο και τον ή τη σύζυγό του ή συμβιούντα ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο τέκνο και των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ για τον έγγαμο, τον ή την σύζυγό του ή συμβιούντα και τα εξαρτώμενα τέκνα τους ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα τέκνα και».

2. Στην περ. α) της παρ. 2 του άρθρου 7 του ν. 4223/2013 εξειδικεύεται η αναφορά στο φορολογικό έτος, το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του οποίου λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή της διάταξης και προστίθεται ο συμβιών και η περ. α) διαμορφώνεται ως εξής:

«α) Το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους, για το οποίο έχει λήξει κατά τον χρόνο φορολογίας η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4172/2013 και κάθε άλλη συναφή κείμενη διάταξη, δεν υπερβαίνει τις δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ, προσαυξημένο κατά χίλια (1.000) ευρώ για τον ή την σύζυγο ή συμβιούντα και κάθε εξαρτώμενο μέλος,».

3. Η παρ. 2Α του άρθρου 7 του ν. 4223/2013 αντικαθίσταται ως εξής:

«2Α. Στον ΕΝ.Φ.Ι.Α. φυσικών προσώπων, που προκύπτει από την εφαρμογή του άρθρου 4 και της παρ. 1 του παρόντος, χορηγείται μείωση ανάλογα με τη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με το τρίτο και το τέταρτο εδάφιο της Ενότητας Ε’ του άρθρου 4, ως εξής:

α) για αξία ακίνητης περιουσίας έως και εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ, κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%),
β) για αξία ακίνητης περιουσίας έως και εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ, κατά ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%),
γ) για αξία ακίνητης περιουσίας έως και διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ, κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%),
δ) για αξία ακίνητης περιουσίας έως και τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ, κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) και
ε) για αξία ακίνητης περιουσίας έως και τετρακόσιες χιλιάδες (400.000) ευρώ, κατά ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%).

Στη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας για την εφαρμογή της παρούσας δεν συνυπολογίζεται η αξία των δικαιωμάτων επί των γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού».

4. Η παρ. 5 του άρθρου 7 του ν. 4223/2013 τροποποιείται ως προς τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, στη βάση των οποίων επανεξετάζονται οι χορηγηθείσες εκπτώσεις και η παρ. 5 διαμορφώνεται ως εξής:

«5. Οι εκπτώσεις των παρ. 1 και 2 του παρόντος άρθρου που χορηγήθηκαν με πράξη διοικητικού προσδιορισμού ΕΝ.Φ.Ι.Α., επανεξετάζονται μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου του επομένου έτους με βάση τις εμπρόθεσμες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος με τις οποίες χορηγήθηκαν οι ως άνω εκπτώσεις και, σε περίπτωση μεταβολών, εκδίδεται νέα πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου για το έτος αυτό».

Άρθρο 47
Καταβολή του ΕΝ.Φ.Ι.Α. σε δέκα (10) μηνιαίες δόσεις – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 8 ν. 4223/2013

Το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 4223/ 2013 (Α’ 287) αντικαθίσταται ως εξής:

«1. Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. καταβάλλεται εφάπαξ μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου ή σε έως δέκα (10) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, καθεμιά από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ευρώ, και από τις οποίες η πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου, οι δε επόμενες δόσεις μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε επόμενου μήνα».