Άρθρο του Μιχάλη Κατρίνη, Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου του Κινήματος Αλλαγής, στην εφημερίδα «Το Βήμα»:
Ο πρωθυπουργός μπορεί να κατηγορήσει τον τρόπο χρήσης των social media, για πάρα πολλά δεινά της εποχής μας.
Για τη δημιουργία εντάσεων, για διχασμό, για το «θάνατο» της μετριοπάθειας, για τη διασπορά ψευδών ειδήσεων, για την εμπορική στοχοποίηση των καταναλωτών, για την «ανάγκη» άμεσου σχολιασμού σε οτιδήποτε συμβαίνει χωρίς πρότερη ώριμη και ήρεμη σκέψη, για τις ψυχολογικές επιπτώσεις στη νεολαία, για την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων και πολλά ακόμα που ,δυστυχώς, δε χωρούν σε ένα άρθρο.
Όμως, για το ένα και μοναδικό πράγμα που δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει τα social media είναι η παρακώλυση της δημοκρατίας. Ακριβώς το αντίθετο! Γιατί πλέον ο καθένας, όποια και να είναι η κοινωνική του θέση, όποιο και να είναι το επάγγελμά του, όπου και να ζει, μπορεί να εκφράσει την άποψη του.
Και αυτή ακριβώς είναι η επιτομή της δημοκρατίας! Ίσως όχι, όμως, για την κοινωνία μόνο των «αρίστων»… Μπορούν και άλλοι να πουν τη γνώμη τους γίνονται κι αυτοί ‘’ενεργοί παίχτες’’.
Ο τρόπος χρήσης των social media και η εκμετάλλευση τους από τις πολιτικές δυνάμεις είναι μια άλλη συζήτηση. Υπάρχει πρόβλημα, το οποίο είναι παγκόσμιο με τη λύση του να προϋποθέτει μια πολυσύνθετη συζήτηση, την οποία οφείλουμε να ξεκινήσουμε στη χώρα μας. Αφού, πρώτα, λάβουμε υπόψη στοιχεία τεχνολογικά, εκπαιδευτικά, ψυχολογικά, νομικά, εμπορικά και φυσικά πολιτικά.
Αν κάνουμε μια ιστορική αναδρομή, το ίδιο συνέβαινε με όλες τις νέες τεχνολογίες στο χώρο της επικοινωνίας και ενημέρωσης, από τις πρώτες εφημερίδες μέχρι την τηλεόραση, το internet και φυσικά, πλέον, τα social media.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: μια από τις πρώτες κινήσεις του Γκέμπελς τη δεκαετία του 1930 ήταν να παράσχει σε όλους του πολίτες της Γερμανίας από ένα ραδιόφωνο, είτε δωρεάν ή σε πολύ καλή τιμή. Ο σκοπός του ήταν η διασπορά της προπαγάνδας, όσο το δυνατό γρηγορότερα σε όσο το δυνατό περισσότερους. Η ναζιστική Γερμανία και το υπουργείο προπαγάνδας της, έγινε η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση μαζικής διασποράς fake news, με πρωτοφανή επιτυχία!
Ήταν όμως το ίδιο το μέσο υπεύθυνο; Mπορεί να κατηγορήσει κάποιος την εξέλιξη της τεχνολογίας για τη διασπορά του ναζισμού; Όσο μπορεί να κατηγορήσει κάποιος τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για παρακώλυση της δημοκρατίας!
Διότι, το ίδιο συνέβη ξανά και ξανά, παγκοσμίως, με τα ελεγχόμενα ΜΜΕ από κυβερνήσεις, πολιτικές δυνάμεις και επιχειρήσεις που προωθούσαν την ατζέντα τους, τα χιλιάδες «ενημερωτικά» sites που χρησιμοποιούσαν clickbait τίτλους- στην προ social media εποχή- και πλέον με τη χρήση μισθοφορικών ή εθελοντικών «σχολιαστών», «κινηματογραφιστών» και «μοντέρ», κυρίως στο facebook και το youtube.
Το πρόβλημα, λοιπόν, ήταν και παραμένει το περιεχόμενο και ο τρόπος που παρουσιάζεται. Κατά την προσφιλή έκφραση των social media experts,“Content is King”, ακόμα και όταν αφορά σε «πειραγμένο» βίντεο, φωτογραφία, δημοσιογραφικό κείμενο ή και σχολιασμό της επικαιρότητας.
Το facebook, το Instagram, το LinkedIn, το youtube δεν προώθησαν ποτέ το διχασμό και τη βία. Έβαλαν, όμως, τους εκφραστές τους στα σπίτια μας, όπως ποτέ άλλοτε, και έβγαλαν στην κοινωνία τις προσωπικές μας σκέψεις-σε βιομηχανική κλίμακα- και χωρίς κανένα φίλτρο.
Τα social media δεν είναι λοιπόν ΄΄ούτε καλά, ούτε κακά΄΄, ούτε δημοκρατικά, ούτε αντιδημοκρατικά. Μπορούν να δώσουν φωνή και σε αυτούς που δεν είχαν τέτοια ευκαιρία παλαιότερα. Να τους φέρουν από το περιθώριο στο επίκεντρο των συζητήσεων. Και αυτό μπορεί να είναι ωφέλιμο για τη δημοκρατία και το δημόσιο διάλογο, ενώ άλλες φορές τοξικό και βλαβερό. Στη μικρή -χρονικά – ζωή των social media τα έχουμε δει και τα δύο.
Απομένει, πλέον, στους θεσμούς της δημοκρατίας και η οριοθέτηση και της ελευθερίας και η αποφυγή της τοξικότητας.
Εν τέλει, θα κατηγορήσουμε το ραδιόφωνο ή τον Γκέμπελς; Γιατί η επιλογή των κυβερνώντων, όταν ενοχλούνται μόνο, φαίνεται να είναι η πρώτη…
