H Δήλωση του πρώην Πρωθυπουργού  και νυν Προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και βουλευτή του Κινήματος Αλλαγής, Γιώργου Α. Παπανδρέου:

Σε όλο τον κόσμο, την Ευρώπη και την Ελλάδα, έχει γίνει συνείδηση ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε όπως πριν. Αυτή η συνείδηση γίνεται ολοένα και περισσότερο πολιτική απαίτηση.

Η πανδημία του κορονοϊού, έστειλε πολλά μηνύματα. Όταν παραμελούμε ή υποβαθμίζουμε το δημόσιο σύστημα υγείας, όταν δεν εγγυόμαστε καθολική πρόσβαση στην περίθαλψη, όταν κυριαρχεί το κέρδος έναντι του δημόσιου αγαθού, εγκυμονούνται τεράστιοι κίνδυνοι. Και το πληρώνουμε όλοι πολύ ακριβά.

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το περιβάλλον, το οικοσύστημα μας. Δεν υπάρχει ευοίωνο μέλλον για την ανθρωπότητα αν δεν υιοθετήσουμε ένα διαφορετικό μοντέλο πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης, σε συνδυασμό  με ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο.

Δεν είναι τυχαίο που και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως κεντρικό στόχο ένα Πράσινο Σχέδιο που διαπερνά οριζόντια όλες τις επιμέρους πολιτικές.

Με αυτά τα δεδομένα, είναι απορίας άξιο, το πώς η κυβέρνηση εν μέσω πανδημίας κορονοϊού, με τους θεσμούς, το Κοινοβούλιο αλλά και την κοινωνία να μη λειτουργούν υπό κανονικές συνθήκες, εμφανίζει ένα πολυ-νομοσχέδιο σκούπα για τη χωροταξία και το περιβάλλον που θα καθορίσει τη φυσιογνωμία και την αναπτυξιακή πορεία της χώρας για τα επόμενα χρόνια.

Αξίζει δε να υπογραμμιστεί ότι, τόσο σε ό,τι αφορά στη διαδικασία που ακολουθήθηκε μέχρι την κατάθεση του νομοσχεδίου, όσο και αναφορικά με το περιεχόμενο του νομοσχεδίου, δεν δόθηκε η απαραίτητη σημασία στη διαβούλευση και τη συμμετοχή των πολιτών, κάτι που έχει ιδιαίτερη αξία για την ορθή λειτουργία της δημοκρατίας.

Διαβούλευση δεν έγινε για ένα μεγάλο μέρος των άρθρων του νομοσχεδίου, αλλά ούτε μπόρεσαν να ακουστούν οι απόψεις όλων των σχετικών κοινωνικών φορέων και επιστημονικών οργανώσεων.

Ένα τόσο σύνθετο νομοσχέδιο χρειάζεται πολύ χρόνο για να μελετηθεί και να αξιολογηθεί και είναι ιδιαίτερα προβληματικό, πριν καν συζητηθεί το νομοσχέδιο στη Βουλή να κατατίθενται από την κυβέρνηση σημαντικές τροπολογίες.

Αρκεί να αναφέρουμε ότι, μόνο οι τροποποιήσεις της τελευταίας στιγμής καταλαμβάνουν 360 σελίδες.

Αυτές οι πρακτικές, που αγνοούν τη δημοκρατική διαβούλευση, με τροπολογίες άσχετες και συνήθως φωτογραφικές, καταστρατηγούν τη διαφάνεια και την καλή νομοθέτηση, ενώ υποβαθμίζουν τις δυνατότητες της χώρας και παραπέμπουν ακριβώς στις πρακτικές που μας έφεραν προ δεκαετίας τα μνημόνια.

Οι ίδιες δε οι προβλέψεις του νομοσχεδίου αποδυναμώνουν τη δυνατότητα συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών σε αποφάσεις που αφορούν άμεσα την εξέλιξη του τόπου τους και τον τρόπο ζωής τους.

Συμμετοχή, που αποτελεί σημαντική παράμετρο για την κοινωνική συνοχή και την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στους θεσμούς. Άλλωστε, σήμερα υπάρχουν  πολλές εξελιγμένες μέθοδοι ώστε οι διαβουλεύσεις για τα θέματα αυτά να πραγματοποιούνται μετά από πλουραλιστική και έγκυρη ενημέρωση. Μάθαμε όλοι να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία της τηλεδιάσκεψης.

Ένα από τα σημαντικότερα κεφαλαία της Ελλάδας είναι η φυσική ομορφιά και η πολιτιστική μας κληρονομιά.

Ένα μεγάλο μέρος των πόρων μας προέρχεται από τον τουρισμό και μπορούμε να γίνουμε ανταγωνιστικοί μόνο αν προτάξουμε την ποιότητα, ώστε να επωφελούνται από την οικονομική αυτή δραστηριότητα κυρίως οι ίδιοι οι Έλληνες πολίτες. Έχουμε τις προϋποθέσεις και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, ώστε να μπορούμε να γίνουμε πρότυπος προορισμός ποιοτικού τουρισμού και ευζωίας.

Γι’ αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να μην καταστρέψουμε ό,τι έχουμε, ό,τι έχει διασωθεί, να μην το υποβαθμίσουμε στο όνομα μιας πρόχειρης και αδιέξοδης ανάπτυξης.

Οι ρυθμίσεις που προβλέπει το νομοσχέδιο, είναι πολλές, πολλές και οι προβληματικές προβλέψεις του. Η αναφορά λεπτομερειών, μπορεί να αποδείκνυε του λόγου το αληθές, αλλά στην προκειμένη περίπτωση, αρκούν μόλις δύο: Όλοι μπορούμε να καταλάβουμε ότι η ανατροπή του Προεδρικού Διατάγματος του 1998, για τη χρήση γης στο Κέντρο της Αθήνας (Εμπορικό Τρίγωνο, Ψυρρή, Μεταξουργείο), διαταράσσει ανεπανόρθωτα την ισορροπία μεταξύ κατοικίας – εμπορικών και τουριστικών χρήσεων. Έχουν αφήσει ανεπανόρθωτες πληγές οι επιπτώσεις της οικιστικής καταστροφής που έγινε στη μεταπολεμική Αθήνα με ευθύνη δεξιών κυβερνήσεων. Γι’ αυτό δικαίως ανησυχούμε. Ίσως η γενική κατακραυγή τελικά, να οδηγήσει στην απάλειψη αυτής της πρόβλεψης πριν τη συζήτηση του νομοσχεδίου.

Αλλά και σε πανελλαδικό επίπεδο, βλέπουμε κάθε μέρα τι ζημιά έχει κάνει η άναρχη οικοδόμηση σε μέρη με μεγάλη φυσική ομορφιά, η  αποψίλωση των δασών, η υποβάθμιση συνοικιών και περιοχών λόγω άτυχων παρεμβάσεων. Είναι ηθική υποχρέωση μας να εξαιρεθούν οι προστατευόμενες περιοχές NATURA από βαριές επενδύσεις μέχρις ότου αποπερατωθούν οι σχετικές περιβαλλοντικές μελέτες που βρίσκονται σε στάδιο ωρίμανσης. Η δε «ζωνοποίηση» προστατευόμενων περιοχών, ανοίγει παράθυρο για ανεξέλεγκτες παρεμβάσεις που θίγουν καίρια την ουσιαστική προστασία τους.

Επιπροσθέτως, γίνεται πολύς λόγος για καθυστερήσεις περιβαλλοντικών μελετών που εμποδίζουν επενδύσεις ή την ανάπτυξη περιοχών. Σωστά, πρέπει να μην υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις. Αυτό όμως, είναι ένα πρόβλημα της κρατικής μας γραφειοκρατίας. Ας το αντιμετωπίσουμε, λοιπόν, ορθολογικά. Οι απαραίτητες μελέτες μπορούν και να γίνονται σωστά και γρήγορα και ολοκληρωμένα. Δεν αποτελεί λύση η αντίληψη «πονάει πόδι/ κόβουμε πόδι». Και εδώ, πάλι, το νομοσχέδιο κινείται σε λάθος κατεύθυνση.

Όλοι συμφωνούμε ότι η χώρα χρειάζεται επενδύσεις για να ενισχυθεί και η απασχόληση. Όμως, όχι οποιεσδήποτε επενδύσεις. Όχι πρόχειρες ή βλαπτικές επενδύσεις. Όχι επενδύσεις που δεν προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον της χώρας, δεν είναι επωφελείς για τους κατοίκους της και ανοίγουν διάπλατα ευκαιρίες για καταστροφές που μετά δεν θεραπεύονται. Διαφάνεια και ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι απαραίτητοι.

Όσο για τις επενδύσεις σε ΑΠΕ, το νομοσχέδιο δείχνει απόλυτη προτίμηση στις μεγάλες εταιρίες. Εμείς θέλουμε ένα διαφορετικό μοντέλο ενεργειακής δημοκρατίας. Σήμερα μπορεί ένας δήμος, ένας συνεταιρισμός πολιτών, νοικοκυριά, να γίνουν παραγωγοί ενέργειας. Γιατί θα παραδώσουμε και πάλι το ενεργειακό μας δυναμικό σε λίγους και ισχυρούς; Στη Γερμανία για παράδειγμα, το 60% των ΑΠΕ παράγεται από μικρές επιχειρήσεις ή νοικοκυριά. Ειδικότερα, με την προβλεπόμενη ύφεση και το χτύπημα στον τουρισμό, η ενέργεια μπορεί να αποτελέσει ένα επιπλέον εισόδημα για πολλούς στα νησιά μας και τα ορεινά χωριά.

Ένα νομοσχέδιο αυτής της τάξης, λογικά, θα έπρεπε να εντάσσεται σε μια γενικότερη φιλοσοφία για το πως πρέπει να εξελιχθεί η Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες.

Όμως, αυτό που βλέπουμε εδώ, είναι μια πληθώρα διατάξεων που προσπαθούν να καλύψουν διάφορα επιμέρους ζητήματα, που ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες, έχουν διαφορετικές προτεραιότητες και πολλές φορές μάλιστα είναι αντιφατικές ή δημιουργικά ασαφείς.

Και κάτι ακόμη. Με δεδομένο ότι, το υπό συζήτηση νομοσχέδιο αφορά και την αναπτυξιακή αντίληψη που θα σηματοδοτεί την πορεία της χώρας τα επόμενα πολλά χρόνια, προκύπτει ένα απλό ερώτημα: γιατί η κυβέρνηση σπεύδει να φέρει τέτοιες ρυθμίσεις σε έκτακτο περιβάλλον, και σε κάθε περίπτωση πριν η επιτροπή Πισσαρίδη διαμορφώσει και εισηγηθεί τις προτάσεις της για τους στρατηγικούς άξονες που αφορούν την Ελληνική Οικονομία την επόμενη δεκαετία – εργασία που το αρχικό της παραδοτέο είχε προσδιοριστεί για τον προσεχή Σεπτέμβριο;

Και γιατί η κυβέρνηση με τις επιλογές της, επιχειρεί να ακολουθήσει την πεπατημένη των παθογενειών που μας οδήγησαν ένα βήμα πριν από μια εθνική καταστροφή, αποδομώντας παράλληλα, κάθε ελπίδα να αλλάξουμε εθνική ρότα, ενόψει και του συμβολικού 2021, για το οποίο, τόσα πολλά και δήθεν διαφορετικά υπαινίχθηκε;

Με πολλές από τις υπό συζήτηση ρυθμίσεις, η τωρινή δήθεν μεταρρυθμιστική κυβέρνηση της δεξιάς, προχωρά σε βήματα που θα επιφέρουν πλήγματα ανεπανόρθωτα στο περιβάλλον, το φυσικό πλούτο της χώρας, που καμιά κυβέρνηση στο παρελθόν δεν διανοήθηκε.

Δυστυχώς, σε πολύ λίγο χρόνο, η αφήγηση της πιο «πράσινης κυβέρνησης» που προσπάθησε να καλλιεργήσει η Νέα Δημοκρατία, βρίσκεται αντιμέτωπη με τη σκληρή πραγματικότητα των επιλογών της.

Από τις επιλογές και τις πράξεις μας κρινόμαστε όλοι.