Καλώς ήρθατε στο μαγευτικό νησί της Σάμου, την πατρίδα του θρυλικού Πυθαγόρα και την ιστορική του πόλη, το Πυθαγόρειο.

Είμαι βαθιά ευγνώμων στον κύριο Πάρη Παπαγεωργίου, Δήμαρχο Ανατολικής Σάμου, που μας φιλοξενεί ευγενικά απόψε.

Θυμάμαι ένα ιδιαίτερο στιγμιότυπο πριν από χρόνια, ως Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, με τον Ισμαήλ Τζεμ, τότε Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, επισκεφθήκαμε τη Σάμο και το Κουσάντασι, που βρίσκεται ακριβώς απέναντι στα νερά της Τουρκίας. Η επίσκεψή μας συμβόλιζε την κοινή δέσμευση να ξεπεράσουμε τις ιστορικές διαφορές και να δημιουργήσουμε νέους δρόμους συνεργασίας μεταξύ των χωρών μας. Μαζί φυτέψαμε ελιές σε αμφότερες τις τοποθεσίες, μια πράξη ενδεικτική της ελπίδας μας για την εμπέδωση ειρήνης και κατανόησης καθημερινά.

Για αυτό είναι τιμή μου η παρουσία τους και θέλω να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου στους σεβαστούς καλεσμένους μας από την Τουρκία, τον Αχμέτ Αράς, Δήμαρχο της Μητροπολιτικής Περιφέρειας Μούγλα, τον Ομέρ Γκιουνέλ, Δήμαρχο του Κουσάντασι και την Δήμαρχο Εφέσου, Filiz Cercioglu, που δεν είναι σήμερα εδώ, αλλά θα μας υποδεχθεί στο Κουσάντασι. Ανυπομονούμε για τη θερμή φιλοξενία τους την ερχόμενη Τρίτη. Ειδικές ευχαριστίες επίσης, στην Σουλέ Μπουτζάκ και την οικογένειά της, των οποίων η πολύτιμη βοήθεια έκανε δυνατή την προσεχή μας επίσκεψη στην Τουρκία.

Απόψε μαζί μας είναι διακεκριμένα πρόσωπα που εμπλουτίζουν τη συνάντησή μας με τις ιδέες και τις απόψεις τους: ο Αλμπίν Κούρτι, Πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου, ο Καθηγητής Ίβο Γιόσιποβιτς, πρώην Πρόεδρος της Κροατίας και ο Ζουλφού Λιβανελί, ακούραστος υποστηρικτής των Ελληνοτουρκικών σχέσεων και των δημοκρατικών αξιών, του οποίου το τελευταίο λογοτεχνικό έργο, «Στη Ράχη της Τίγρης», εκδόθηκε πρόσφατα στα ελληνικά. Επιπλέον, θα έχουμε τη χαρά να ακούσουμε μια σόλο εμφάνιση από τον ταλαντούχο Γκιόργκι Μικαντζέ, έναν διάσημο πιανίστα, συνθέτη και εκπαιδευτικό από τη Γεωργία.

Η παρουσία τους τονίζει την κοινή μας αφοσίωση στην ειρήνη και τον διάλογο, ζωτικής σημασίας σε μια εποχή σημαδεμένη από βία και διχόνοια.

Αυτό το Συμπόσιο λειτουργεί ως παγκόσμιο κάλεσμα για ενότητα, σεβασμό και ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων.

Στο πρώτο Συμπόσιο της Σύμης, γιορτάσαμε μια νέα εποχή αισιοδοξίας για τη δημοκρατία, την ελευθερία και την ειρήνη, με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την επέκταση της Ευρωπαϊκής κοινότητας.

Σήμερα, παρά τη μεγαλύτερη τεχνολογική ικανότητα και τους πόρους που διαθέτουμε, ο κόσμος μας αντιμετωπίζει επίμονες προκλήσεις: κοινωνική και οικονομική ανισότητα, περιβαλλοντική υποβάθμιση, επερχόμενες πανδημίες και το αναπόφευκτο, εισροή προσφύγων που αναζητούν ελευθερία από την καταπίεση και τις κλιματικές κρίσεις.

Επιλέξαμε τον Προμηθέα, ως μυθικό θέμα, τον μυθικό Θεό της Φωτιάς, που συμβολίζει την τεχνολογική πρόοδο, η οποία συνοδεύεται τόσο από υποσχέσεις όσο και από κινδύνους.

Σε μια εποχή που κυριαρχείται από την τεχνητή νοημοσύνη, την κβαντική φυσική και τη βιογενετική, αντιμετωπίζουμε βαθιά ηθικά διλήμματα και ζητήματα διακυβέρνησης, ουσιώδη για τη διατήρηση υγιών και δυνατών δημοκρατιών, που μεταξύ άλλων εγγυώνται φραγμούς για την κατάχρηση της εξουσίας. Δηλαδή την ύβρη, που ήταν ανάθεμα για τους ελληνικούς θεούς.

Η φιλοσοφία του Πυθαγόρα, στο νησί του οποίου βρισκόμαστε, διατρέχει τις χιλιετίες. Αναζητούσε την αρμονία στο σύμπαν, οι κινήσεις των άστρων για αυτόν δημιουργούσαν αρμονική μουσική, υποστήριζε την ηθική ακεραιότητα και μια ζωή εναρμονισμένη με τη φύση. Τα διδάγματά του παραμένουν επίκαιρα καθώς πορευόμαστε σε έναν σύγχρονο κόσμο που συχνά προτιμά το υλικό κέρδος έναντι της γνήσιας ευημερίας.

Ελπίζουμε ότι το Συμπόσιό μας θα μας προκαλέσει να ξανασκεφτούμε τον τρόπο διακυβέρνησης του κόσμου μας.

Πώς ελέγχουμε τις τεράστιες δυνάμεις και τους πόρους που έχουμε δημιουργήσει;

Ποιες είναι οι ηθικές προκλήσεις;

Πώς μπορούν αυτές να χρησιμοποιηθούν για το κοινό καλό;

Τι είναι μια καλή κοινωνία; Μια ακμάζουσα ζωή;

Μια δίκαιη κοινωνία; Όπως θα αναρωτιόταν ο Αριστοτέλης;

Τελικά, ποιος ελέγχει αυτές τις δυνάμεις;

Μια βαθιά πολιτική ερώτηση που αγγίζει τον πυρήνα της δημοκρατίας.

Ένας από τους σκοπούς της δημοκρατίας, ήταν να διασφαλίσει ότι δεν υπήρχε  συγκέντρωση και κατάχρηση εξουσίας.

Καθώς εμβαθύνουμε σε αυτές τις κρίσιμες συζητήσεις, σας ενθαρρύνω να συμμετέχετε ενεργά, αντλώντας από και συμβάλλοντας στη συλλογική μας σοφία.

Όταν επιστρέψετε σπίτι σας, ελπίζω ότι θα πάρετε μαζί σας νέες αντιλήψεις, νέες φιλίες και εφαρμόσιμες ιδέες για να αλλάξετε και εμπλουτίσετε τις ζωές και τις κοινωνίες μας.

Και πάλι, καλωσήρθατε στο Συμπόσιο της Σύμης.

Ας ξεκινήσουμε αυτό το ταξίδι εξερεύνησης και μετασχηματιστικού διαλόγου.