Σαράντα χρόνια μετά την δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, με ένα νόμο τομή τον 1397/1983 που έφερε την σφραγίδα του Γιώργου Γεννηματά και του Παρασκευά Αυγερινού, η ειδησεογραφία καθημερινά είναι γεμάτη από αναφορές για περιστατικά που αναδεικνύουν την υποχώρηση της λειτουργίας του ΕΣΥ σε όλες του τις διαστάσεις. 

Με αφορμή την πανδημία ήρθε στο προσκήνιο με τον πλέον εμφατικό  τρόπο, το πόσο μεγάλο ρόλο διαδραματίζει τελικά η ανθεκτικότητα του ΕΣΥ στη διασφάλιση της υγείας του πληθυσμού. Το ΕΣΥ σε γενικές γραμμές άντεξε. Όμως αυτό συνέβη χάρη στην αυταπάρνηση του υγειονομικού προσωπικού που στάθηκε επάξια στο ύψος των περιστάσεων. Όμως η κατάσταση αυτή έδειξε ότι το σύστημα βρίσκεται στα όριά του και βγήκαν στην επιφάνεια οι εγγενείς του αδυναμίες. 

Το εναπομείναν προσωπικό́ των νοσοκομείων του ΕΣΥ ήρθε αντιμέτωπο με τη σταδιακή́ μισθολογική́ και επιστημονική του απαξίωση και τη συνεχιζόμενη σημαντική́ επιδείνωση των συνθήκων εργασίας λόγω εφημεριακής υπερεξόντωσης, αναγκαστικών εντολών για ετεροαπασχόληση και μετακίνησης. Το αποτέλεσμα είναι ένα μαζικό κύμα παραιτήσεων ιατρών, με τα στοιχεία να κάνουν λόγο για 400 το 2022 και 20 ανά μήνα έως τώρα το 23, επιδεινώνοντας έτσι επιπλέον την κατάσταση κινδυνεύοντας να μεταπέσει σε μία συνεχώς επιταχυνόμενη αποσάθρωση.

Το ΕΣΥ έχει πάψει πλέον να είναι ελκυστικό. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα των αναισθησιολόγων, μιας κατεξοχήν νοσοκομειακής ειδικότητας. Μόνο το 40% αυτών απασχολείται στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας ενώ στην Ευρώπη o μέσος όρος είναι 80% με το ποσοστό να φτάνει στις σκανδιναβικές χώρες το 95%.

Η κατάσταση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι οριακή. Θα πρέπει να δράσουμε άμεσα, στοχευμένα για να ανακόψουμε αυτή την πορεία απαξίωσης. Για εμάς στο ΠΑΣΟΚ- Κίνημα Αλλαγής  η Υγεία δεν είναι απλά προτεραιότητα, είναι μέρος της ταυτότητάς μας. Γι’ αυτό  συντάσσουμε  ολοκληρωμένο και εξορθολογισμένο πρόγραμμα αναδιάταξης του με οκτώ παρεμβάσεις.

1. Αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού: Γίνεται προφανές ότι καμία προσπάθεια εκσυγχρονισμού και ριζικής μεταρρύθμισης δεν θα τελεσφορήσει αν το ΕΣΥ δεν γίνει θελκτικό για τους εργαζόμενους. Θα πρέπει άμεσα να θεσμοθετήσουμε  κίνητρα για να βάλουμε φρένο  στις παραιτήσεις και να προσελκύσουμε προσωπικό. Η αύξηση των αμοιβών είναι από τα βασικότερα μέτρα. Άμεση εφαρμογή αυτοτελούς φορολόγησης των εφημεριών. Δέσμευση σε ένα οδικό χάρτη για αύξηση των μισθών στο επίπεδο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Ένταξη των υγειονομικών του ΕΣΥ στα βαρέα και ανθυγιεινά. Προκήρυξη όλων των διαθέσιμων οργανικών θέσεων αλλά και των επικουρικών, κατά προτεραιότητα εκεί που καταγράφονται αυξημένες ανάγκες. Εξασφάλιση συνεχούς εκπαίδευσης για επικαιροποίηση δεξιοτήτων. Ειδικότητες με μεγάλη ζήτηση όπως πχ αναισθησιολόγοι να χαρακτηριστούν άγονες και να υπάρχουν επιπλέον κίνητρα.
2. Υγεία και νησιωτικότητα: Για την κάλυψη των νησιών θα πρέπει να υπάρξει θέσπιση επιπλέον οικονομικών και θεσμικών κινήτρων. Στεγαστικό επίδομα ή επιδότηση ενοικίου από τον κρατικό προϋπολογισμό. Επιπλέον οικονομικά κίνητρα. Δικαίωμα στη συνυπηρέτηση και για τους νοσοκομειακούς γιατρούς. Μοριοδότηση και δυνατότητα μετακίνησης σε Νοσοκομεία επιλογής τους μετά από 3 ή 5 χρόνια με κριτήριο πόσο απομονωμένο είναι ένα νησί. Διασφάλιση διασύνδεσης Περιφερειακών Ιατρείων και των Κέντρων Υγείας των νησιών με το νοσοκομείο αναφοράς. Παρόμοια μέτρα θα μπορούν να εφαρμοστούν και σε δυσπρόσιτες περιοχές της Ηπειρωτικής Ελλάδας.
3. Ανάπτυξη του τομέα της Δημόσιας Υγείας, ως ολοκληρωμένη δημόσια υπηρεσία, με ισχυρές δομές σε κάθε Περιφέρεια της χώρας. Αναβάθμιση του ΕΟΔΥ ώστε να σχεδιάζει και να αξιολογεί πολιτικές, να καταγράφει και να επιτηρεί τους δείκτες υγείας του πληθυσμού και να συνεργάζεται με τους αρμόδιους επιστήμονες και ερευνητικούς φορείς για την αντιμετώπιση των έκτακτων καταστάσεων. Αναπτύσσοντας μια νέα πολιτική φαρμάκου.
4. Ενιαίο σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας υπό δημόσια εποπτεία: Δημιουργία τοπικών δικτύων ολοκληρωμένων υπηρεσιών σε όλη τη χώρα με το ΚΥ της περιοχής να παίζει κεντρικό ρόλο. Με παρεχόμενες  υπηρεσίες Οικογενειακής Ιατρικής, που θα φθάνουν στο σπίτι μας, όταν τις έχουμε ανάγκη. 
5. Σύγχρονα και λειτουργικά Δημόσια Νοσοκομεία: Κομβικό ρόλο παίζει η επιλογή αξιοκρατικά με διεθνή διαγωνισμό των διοικητών. Αποτελεί βασική προϋπόθεση για πετύχει το αμέσως επόμενο βήμα: επαρκείς, βάσει των αναγκών, ολοκληρωμένοι προϋπολογισμοί και αυτονομία στην λήψη λειτουργικών αποφάσεων. Ταυτόχρονα θα υπάρχει και ένας νέος χάρτης Υγείας, που ανταποκρίνεται στις πληθυσμιακές ανάγκες.
6. Δημιουργία σύγχρονων και καινοτόμων μονάδων περίθαλψης εκτός νοσηλευτικών ιδρυμάτων, όπως Κέντρα Χρόνιων Παθήσεων /Μονάδες Ημερήσιας Νοσηλείας/ Δημόσια Κέντρα Αποκατάστασης με σύγχρονα οργανογράμματα.
7. Ψηφιακός μετασχηματισμός της υγείας: Αποτελεί το βασικό εργαλείο εκσυγχρονισμού του συστήματος Υγείας. Καλύπτουμε το χάσμα ποιοτικής περίθαλψης μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, αναπτύσσοντας υπηρεσίες τηλεϊατρικής, τηλεσυμβουλευτικής και τηλεπαρακολούθησης ασθενών. Δημιουργούμε τον ψηφιακό φάκελο υγείας, την ψηφιακή κάρτα. 

Προϋπόθεση τόσο η καταγραφή του συνόλου των δεδομένων της υγείας από όλες τις υπηρεσίες αλλά και η διασύνδεση μεταξύ τους. Θα επιτυγχάνεται αναγνώριση των ανεκπλήρωτων υγειονομικών αναγκών και ο σχεδιασμός επιμέρους δράσεων και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους, εξασφαλίζοντας σε όλο τον πληθυσμό την προσβασιμότητα σε ίδιου επιπέδου υπηρεσίες υγείας. 

8. Λειτουργία ανεξάρτητου μηχανισμού αξιολόγησης για τον έλεγχο ποιότητας των υπηρεσιών υγείας: Εμείς θέλουμε να συνυπάρχει ένα σύστημα πιστοποίησης. Θα συμπεριλαμβάνεται ένας μηχανισμός τακτικής παρακολούθησης, αναθεώρησης και συγκριτικής αξιολόγησης εξασφαλίζοντας σε όλο τον πληθυσμό την προσβασιμότητα σε ίδιου επιπέδου υπηρεσίες υγείας. 

Η χρηματοδότηση του συστήματος είναι θεμελιώδους σημασίας. Είναι αποδεδειγμένο από μελέτες ότι κάθε ευρώ που δαπανάται για την υγεία  επιστρέφει πολλαπλάσια στην κοινωνία! Τα αποτελέσματα δεν φαίνονται άμεσα. Θα πρέπει να υπάρξει πολιτική απόφαση για αύξηση της χρηματοδότησης στα επίπεδα του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Η υγεία είναι προϋπόθεση, δείκτης και αποτέλεσμα μιας ευημερούσας, εξελισσόμενης  και βιώσιμης κοινωνίας. Εμείς στο ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής είμαστε αποφασισμένοι να στηρίξουμε το δημόσιο σύστημα υγείας , να το εξορθολογήσουμε, να το ανασυντάξουμε, όπως ακριβώς πράξαμε πριν 40 χρόνια, κατά την ίδρυσή του, απέναντι σε όσους δεν το πίστεψαν.