Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την ευκαιρία που μου δίνετε. Να συγχαρούμε τους διοργανωτές, έχει γίνει θεσμός αυτή εκδήλωση και νομίζω ότι είναι πολύ σημαντική και δίνει μία δυναμική και μία ώθηση σε όλη την περιοχή που τη χρειάζεται ιδιαίτερα τώρα. Μετά τον κορονοϊό; Κατά τη διάρκεια του κορονοϊού; Ίσως, έχουμε δρόμο ακόμα και ίσως για αυτό είναι και τόσο σημαντική.

Ωραία μου δίνετε μία πολύ ωραία πάσα για να ξεκινήσω την πρώτη μου ερώτηση. Που βρισκόμαστε ακριβώς; Υποτίθεται ότι βγαίνουμε από τον κύκλο της πανδημίας και το μεγάλο ερώτημα είναι η δική σας γνώμη σε ότι αφορά στη διαχείριση της πανδημίας στη χώρα μας από την κυβέρνηση και αν τελικά βγαίνουμε από αυτό τον κύκλο και τι ακόμη θα μπορούσε να γίνει.

Πολλές οι ερωτήσεις και πάρα πολλά αυτά που μπορώ να πω. Θα προσπαθήσω όσο γίνεται πιο σύντομα. Καταρχάς, θέλω να πω ότι η πανδημία είναι ακόμα εδώ. Γι αυτό πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί. Πράγματι, η κυβέρνηση άνοιξε τις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες, αλλά αυτό δεν το έκανε γιατί τα επιδημιολογικά δεδομένα ήταν καλύτερα την ώρα που τα άνοιξε, από όταν έκλεισε τις δραστηριότητες. Αναγκάστηκε να το κάνει γιατί με το μεγαλύτερο διάρκεια lockdown στην Ευρώπη, το οποίο δεν απέδωσε τα προσδοκώμενα, κατάφερε να εξαντλήσει και την υπομονή της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και τις αντοχές της Ελληνικής οικονομίας. Αναγκάστηκε λοιπόν να κάνει αυτό το βήμα. Δυστυχώς, έχουμε ακόμα πολύ χαμηλά ποσοστά εμβολιασμένων στην Ελλάδα, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Και σημαίνει ότι χρειαζόμαστε προσοχή. Και, δυστυχώς, επαναλαμβάνω από το Φεβρουάριο μέχρι σήμερα, είμαστε στις 20 χώρες με τους περισσότερους θανάτους ανά κάτοικο. Αυτό ανά εκατομμύριο κατοίκους. Τα πράγματα δεν είναι όπως προσπαθεί να τα παρουσιάσει η κυβέρνηση.

Ήταν λοιπόν μία επικίνδυνη απόφαση; Μία επικίνδυνη επιλογή κατά τη γνώμη σας να ανοίξει τώρα η οικονομία;

Ήταν μία ανάγκη με μεγάλο ρίσκο και γι αυτό χρειάζεται από εδώ και πέρα να δοθεί έμφαση  στους εμβολιασμούς. Ειδικά στους ανθρώπους τους ηλικιωμένους, άνω των 60, γιατί εκεί τα ποσοστά παραμένουν πολύ χαμηλά, στους υγειονομικούς και στις τουριστικές περιοχές. Να μην επαναληφθούν τα λάθη της προηγούμενης χρονιάς. Και, βεβαίως, η κυβέρνηση δεν μπορεί να παραιτείται από την ευθύνη της να προστατεύσει τη δημόσια υγεία. Οφείλει να κάνει ελέγχους, να παρακολουθεί αν τηρούνται τα μέτρα με δικούς τους μηχανισμούς και όχι απλώς να δίνει ένα self-test στον κάθε πολίτη και να λέει είναι ζήτημα ατομικής ευθύνης, βγάλτε τα πέρα μόνοι από εδώ και στο εξής.

Έχει ευθύνη η κυβέρνηση να συνεχίσει τις προσπάθειες γιατί η πανδημία είναι εδώ, δεν τελειώσαμε και πρέπει να προσέξουμε ώστε να μην βρεθούμε μπροστά σε ένα έντονο επόμενο κύμα. Τα λάθη έγιναν  πέρσι το καλοκαίρι. Η κυβέρνηση μετά το πρώτο κύμα θεώρησε ότι έχει πάει πάρα πολύ καλά. Προφανώς υποτίμησε τις εξελίξεις. Άνοιξε τα χερσαία σύνορα, άνευ όρων και προϋποθέσεων. Δεν υπήρχαν έλεγχοι. Πουθενά, ούτε στα πλοία, ούτε στα μέσα μεταφοράς. Δεν έκανε τίποτα για να αντιμετωπίσει τον συνωστισμό. Ούτε στα λεωφορεία, ούτε στα σχολεία που συνέχισαν να λειτουργούν ακριβώς όπως πριν την πανδημία. Δεν έλαβε μέτρα του Αγίου Δημητρίου και κάπως έτσι φτάσαμε στο δεύτερο κύμα που χτύπησε κατά κύριο λόγο τη Βόρεια Ελλάδα. Χάθηκαν χιλιάδες άνθρωποι και στη συνέχεια φτάσαμε στο τρίτο κύμα.

Όλο αυτό το διάστημα η κυβέρνηση δεν στήριξε το εθνικό σύστημα υγείας όπως έπρεπε, δεν προσέλαβε μόνιμο προσωπικό, έκανε κάποιες προκηρύξεις πολύ αργά -το Νοέμβριο που μας πέρασε-, δεν δημιούργησε καινούργια κρεβάτια εντατικής θεραπείας. Ό,τι δημιουργήθηκε ήτανε μόνο από δωρεές. Δεν στήριξε το ανθρώπινο δυναμικό του ΕΣΥ, ακόμα και σήμερα έχουμε μείνει στο χειροκρότημα. Οι νοσηλευτές του δημοσίου συστήματος δεν έχουν ενταχθεί στα βαρέα και ανθυγιεινά και δεν έχουν ακόμα και σήμερα τα νοσοκομεία μας τα μέσα τα απαραίτητα μέσα, αν χρειαστεί ξανά να αντιμετωπίσουν ένα δύσκολο κύμα.  Και δεν μιλάω για τα νοσοκομεία της Αττικής ή των μεγάλων αστικών κέντρων, αλλά για περιφερειακά νοσοκομεία που δοκιμάστηκαν κυρίως στο δεύτερο κύμα και δεν θα ήθελα να το ξαναδώ αυτό να συμβαίνει. Έχει πολύ σοβαρές ευθύνες η κυβέρνηση για την ένταση του προβλήματος που αντιμετωπίσαμε και έχει σημασία να μαθαίνουμε από τα λάθη που έγιναν, να μην επαναληφθούν.

Επειδή αναφερθήκατε και στον τουρισμό και στο περσινό καλοκαίρι. Ο τουρισμός άνοιξε και προφανώς είναι ένα πολύ μεγάλο στοίχημα για τη χώρα, για την κυβέρνηση για όλους, γιατί είναι η βιομηχανία της χώρας μας. Όμως, βλέπω ότι στις κρατήσεις ενώ υπάρχει προσδοκία -μιλάγαμε με τους ξενοδόχους και τις προηγούμενες ημέρες στις εκπομπές- δεν είμαστε καλά με τις κρατήσεις ακόμα. Τι περιμένετε αυτό το καλοκαίρι από τον τομέα του τουρισμού, με δεδομένο ότι η Αγγλία ακόμα δεν μας έχει βάλει στην πράσινη ομάδα.

Είναι βέβαιο ότι τα πράγματα μέχρι τώρα είναι υποτονικά. Περίπου το 15% των ξενοδοχείων έχουν ανοίξει και η εικόνα δεν είναι καλή. Χρειάζεται στήριξη ο τουρισμός. Δεν μπορεί να ανοίξει και να τα καταφέρει μόνος του. Και χρειάζεται στήριξη σε δύο επίπεδα και υγειονομικά -πρέπει να προχωρήσουν κάποια πράγματα και να συμφωνηθούν-, αλλά και χρειάζεται και ένα πακέτο μέτρων στήριξης οικονομικών, για να μπορέσει να τα βγάλει πέρα στο κομμάτι το οικονομικό.

Το πρώτο που πρέπει να προχωρήσει όσο γίνεται πιο γρήγορα είναι το πράσινο πιστοποιητικό. Το οποίο αν θέλετε είμαστε από τους πρώτους που το είχαμε αναδείξει. Χαίρομαι που ο κύριος Μητσοτάκης έδωσε τη μάχη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και προχωρεί.

Αλήθεια είναι αυτό.

Το δεύτερο είναι ότι χρειάζονται διμερείς συμφωνίες με τρίτα κράτη εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης που πρέπει να γίνουν γρήγορα. Το τρίτο είναι ότι πρέπει να συμφωνηθεί για τις χώρες που το απαιτούν ποιο θα είναι το τεστ όταν αποχωρούν οι τουρίστες. Είναι πάρα πολύ σημαντικό γιατί αν δεν ξέρει κανείς πώς θα φύγει από μία χώρα για να γυρίσει στη χώρα του, καταλαβαίνετε ότι αυτό είναι αντικίνητρο για να ξεκινήσει να έρθει. Χρειάζεται λοιπόν να συμφωνηθεί. Θα είναι rapid; Ποιος θα το κάνει; Θα επιβαρύνεται ο ξενοδόχος; Άνοιξαν τα ξενοδοχεία και αυτά ακόμα δεν είναι γνωστά κα Νικόλτσιου. Καταλαβαίνετε αυτό τι πρόβλημα δημιουργεί; Μίλησα πριν για τον εμβολιασμό όλων όσων εργάζονται σε τουριστικές επιχειρήσεις. Είναι κρίσιμο ζήτημα για να μπορούμε να πούμε ότι είμαστε ασφαλής προορισμός και να νιώθουν όλοι ότι είναι ασφαλείς.

Έρχομαι τώρα στα οικονομικά ζητήματα, το πρώτο και κύριο που χρειάζεται για τον τουρισμό και για την εστίαση είναι να μειωθεί ο ΦΠΑ στο 6%. Να κάνουμε επιτέλους ελκυστικό και ανταγωνιστικό το ελληνικό προϊόν. Το λέμε από πέρσι, ας μην χαθεί και η φετινή χρόνια. Δεν ακούει η κυβέρνηση, δεν αρκεί να ανοίξουν τα ξενοδοχεία. Χρειάζονται ένα υποστηρικτικό πλαίσιο. Από εκεί και πέρα και ο τουρισμός και η εστίαση και το λιανεμπόριο, που δοκιμάστηκαν τόσο πολύ το προηγούμενο διάστημα, χρειάζονται ένα πακέτο μέτρων στήριξης.

Ποια μπορεί να είναι αυτά και τι έχουμε προτείνει εδώ και πάρα πολύ. Πρώτα από όλα επιδότηση 100% των ασφαλιστικών εισφορών για έξι μήνες σε αυτούς τους κλάδους με την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει ρήτρα απασχόλησης. Για να μη δούμε την ανεργία να εκτινάσσεται. Διότι δεν θα αντέξουν, θα έχουν πολύ σοβαρό πρόβλημα. Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα που έχουν οι επιχειρήσεις αυτές είναι οφειλές που έχουν συσσωρευτεί και δεν είναι μόνο οι οφειλές που δημιουργήθηκαν το διάστημα της πανδημίας, αλλά και αυτές που έρχονται από τα προηγούμενα χρόνια. Κανείς δεν μπορεί να ανταποκριθεί.

Ξέρετε μας ειρωνεύονται κάποιοι και λένε ότι ξεσηκώθηκε τώρα το Κίνημα Αλλαγής και ζητάει σεισάχθεια στις οφειλές στο δημόσιο. Δεν είναι αυτό.  Προκαλώ να μου απαντήσει κάποιος από την κυβέρνηση, αν πιστεύει ότι οι μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις μετά από όλα αυτά που έχουν περάσει -τη δεκαετή κρίση και την καραντίνα- μπορούν να ανταπεξέλθουν στις οφειλές που έχουν συσσωρευτεί προς το δημόσιο. Θα έχουμε ένα κύμα από ληξιπρόθεσμες οφειλές, θα χάσει έσοδα το δημόσιο, θα κινδυνεύσουν να βάλουν λουκέτο οι επιχειρήσεις.

Γι αυτό λοιπόν η δική μας πρόταση είναι ότι πρέπει να γίνει τουλάχιστον ένα πρόγραμμα 120 δόσεων. Και για όσους επιχειρηματίες μπουν στο πρόγραμμα και είναι συνεπείς να μπορεί να υπάρξει στη συνέχεια και ένα γενναίο κούρεμα της τάξεως του 30%. Ενδεικτικά λέμε τα ποσά. Όλα αυτά θα εξαρτηθούν από το πόσοι θα ανταποκριθούν στο πρόγραμμα και αυτό μπορούμε να το συζητήσουμε στην πορεία. Το θέμα είναι να υπάρξει βούληση της κυβέρνησης και η απόφαση ότι χρειάζεται η νέα ρύθμιση των οφειλών προς το δημόσιο.

Έρχομαι στις οφειλές προς τις τράπεζες. Θα πρέπει να υπάρξει υποχρεωτικό άπλωμα των δόσεων στον εξωδικαστικό συμβιβασμό. Διαφορετικά σύμφωνα με τους νόμους της κυβέρνησης, οι τράπεζες έχουν το πάνω χέρι με το νέο πτωχευτικό και θα οδηγήσουν στην πτώχευση πολλούς επιχειρηματίες, εάν δεν προστατευτούν με κάποιο τρόπο από τώρα. Μιλάμε και για την εστίαση και για το λιανεμπόριο και για παράταση τουλάχιστον για τέσσερις μήνες ακόμα της επιδότησης ενοικίου.

Και φυσικά προστασία από τους πλειστηριασμούς. Από την 1^η Ιουνίου έπαψε οποιαδήποτε προστασία στους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας. Το θεωρούμε απαράδεκτο, αδιανόητο. Άνθρωποι, επιχειρηματίες, επιχειρήσεις που έχουν χτυπηθεί από την κρίση, που είναι σε καραντίνα, που είναι και υποχρεωτικά κλειστοί με απόφαση της πολιτείας, να βρεθούν αντιμέτωποι με το να χάσουν το σπίτι τους. Χρειάζεται οπωσδήποτε ρύθμιση και αναστολή εφαρμογής του Πτωχευτικού Κώδικα. Γιατί όπως σας είπαν πριν, θα οδηγήσει πολλές ατομικές και μικρές επιχειρήσεις που  κατάφεραν και άνοιξαν τα 10 χρόνια της κρίσης, που δεν είναι ζόμπι -δεν μιλάω για αυτές- θα τις οδηγήσει στο κλείσιμο.

Δυστυχώς, θα το επαναλάβω για άλλη μία φορά, η ρευστότητα που έδωσε η κυβέρνηση τους προηγούμενους μήνες δεν πήγε εκεί που έπρεπε. Διοχετεύτηκε και μέσω των τραπεζών στους μεγάλους και ισχυρούς πελάτες, σε μεγάλους επιχειρηματίες που δεν ήταν αυτοί που καίγονταν κατά προτεραιότητα για αυτή τη ρευστότητα – θα μπορούσαν και να μην την έχουν λάβει και να μη συμβαίνει τίποτα. Δεν έφτασε, λοιπόν, ποτέ η ρευστότητα σε αυτούς που είχαν ανάγκη αυτό το οξυγόνο.

Και θα τολμήσω να πω ότι στη σκιά της πανδημίας, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αλλάζει με ένα βίαιο τρόπο το παραγωγικό μοντέλο, κλείνοντας μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενισχύοντας πολύ μεγάλες και αυτή είναι μία βίαια προσαρμογή που δεν κατάφεραν να πετύχουν ούτε τα μνημόνια. Και δεν κατάφεραν να την πετύχουν ούτε τα μνημόνια, γιατί υπήρχαν αντιστάσεις από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, στις οποίες τις περισσότερες συμμετείχε το ΠΑΣΟΚ. Τότε ήμασταν ΠΑΣΟΚ. Σήμερα είμαστε ΠΑΣΟΚ, αλλά είμαστε και Κίνημα Αλλαγής. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, γιατί όταν έχεις μία δίδυμη κρίση -υγειονομική και οικονομική- και την αντιμετωπίζεις με τόσο σκληρές, συντηρητικές οικονομικές πολιτικές, κινδυνεύεις να οδηγήσεις σε μία κοινωνική κρίση και σε νέα αδιέξοδα.

Σαφής. Λοιπόν ο χρόνος περνάει, έχουμε μόλις 29 λεπτά. Γιατί είναι πραγματικά σημαντικά όλα τα θέματα που θέλουμε να καλύψουμε και είναι σημαντικό να ακούσουμε για μία μεγάλη γκάμα θεμάτων την άποψή σας. Λοιπόν, επειδή αναφερθήκατε στο θέμα της ρευστότητας των χρημάτων, πάμε στο ταμείο ανάκαμψης. Και θα ήθελα τη γνώμη σας σε σχέση με την αρχιτεκτονική της πρότασης που έχει φτιάξει η κυβέρνηση για τα χρήματα που θα έρθουν στην Ελλάδα και την εκτίμησή σας, αν αυτή τη στιγμή υπάρχουν οι ασφαλιστικές δικλείδες. Πριν αναφερθήκατε στις εταιρείες ζόμπι, ότι και τα λεφτά του ταμείου ανάκαμψης δεν θα πάνε στα παραδοσιακά συμφέροντα, σε κάποιες εταιρείες θα δούμε και μία από τα ίδια. Δηλαδή, κατά πόσον το ταμείο ανάκαμψης θα βοηθήσει στην εξυγίανση και δεν θα έχουμε απλά χρηματοδότηση της ίδιας κατάστασης.

Δεν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες. Το συμπέρασμά μας είναι ότι όσο περνάει ο καιρός -το συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο- ότι η κυβέρνηση έχει αρνηθεί μέχρι σήμερα το διάλογο, διότι δεν θέλει να ανοίξει τα χαρτιά της, δεν θέλει να συζητήσει για το πώς ακριβώς θα αξιοποιήσει τους πόρους του ταμείου ανάκαμψης. Είναι φανερό ότι όλες οι κινήσεις είναι προσανατολισμένες -όπως σας είπα και πριν- να στηρίξει τους μεγάλους και πολύ ισχυρούς επιχειρηματίες και επιχειρηματικούς ομίλους. Εκεί κατευθύνονται οι πόροι του ταμείου ανάκαμψης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει γίνει κανένας διάλογος στην ελληνική περιφέρεια, δεν έχει γίνει κανένας διάλογος με τους παραγωγικούς φορείς. Οι μικρομεσαίοι δεν συμπεριλαμβάνονται καν στην πρόταση Σκυλακάκη. Και αυτό έρχεται και κουμπώνει ακριβώς με αυτό που σας είπαν πριν. Επιβεβαιώνεται μέσα από την πρόταση Σκυλακάκη, ότι δεν θα υπάρχει στο πεδίο, στην στόχευση της ελληνικής κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, ο όρος μικρομεσαία ελληνική επιχείρηση. Διαφωνούμε απόλυτα. Λέγαμε παλιά ότι είναι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, επιμένουμε και σήμερα πώς πρέπει να στηρίξουμε την μικρομεσαία ελληνική επιχείρηση. Η δική μας τεράστια αντίθεση με το πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας είναι ακριβώς αυτή, γιατί πιστεύουμε ότι η πράσινη ανάπτυξη και η ψηφιακή εποχή έχουν αξία για την Ελλάδα, εάν υπάρχει παραγωγή στον τόπο μας, εάν υπάρχει προστιθέμενη αξία για την εγχώρια παραγωγή. Είναι κάτι που δεν το έχουμε δει πουθενά, σε ότι έχει πει μέχρι σήμερα η κυβέρνηση για την αξιοποίηση των πόρων του ταμείου ανάκαμψης.

Εμείς λοιπόν απέναντι σε ότι κάνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, λέμε ότι υπάρχει ένα άλλο αφήγημα, είναι πάρα πολύ σημαντικοί οι πόροι και αυτό το αφήγημα λέει ότι χρειάζεται παραγωγή στον τόπο μας, παραγωγές και εξαγωγές. Αυτό είναι το μότο μας. Όχι εισαγωγές και κατανάλωση. Μιλάμε για οικονομία που  προστατεύει την εργασία, ο στόχος μας είναι η πλήρης απασχόληση. Χρειάζεται κοινωνική προστασία, η κοινωνική συνοχή είναι εξαιρετικά σημαντική για να μπορέσουμε να βγούμε από το αδιέξοδο που έχουμε βρεθεί μετά από όλα αυτά τα χρόνια. Αυτά όμως λέει η δική μας πρόταση και είναι σε πλήρη αντίθεση από ότι γίνεται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη.

Να σας πω αν θέλετε και μερικά πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα. Μιλάμε εμείς για πράσινη ανάπτυξη μιλάει και ο κύριος Μητσοτάκης για πράσινη ανάπτυξη. Κάνει την επιλογή λοιπόν ο κύριος Μητσοτάκης και παίρνει το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ και τον ακούσαμε και προχθές να μιλάει στη Βουλή. Τι κάνει λοιπόν με αυτό; Στην πραγματικότητα αποκλείει από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τους μικρούς παραγωγούς, τους αγρότες, ενεργειακές κοινότητες, τους απλούς καταναλωτές που θα μπορούσαν και αυτοί να παράγουν.

Σε πλήρη αντίθεση, λοιπόν, με εμάς που θεωρούμε ότι είναι ζήτημα ενεργειακής δημοκρατίας να μπορούν να παράγουν και όλοι αυτοί. Ξεκαθαρίζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη ότι οι ΑΠΕ είναι για μεγάλους παίκτες. Και ο ένας μιλάει για πράσινη ανάπτυξη και ο άλλος μιλάει για πράσινη ανάπτυξη. Άλλη είναι πράσινη ανάπτυξη του κυρίου Μητσοτάκη. Αυτή των μεγάλων συμφερόντων, η εξυπηρέτηση των ισχυρών. Τι αφήνει για τον τόπο;

Και αν υπάρχει φθηνή ενέργεια για τα χαμηλά στρώματα για τα φτωχά νοικοκυριά. Γιατί τι να την κάνει το φτωχό νοικοκυριό την πράσινη ανάπτυξη, εάν εξακολουθεί και πληρώνει ακριβά το ρεύμα;

Ακριβώς κα Νικόλτσιου και υπάρχει και άλλη μία διάσταση πέρα από την ενεργειακή δημοκρατία. Η ενεργειακή αυτάρκεια και ανεξαρτησία. Διότι δεν μπορείς να υποκαταστήσεις το λιγνίτη από ένα καύσιμο που είναι εισαγόμενο. Εξαρτάται η χώρα σου. Μιλάω για το φυσικό αέριο στη συγκεκριμένη περίπτωση. Χρειάζεται λοιπόν ένας σχεδιασμός ενεργειακός, που κατά τη δική μας άποψη πρέπει να εξασφαλίζει την ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας, την αυτάρκεια και την ενεργειακή Δημοκρατία και τη δυνατότητα αυτή η πράσινη ανάπτυξη να είναι για τους πολλούς. Να δημιουργεί θέσεις εργασίας, να μειώνει τα κόστη και τους παραγωγούς και τις οικογένειες, τους καταναλωτές.

Είναι το λεγόμενο πράσινο κοινωνικό συμβόλαιο;

Είναι το λεγόμενο πράσινο κοινωνικό συμβόλαιο. Ένα δεύτερο παράδειγμα σημαντικής διαφοράς. Λέει ο κύριος Μητσοτάκης θα φέρουμε ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Δεν δίνει όμως έμφαση στην ηλεκτροκίνηση στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Και όταν έρχεται και μιλάει για Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, λέει να φέρουμε εδώ, να εισάγουμε τα λεωφορεία της πρώτης γενιάς, που αυτή τη στιγμή στην υπόλοιπη Ευρώπη τα έχουν αποσύρει από την κυκλοφορία. Και πάλι δεν παράγουμε στον τόπο μας, πάλι εισάγουμε μέσω μεσαζόντων αυτά που η υπόλοιπη Ευρώπη έχει βγάλει από την κυκλοφορία και έχει βάλει σε κάποιες αποθήκες. Πάλι λοιπόν δεν υπάρχει προστιθέμενη αξία για τη χώρα. Πάλι κερδίζουν μόνο οι μεσάζοντες. Πάλι η πράσινη ανάπτυξη είναι ένας δρόμος για νέο πελατειασμό, για big business κάποιων και όχι για ένα πραγματικό green deal που μπορεί να αλλάξει την πορεία και την προοπτική αυτής της χώρας. Έχουμε λοιπόν μία τεράστια αντίθεση με τις επιλογές της κυβέρνησης. Ενα τρίτο παράδειγμα, όταν μιλάμε για το πρόγραμμα «εξοικονομώ» ή για την ενεργειακή αναβάθμιση, είναι δυνατόν να μην βάλεις κριτήρια περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικονομικά και να λες ότι όποιος πληκτρολόγησε πιο γρήγορα παίρνει το έργο;

Σωστά.

Δηλαδή που είναι η λογική της κοινωνικής συνοχής, της ανάπτυξης, της προστασίας του περιβάλλοντος. Μέχρι σήμερα η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μας έχει παρουσιάσει ένα κατάλογο έργων και επενδύσεων, που δεν συνδέονται με συγκεκριμένα αποτελέσματα για το περιβάλλον, για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Είναι έργα που έχουν επιλέξει ότι θέλουν να τα δώσουν κάπου. Αυτό είναι το κριτήριο πάλι. Η παλιά γνωστή συντηρητική δεξιά. Όμως, κανένας δεν τους έχει δώσει λευκή επιταγή να διαχειριστούν αυτούς τους πόρους, που είναι εξαιρετικά σημαντικοί για τον τόπο και που ξεπερνούν κατά πολύ την κυβερνητική θητεία τους.

 Θα παρακολουθούμε κάθε τι που γίνεται. Έχουμε ξεκινήσει και κάνουμε λόγω του κορονοϊού τηλεδιασκέψεις, περιοδείες σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, για να αναδείξουμε το πρόβλημα που δημιουργείται. Γιατί πηγαίνουν σε λάθος δρόμο οι πόροι του ταμείου ανάκαμψης αυτή τη στιγμή. Και πρέπει να το κατανοήσει αυτό η ελληνική κοινωνία, πρέπει να σηκώσει ανάστημα, πρέπει να υπάρξει αντίδραση, πρέπει να υπάρχει δυναμική φωνή. Η αυτοδιοίκηση πρέπει να ορθώσει το ανάστημά της. Που είναι η αυτοδιοίκηση στην αξιοποίηση του ταμείου ανάκαμψης; Είναι δυνατόν; Άφησαν την αυτοδιοίκηση και έξω από τη διαχείριση της πανδημίας, έκαναν την ιχνηλάτηση με κάποιους «ράμπο». Αυτά είναι για επικοινωνία. Δεν είναι για να έχεις αποτέλεσμα. Εάν δεν έχεις ένα δίκτυο πανελλαδικό δεν προστατεύεται η δημόσια υγεία. Αν δεν έχεις υπηρεσίες σε κάθε περιφέρεια της χώρας να έχουν αντανακλαστικά και να δίνουν οδηγίες. Και το ίδιο κάνουν και τώρα. Και τώρα στην αξιοποίηση των πόρων, σε αυτή την αναπτυξιακή προσπάθεια που είναι εθνική προσπάθεια, αφήνουν την αυτοδιοίκηση απ’ έξω – που θα έπρεπε να είναι ο πυλώνας της λογικής. Με τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες έπρεπε να σχεδιαστούν όλα τα επόμενα βήματα για την ανάπτυξη της χώρας.

Πάμε λοιπόν στα θέματα της περιφέρειας που μας φιλοξενεί

Να ξεκινήσω από το δρόμο; Έπρεπε να έρθω από τον Πύργο και έπρεπε να διασχίσω αυτό το δρόμο με την ψυχή στο στόμα και σκεφτόμουν αν θα φτάσω. Τεράστιες καθυστερήσεις από την προηγούμενη κυβέρνηση και τεράστιες και από την τωρινή. Είναι δυνατόν να μιλάμε για ανάπτυξη και να μην υπάρχει οδικό δίκτυο; Να έχουμε αυτό το φόρο αίματος καθημερινά; Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται είναι σοβαρό και ασφαλές οδικό δίκτυο. Πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να αποδεσμευτεί το έργο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να προχωρήσει. Εμείς από το 2017 είχαμε παρουσιάσαμε μία πρόταση. Η φιλοσοφία μας είναι ότι σε κάθε περιφέρεια μπορούν να υπάρξουν υπερτοπικοί πόλοι ανάπτυξης. Η κάθε περιφέρεια έχει μία αναπτυξιακή ταυτότητα. Η συγκεκριμένη περιοχή έχει ένα τεράστιο brand, το οποίο κινεί δισεκατομμύρια κάθε 4 χρόνια. Είναι η Ολυμπία, είναι το Olympic. Θα έπρεπε όλοι μαζί να σκεφτούμε πως αυτό το brand θα μεταμορφώσει αυτή την περιοχή. Προκαλούμε τους πάντες από το 2017 για να συζητήσουμε. Μπορεί να υπάρξουν και καλύτερες ιδέες. Εμείς λέμε ότι η περιοχή μπορεί να γίνει το silicon valley του αθλητισμού.

Γιατί δεν έχει γίνει;

Γιατί οι τελευταίες κυβερνήσεις δεν είχαν ως προτεραιότητα την ανάπτυξη της περιφέρειας. Είχαν προτεραιότητες πελατειακής λογικής και συντηρητικής λογικής. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο γαλάζιος ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούν να φέρουν ανάπτυξη στη χώρα. Όμως, σε κάθε περίπτωση εμείς λέμε ότι υπάρχει αυτό το τεράστιο brand που πρέπει να αξιοποιηθεί. Brand, location product, τρία πράγματα που αν τα συνδυάσεις μπορείς να φτιάξεις νέα προϊόντα και να δώσεις αξία στα υπάρχοντα. Σκεφτείτε ένα υπερσύγχρονο προπονητικό κέντρο και οι αθλητές όλου του κόσμου να θέλουν να έρθουν να προπονηθούν στα ιερά χώματα. Σκεφτείτε τι σημαίνει αυτό για τους παραγωγούς που θα μπορούν να επεκτείνουν την παραγωγή τους σε άλλες καλλιέργειες για παράδειγμα super food. Σκεφτείτε τι σημαίνει για τον τουρισμό, που μπορεί να επεκτείνει τη διάρκειά του και τους 12 μήνες του χρόνου. Ένας τέτοιος πόλος ανάπτυξης μπορεί να συμπαρασύρει όλες τις επιχειρήσεις της περιοχής, σε όλους τους κλάδους σε μία έκρηξη ανάπτυξης. Σήμερα ήμουν στο δάσος της Φολόης, που είναι μοναδικής ομορφιάς. Θα μπορούσε να μην είναι μόνο ένα δάσος μοναδικής ομορφιάς, αλλά να έχει μονοπάτια για να προσελκύει τουρίστες, να έχει δυνατότητές παραγωγής προϊόντων από τις βελανιδιές, να είναι πρότυπο προστασίας, προσβασιμότητας και οικοτουριστικής ανάπτυξης. Υπάρχουν πολλά πράγματα να κάνουμε για τον τόπο μας, αρκεί να νοιαστούμε. Και το Κίνημα Αλλαγής είναι αυτό που νοιάζεται. Γιατί έχει και την εμπειρία και τη βούληση και τα στελέχη.  Είναι κομμάτια του προγράμματος μας και του πράσινου κοινωνικού συμβολαίου που θέλουμε να συμφωνήσουμε με τους πολίτες της χώρας.

Να πάμε στα εργασιακά, όπου το ΠΑΣΟΚ έχει ταυτίσει τη δράση του με τα δικαιώματα των εργαζομένων. Τι αλλάζει;

Αυτό το νομοσχέδιο απορρυθμίζει και εκθεμελιώνει το εργατικό δίκαιο και μας επιστρέφει στις ατομικές συμβάσεις. Δεν είναι τυχαίο. Είναι επιλογή της κυβέρνησης να μην στηριχθεί το ΕΣΥ, να μην στηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παρά μόνο οι μεγάλες. Αυτό, λοιπόν κουμπώνει και με το σχέδιο αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Έρχεται αυτό το νομοσχέδιο να κουμπώσει στο παζλ, γιατί πως θα βγάλουμε τα γραμμάτια και της υποχρεώσεις. Ακούσαμε τον κ. Μητσοτάκη να αναλύει στα συνέδρια του ΣΕΒ, πως θα ενισχυθούν περαιτέρω οι μεγάλοι για να μπορέσουν να πάρουν τους πόρους και να τους αξιοποιήσουν; Με το να πάμε σε ατομικές συμβάσεις των εργαζομένων και σε εργασιακή ζούγκλα. Τι κάνουν; Αφαιρούν την υποχρέωση συλλογικής σύμβασης για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Αυτό στην πράξη καταργεί το 8ωρο. Δεν μπορώ να ακούω ανοησίες ότι ένας εργαζόμενος στις συνθήκες της πανδημίας, με την αγωνία του φάσματος της ανεργίας, μπορεί να έχει τη δύναμη να διαπραγματευτεί μόνος του με τον εργοδότη του να πετύχει να δουλεύει το ωράριο που θέλει αυτός, να παίρνει το ρεπό του όταν το θέλει αυτός, να πληρώνεται τις υπερωρίες. Αυτά δεν στέκουν. Είναι ολοφάνερο ότι είναι δώρο του κ. Μητσοτάκη, μία δέσμευση που υλοποιείται. Η μοναδική δικλείδα ασφαλείας είναι η κάρτα εργασίας, την οποία ζητά η ΓΣΕΕ, που είναι και νομοθέτημα δικό μας, το οποίο δεν εφαρμόστηκε γιατί άλλαξε η κυβέρνηση. Είπε ο αρμόδιος Υπουργός ότι η κάρτα εργασίας δεν θα εφαρμοστεί άμεσα, αλλά μόνο πειραματικά, πιλοτικά. Άρα πάει και αυτό στην άκρη. Τι κάνουν στη συνέχεια; Έρχονται και λένε ότι το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας παύει να είναι κομμάτι του Υπουργείου Εργασίας και γίνεται Ανεξάρτητη Αρχή. Γιατί δεν το κάνουν και ΜΚΟ; Ένα σοβαρό επιτελικό κράτος, όχι αυτό του κ. Μητσοτάκη, έχει τη δυνατότητα να βάζει κανόνες και την υποχρέωση να έχει μηχανισμούς που ελέγχουν τους κανόνες που θέτει. Αλλιώς δεν είναι επιτελικό κράτος. Είναι στοιχειώδης υποχρέωση του να έχει ελεγκτικούς μηχανισμούς. Δεν μπορεί να παριστάνει τον Πόντιο Πιλάτο και να λέει δεν ξέρω εγώ, βρείτε τα. Είναι αδιανόητο, είναι απαράδεκτο δεν στέκεται σε καμία λογική. Η μοναδική λογική είναι ότι πρέπει να γίνει κανόνας η μαύρη εργασία. Αλλά δημιουργεί και έναν αθέμιτο ανταγωνισμό. Γιατί δεν είναι όλοι οι επιχειρηματίες το ίδιο. Δεν μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι. Υπάρχουν σοβαροί επιχειρηματίες οι οποίοι κατανοούν πλήρως ότι χωρίς τους εργαζόμενους και υγιή σχέση με τους εργαζόμενους δεν θα πάει μπροστά η επιχείρησή τους. Δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων και θα κερδίζουν από αυτή τη ρύθμιση μόνο οι ασύδοτοι εργοδότες. Και υπάρχουν και άλλες ρυθμίσεις με τις οποίους διευκολύνονται οι απολύσεις και μάλιστα ένας εργαζόμενος που θα κερδίζει στα δικαστήρια δεν θα επαναπροσλαμβάνεται. Απλώς ο εργοδότης θα δίνει κάτι παραπάνω και θα ξεμπερδεύει με αυτή την ιστορία. Αυτό είναι το κράτος δίκαιου που καθιερώνεται. Βεβαίως περιορίζεται ακόμα περισσότερο το δικαίωμα στην απεργία και η προστασία των συνδικαλιστών. Διχάζει τους εργαζόμενους από τη μία πλευρά και τους συνδικαλιστές από την άλλη. Είναι μία τακτική απαράδεκτη. Δεν βοηθά τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου να δουλέψουν συντεταγμένα και ενωμένα για να αφήσουμε την κρίση πίσω. Θα το καταψηφίσουμε, θα είμαστε απέναντι, θα είμαστε και στην απεργία στις 10 του μήνα με ισχυρό μπλοκ του Κινήματος Αλλαγής.

Πως διαβάζετε αυτή τη στιγμή το πολιτικό σκηνικό και πως θα κινηθεί το ΚΙΝΑΛ;

Όλα αυτά τα σενάρια για πρόωρες εκλογές, πότε διοχετεύονται και πότε διαψεύδονται από το Μαξίμου. Είναι φανερό εκτιμούν, ζυγίζουν τις καταστάσεις. Η θέση μας είναι ξεκάθαρη. Όσο είμαστε στην πανδημία και υπάρχουν επικίνδυνα δεδομένα, είναι τυχοδιωκτισμός να μιλάει κανείς για εκλογές. Αν τα επιδημιολογικά δεδομένα το επιτρέψουν και αν ο κ. Μητσοτάκης αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί, ότι δεν το αντέχει το βάρος, ας πάει σε εκλογές. Εμείς είμαστε έτοιμοι για όλα. Δεν θα αιφνιδιαστούμε από πρόωρες εκλογές. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το συμφέρον του τόπου. Αν δεν τελειώσουμε με την πανδημία, θεωρώ απαράδεκτο να βάλουμε σε περιπέτεια τη χώρα, γιατί υπάρχει ο φόβος για τη ζωή και τη δουλειά των ανθρώπων. Αυτά πρέπει να απαντηθούν και η κυβέρνηση πρέπει να απαντήσει πρώτα.

Πως θα είναι τα πράγματα για το Κίνημα Αλλαγής. Έχετε αισιοδοξία για την πορεία του;

Είμαστε σε έναν τόπο ιστορικό, που έχω αναμνήσεις από παιδί μαζί με το Γιώργο όταν περπατούσαμε στα καλντερίμια στο Καλέτζι, σε στιγμές ιστορικές. Ευτυχίσαμε να ζήσουμε την αλλαγή και θα ζήσουμε τη νέα αλλαγή που θα πετύχουμε μαζί. Είμαι πολύ αισιόδοξη. Είμαστε ένα κόμμα με βαθιές ρίζες, με μεγάλη ιστορία. Έχουμε αφήσει ανεξίτηλο στίγμα στον τόπο μας. Όλες οι μεγάλες τομές και μεταρρυθμίσεις έχουν γίνει από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Τώρα ο ελληνικός λαός το γνωρίζει. Δοκιμάστηκαν όλοι και τα μεγάλα λόγια ξεφούσκωσαν. Μπορούν να μας συγκρίνουν. Όλοι ξέρουν ότι το ΠΑΣΟΚ αδικήθηκε και σήκωσε μεγαλύτερες ευθύνες από αυτές που του αναλογούσαν. Έκαναν πολύ μεγάλες προσπάθειες ο Σύριζα και η Νέα Δημοκρατία για να καλύψουν τις ευθύνες τους, ιδιαίτερα η Νέα Δημοκρατία για τον εκτροχιασμό της οικονομίας από την Κυβέρνηση του κ. Καραμανλή. Ένας εκτροχιασμός, που οδήγησε στην κρίση και τα μνημόνια. Και βεβαίως η στάση τους μετά με τη σημαία του αντιμνημονίου, που ήταν απαράδεκτη και επιπόλαιη. Αυτό το κύμα της οργής, το καβάλησε ο Σύριζα, ο οποίος δοκιμάστηκε στη συνέχεια. Δεν θέλω να μείνω άλλο στο παρελθόν. Σιγά, σιγά αποκαθίσταται η αλήθεια. Όλοι γνωρίζουν τις τεράστιες προσπάθειες των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και του Γιώργου Παπανδρέου να σταθεροποιηθούμε για να μην βγούμε εκτός Ευρωζώνης, να μην ζήσει η χώρα μία άτακτη χρεωκοπία. Πήραμε μία πολύ μεγάλη ευθύνη πάνω μας. Όμως, σήμερα κοιτάμε μπροστά, έχοντας κλείσει όλους αυτούς τους λογαριασμούς και τις πληγές, γιατί πληγώσαμε ανθρώπους. Κοιτάμε το αύριο έχοντας ένα νέο αφήγημα για τον τόπο. Διεκδικούμε την ψήφο των προοδευτικών πολιτών της χώρας, όχι μόνο για όσα έχουμε κάνει και είναι ανεξίτηλα και ανεκτίμητα για τον ελληνικό λαό, αλλά και για το νέο μας αφήγημα, για το νέο πράσινο κοινωνικό συμβόλαιο γιατί είμαστε η μόνη πολιτική δύναμη που έχει περιγράψει έναν άλλο προοδευτικό δρόμο απέναντι στο συντηρητικό δρόμο του κ. Μητσοτάκη. Γι’ αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία το Κίνημα Αλλαγής να είναι ενωμένο και το επαναλαμβάνω, για να κάνουμε το νέο άλμα μπροστά. Είναι η πρώτη φορά μετά την κρίση που διαμορφώνονται νέες κοινωνικές συνθήκες. Ακόμα δεν είναι αντιληπτό γιατί είναι βαριά η σκιά της πανδημίας. Κάτω από αυτή τη σκιά υπάρχουν άνθρωποι που συσπειρώνονται γύρω από την κυβέρνηση που φοβούνται που δεν κοιτούν το αύριο, που κοιτούν πως θα επιβιώσουν. Είναι θέμα χρόνου, όμως, να έρθουν αντιμέτωποι με τα αποτελέσματα του τρόπου με τον οποίο χειρίστηκε τις επιπτώσεις της πανδημίας η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη. Όταν αυτό συμβεί οι κοινωνικές ανακατατάξεις θα είναι μεγάλες και αυτές οι κοινωνικές αλλαγές θα ζητήσουν έκφραση και θα οδηγήσουν σε αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών. Εδώ έρχεται ο δικός μας ρόλος. Είμαστε έτοιμοι με τα έμπειρα στελέχη μας από το παρελθόν, με τα νέα μας στελέχη γιατί έχουμε κάνει τη μεγαλύτερη ανανέωση απ’ όλα τα κόμματα, με νέες επεξεργασίες, με το δικό μας προοδευτικό, σύγχρονο, σοσιαλδημοκρατικό, αυτόνομο αφήγημά μας, που απαντά στις σημερινές ανάγκες ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής, αντιμετώπισης ανισοτήτων, του στόχου για πλήρη απασχόληση και διεκδικούμε πρωταγωνιστικό ρόλο για να κάνουμε πράξη αυτή τη νέα αλλαγή. Απευθύνομαι λοιπόν σε κάθε προοδευτικό πολίτη της χώρας και του ζητώ να ξαναδώσει τη δύναμη στο ΠΑΣΟΚ, στο Κίνημα Αλλαγής σήμερα, που είναι η συνέχεια του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Παράταξης, να κάνει πράξη αυτή την αλλαγή. Μέσα από μία νέα παραγωγική συμμαχία. Γιατί είναι αυτό που χρειάζεται ο στόχος. Μας αξίζει κάτι καλύτερο από αυτό που ζούμε σήμερα.

Υπάρχουν στελέχη που έφυγαν από το ΠΑΣΟΚ. Τι τους λέτε;

Έχω πει πάρα πολλές φορές ότι η πόρτα είναι ανοιχτή για όλους όσους πικράναμε ή απογοητεύσαμε, φυσικά όχι γι’ αυτούς που αναζήτησαν καρέκλες. Δεν θέλουμε τυχοδιώκτες, δεν θέλουμε αποστάτες, θέλουμε ανθρώπους που να πιστεύουν σε αυτό που κάνουμε και νιώθουν αυτοπεποίθηση για το όραμά μας για την χώρα. Το πιο παρήγορο αυτή τη στιγμή το Δίκτυο Νέας Γενιάς που χτίζουμε πανελλαδικά μέσα στην πανδημία, μέσα από το διαδίκτυο. Είναι συγκλονιστικό, γιατί είναι παιδιά κάτω των 30 ετών που ξέρουν ότι αύριο το πρωί δεν θα πάνε σε κάποιο Υπουργείο να πιάσουν δουλειά. Δεν έρχονται από συμφέρον. Έρχονται γιατί βλέπουν ότι κάτι γίνεται εδώ, κάτι αλλάζει ότι έχουμε ξαναβρεί τις ρίζες μας, έχουμε ξεκάθαρη ταυτότητα και κυρίως γιατί έχουμε πολιτική ηθική και αυτό έχει μεγάλη σημασία στην εποχή μας. Τους εμπνέουμε και μας αγκαλιάζουν. Γι’ αυτό τους λέω δείτε αυτά τα παιδιά  και ελάτε πίσω, σας χρειαζόμαστε όλους. Δεν περισσεύει κανείς σε αυτή την μάχη. Είναι η μάχη της προοδευτικής παράταξης, η μάχη για την Ελλάδα και τη νέα γενιά.