Του Βαγγέλη Δουράκη
Σε «αχαρτογράφητα ύδατα» εισέρχεται για ακόμη μία φορά η διεθνής οικονομία: Η κλιμάκωση της σύγκρουσης Ισραήλ – Ιράν «τρομάζει» και αναγκάζει εκ νέου τις αγορές να στρέψουν τα μάτια τους στη Μέση Ανατολή.
Το πλέον «σκοτεινό» σενάριο είναι αυτή η αιματοχυσία να εξελιχθεί σε μια γενικευμένη παγκόσμια σύρραξη. Αλλά ακόμη και εάν οι συγκρούσεις περιοριστούν αυστηρά στη συγκεκριμένη «γειτονιά» χωρίς εμπλοκή «τρίτων», η Υφήλιος βρίσκεται αντιμέτωπη με την πιθανότητα ενός νέου ενεργειακού «εφιάλτη».
Το στοιχείο «κλειδί» για την εξέλιξη των τιμών ενέργειας, που είναι και αυτές που δέχονται όλη την «πίεση», ακούει στη φράση «στενό του Ορμούζ»:Πρόκειται για έναν «λαιμό μπουκαλιού» μέσω του οποίου ρέει σχεδόν το 20% του «μαύρου χρυσού» που διακινείται σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά και αντίστοιχων ποσοτήτων υγροποιημένου αερίου. Αν αυτός ο «λαιμός μπουκαλιού» «σφραγιστεί» τότε αυτό θα σημάνει μια άνευ προηγουμένου «έκρηξη» των τιμών, παγκόσμιο πληθωριστικό σοκ, ενώ θα φέρει ακόμη πιο κοντά την απειλή γενικευμένου πολέμου στον Κόλπο.
Ο παράγοντας «στενό του Ορμούζ» και που εστιάζουν οι επενδυτές
Ήδη και πριν ακόμη φτάσουμε να συζητάμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο υπήρξε μια πρώτη αντίδραση από τις αγορές, που αποτυπώθηκε στο «άλμα» των τιμών του πετρελαίου οι οποίες σημείωσαν τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο από το 2022 με προοπτική περαιτέρω αύξησης.
Η Ισλαμική Δημοκρατία έχει στο παρελθόν αφήσει να εννοηθεί πως δεν θα διστάσει στα δύσκολα να «κλείσει» το στενό του Ορμούζ, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται έτοιμη να το θέσει πραγματικά στο τραπέζι ως «χαρτί» στρατηγικού εκβιασμού.
Αν ενεργοποιήσει το συγκεκριμένο «όπλο» (που πάντως είναι εξαιρετικά επιζήμιο και για την ίδια) υπολογίζεται ότι οι τιμές του πετρελαίου θα εκτιναχθούν ακόμη και στα 130 δολάρια το βαρέλι από περίπου 75 δολάρια σήμερα. Τα καύσιμα, αλλά και η ενέργεια γενικότερα, θα γίνει σε μία τέτοια περίπτωση «είδος πολυτελείας».
Όπως και να έχει, τα επόμενα 24ωρα είναι κρίσιμα πόσο μάλλον όταν συνήθως σε ανάλογα γεγονότα η άμεση αντίδραση των αγορών είναι «πουλήστε τώρα». Κάτι βέβαια, που δεν αναμένεται να ισχύσει με τις τιμές του πετρελαίου (όπως και του χρυσού βέβαια), το αντίθετο μάλιστα, καθώς αυτές υπολογίζεται πως θα «φουσκώσουν» εκ νέου και το ζήτημα είναι η έκταση και η ένταση.
Αυτή την στιγμή και μετά την κλιμάκωση του πολέμου, οι επενδυτές φαίνεται πως θα εστιάσουν αφενός στην εμπλοκή διπλωματική ή άλλη των «μεγάλων Δυνάμεων» και αφετέρου στις ροές του «μαύρου χρυσού» μέσω του στενού του Ορμούζ.
Όπως αναφέρθηκε, στην εν λόγω περιοχή, μεταξύ Ομάν και Ιράν, εντοπίζεται ένα βασικό σημείο αποθήκευσης και διακίνησης για περίπου το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πετρελαίου. Πιθανή διακοπή της ροής του «μαύρου χρυσού» θα ανέβαζε τα ασφάλιστρα κινδύνου και τις τιμές.
Η στρατηγική σημασία του στενού του Ορμούζ έγκειται στην κολοσσιαία ποσότητα πετρελαίου που διακινείται μέσω του θαλάσσιου περάσματος: Είναι ενδεικτικό πως κατά μέσο όρο 20,5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως (bpd) αργού πετρελαίου, συμπυκνωμάτων και προϊόντων πετρελαίου διακινήθηκαν μέσω του Ορμούζ, μόνον την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023 από χώρες του ΟΠΕΚ (Σαουδική Αραβία, Ιράν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κουβέιτ και Ιράκ).
Από εκεί διακινείται και σχεδόν το σύνολο της ποσότητας LNG που εξάγει το Κατάρ, το οποίο είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως. Συνολικά, περίπου 80 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι ή το 20% των παγκόσμιων ροών υγροποιημένου φυσικού αερίου περνούν από το στενό κάθε χρόνο.
Το «μπλόκο» στην «πλωτή οδό» της Διώρυγας του Σουέζ
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, που χώρες της περιοχής όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία έχουν επανειλημμένα προσπαθήσει να βρουν άλλες οδούς ώστε να παρακάμψουν το Στενό, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής περισσότερων αγωγών πετρελαίου.
Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το Ιράν συνιστά μια ενεργειακή υπερδύναμη… και δικαίως: Διαθέτει το 10% των αποδεδειγμένων αποθεμάτων πετρελαίου παγκοσμίως και το 15% των αποθεμάτων φυσικού αερίου. Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη παραγωγός χώρα πετρελαίου σε ολόκληρο τον κόσμο και η παραγωγή του αντιστοιχεί στο 11% της συνολικής παραγωγής των χωρών του ΟΠΕΚ.
Η ευρύτερη περιοχή είναι καθοριστική για την παγκόσμια οικονομία και για έναν ακόμη λόγο: Η Διώρυγα του Σουέζ είναι και αυτή μια κρίσιμη «πλωτή οδός» που συνδέει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα και μέσω της οποίας διακινήθηκε περίπου το 12% έως 15% του παγκόσμιου εμπορίου κατά το 2023.
Ήδη εξαιτίας των επιθέσεων των Χούθι το θαλάσσιο εμπόριο δέχτηκε σοβαρό πλήγμα, καθώς υπάρχει η εκτίμηση ότι ο όγκος των εμπορευμάτων που διέρχεται από τη Διώρυγα του Σουέζ «βούτηξε» ως και 42% τους προηγούμενους μήνες.
O αριθμός των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που περνούν από την Ερυθρά Θάλασσα περιορίζεται ραγδαία, ενώ οι τιμές των ναύλων και οι εκπομπές ρύπων αυξάνονται κατακόρυφα.
Υπολογίζεται πως οι εβδομαδιαίες διελεύσεις πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έχουν μειωθεί σχεδόν 70%, ενώ σοβαρή μείωση παρουσιάζουν και οι διελεύσεις δεξαμενόπλοιων και πλοίων μεταφοράς φυσικού αερίου, με το όποιο αντίκτυπο τελικά υπάρχει στην «τσέπη» του τελικού καταναλωτή.
Είναι ενδεικτικό ότι οι ναύλοι από τη Σαγκάη προς την Ευρώπη έχουν υπερτριπλασιαστεί, με ότι αυτό συνεπάγεται στα τελικά κόστη των προϊόντων.
Τα ασφάλιστρα έχουν επίσης εκτοξευθεί, επιδεινώνοντας το συνολικό κόστος της διαμετακόμισης.
Ο ρόλος των θαλάσσιων μεταφορών στο διεθνές εμπόριο, άλλωστε, είναι εξαιρετικά κρίσιμος, καθώς είναι υπεύθυνες για περίπου το 80% της παγκόσμιας διακίνησης αγαθών.
Η αυξανόμενη ένταση λοιπόν της πολεμικής σύγκρουσης στην περιοχή καταφέρνει ένα καίριο πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία και την φέρνει αντιμέτωπη ξανά με έναν «ενεργειακό εφιάλτη» και το παγκόσμιο πληθωριστικό σοκ. Και κυρίως διαμορφώνει ένα μέλλον «βουτηγμένο» στην αβεβαιότητα, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
