Του Χρυσόστομου Τσούφη
Όταν τον Οκτώβριο του 2023, ο Γιάννης Στουρνάρας μιλούσε για 40 δισ. ευρώ παραοικονομίας (με βάση τα πόσα οι Έλληνες πολίτες είχαν δηλώσει και πόσα είχαν καταναλώσει) φυσικά ήξερε τι έλεγε.
Σύμφωνα με αναλύσεις που παρατίθενται στο τελευταίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, η παραοικονομία στην Ελλάδα το 2022 –δηλαδή το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων που αποκρύπτονται από τις επίσημες αρχές για χρηματικούς, ρυθμιστικούς και θεσμικούς λόγους– ήταν στο 20,9% του ΑΕΠ ή περίπου 46 δισ. ευρώ. Ακόμη και μειωμένη κατά περισσότερες από 7 μονάδες σε σχέση με το 2003, η ελληνική παραοικονομία ήταν υψηλότερη ως ποσοστό του ΑΕΠ 3,3 μονάδες από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι κύριοι παράγοντες σύμφωνα με το ΚΕΠΕ που συμβάλλουν ώστε η χώρα να έχει τόσο υψηλά ποσοστά «γκρίζας» οικονομίας όπως αλλιώς λέγεται είναι:
• Το υψηλό ποσοστό αυτοαπασχόλησης
• Το πολύ υψηλό ύψος των έμμεσων φόρων
• Η ανεργία
• Η φορολογική ηθική
• Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων
• Το ρυθμιστικό πλαίσιο
Τα υπολογιστικά μοντέλα λένε ότι στην Ελλάδα από τα 46 δισ. ευρώ της παραοικονομίας, το 37,6% (17,3 δισ. ευρώ) οφείλονται στο επίπεδο της αυτοαπασχόλησης.
«Μερίδιο» 18% (8,3 δισ. ευρώ) έχει ανεργία και 10% (4,6 δισ. ευρώ) η φορολογική ηθική. Οι υψηλοί συντελεστές έμμεσων φόρων και οι συχνές πληρωμές με μετρητά στις επιχειρήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε φοροδιαφυγή μεγάλης κλίμακας. Επιπλέον, η χαμηλή ποιότητα των θεσμών, οι αναποτελεσματικοί κρατικοί θεσμοί, τα πολύπλοκα φορολογικά και ρυθμιστικά συστήματα, η απουσία ενός ευέλικτου νομικού πλαισίου και η διαφθορά είναι οι βασικοί προσδιοριστικοί παράγοντες της παραοικονομίας.
Από το 2022 βέβαια μέχρι σήμερα έχει κυλήσει αρκετό νερό στο αυλάκι και κάποια από τα …κακά νούμερα έχουν βελτιωθεί.
ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Το 2022 η αυτοαπασχόληση στην Ελλάδα καταγραφόταν από τη Eurostat στο 27,1%. Το 2023 υποχώρησε στο 26,3% παραμένοντας το υψηλότερο στην ΕΕ. Την ίδια στιγμή όμως έχει αλλάξει ο τρόπος φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων με την εισαγωγή του τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης μειώνοντας της εστίες της φοροδιαφυγής που είναι κομμάτι της παραοικονομίας.
ΈΜΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ
Εδώ η κατάσταση είναι μάλλον χειρότερη, με το ποσοστό των έμμεσων φόρων στο μείγμα των εσόδων του κράτους διαρκώς να αυξάνεται καθώς είναι κυβερνητική επιλογή η μείωση των άμεσων φόρων. Εδώ στο skai.gr γράφαμε για τον…εθισμό του κρατικού προϋπολογισμού στους έμμεσους φόρους. Σε σχέση με το 2023 τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να αυξηθούν 26% το 2026.
ΑΝΕΡΓΙΑ
Το 2023 τέλειωσε με ανεργία 12%, τον Αύγουστο η ανεργία μετρήθηκε στο 8,1%.
MΕΤΡΗΤΑ – ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ
Η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι ραγδαία στη χώρα. Την περίοδο 2019-2024 οι πληρωμές με κάρτες έχουν αυξηθεί 158%, μόνο το σύστημα πληρωμών IRIS γνωρίζει εκτόξευση 2.500%. Ακόμη κι έτσι βέβαια υπάρχει ακόμη πεδίο δόξης λαμπρό, καθώς σύμφωνα με την ΕΚΤ το 2024, το 54% των συναλλαγών στην Ελλάδα γινόταν ακόμη με μετρητά.
ΜΕΤΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ
Σύνδεση POS – ταμειακών, επέκταση εφαρμογής του συστήματος myDATA για τις επιχειρήσεις, ηλεκτρονική τιμολόγηση, ψηφιακό πελατολόγιο, ψηφιακό δελτίο αποστολής, υποχρεωτική από το 2026 πληρωμή ενοικίων μέσω τραπέζης είναι μόνο μερικά από τα μέτρα που υλοποιούνται/έχουν υλοποιηθεί και θα έχουν οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων από φοροδιαφυγή κατά 6,2 δισ. ευρώ το 2026.
Κάπως έτσι και το κενό ΦΠΑ – οι απώλειες εσόδων από ΦΠΑ – έχει συρρικνωθεί από το 13,7% του 2022 σε μονοψήφιο πλέον (τα νεότερα στοιχεία αναμένονται).
Φυσικά και οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν. Η καθολικότητα του ψηφιακού πελατολογίου, νέα συστήματα ελέγχου για την αυτόματη παρακολούθηση της εξέλιξης των ληξιπρόθεσμων οφειλών κάθε υπόχρεου και αποτελεσματικότερη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης με στόχο την περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας είναι μερικές από τις προτάσεις του ΚΕΠΕ.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
