Του Βαγγέλη Δουράκη
Με τα «μπλόκα» των αγροτών να πληθαίνουν σε κεντρικές οδικές αρτηρίες, τελωνεία, λιμάνια και … σύντομα σε αεροδρόμια της χώρας, το εμπόριο αρχίζει πια να νοιώθει… «στριμωγμένο». Εάν δεν βρεθεί διέξοδος θα υπάρξουν επιπτώσεις και στην αγορά, δεδομένου ότι η εορταστική περίοδος δεν είναι μακριά και η ολοένα και αυξανόμενη ζήτηση περιορίζει τα αποθέματα. Χώρια που σε τέτοιες περιπτώσεις προκύπτει χώρος για «κερδοσκόπους», καθώς όπως λέει και ο σοφός λαός «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται».
Ουδείς παραγνωρίζει βεβαίως τα ζητήματα των αγροτών που είναι υπαρκτά και σοβαρά, καθώς δίνουν καθημερινή μάχη σε περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού, υψηλού κόστους παραγωγής και συχνών απωλειών ελέω κλιματικών ιδιαιτεροτήτων.
Τι διδάσκουν τα «μπλόκα» προηγούμενων ετών
Εντούτοις, η μορφή των κινητοποιήσεων, όπως τα παρατεταμένα κλεισίματα εθνικών οδών, τελωνείων, λιμανιών και αεροδρομίων, δεδομένα προκαλούν αναταράξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Ο αποκλεισμός κεντρικών οδικών αρτηριών πλήττει πρωτίστως το εξαγωγικό εμπόριο, άρα και τα εξαγώγιμα γεωργικά προϊόντα, αλλά και τις εισαγωγές, σε μια περίοδο όπου ο διεθνής ανταγωνισμός δεν «συγχωρεί» καθυστερήσεις.
Αν και δεν υπάρχει μια πλήρης, δομημένη και επικαιροποιημένη ανάλυση για τις επιπτώσεις των αγροτικών μπλόκων στην εφοδιαστική αλυσίδα και την αγορά, το Εμπορικό Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά (Ε.Β.Ε,Π.) διαθέτει στοιχεία από προηγούμενους χειμερινούς αποκλεισμούς, τα οποία δίνουν μια κατά προσέγγιση εικόνα των κινδύνων, καθυστερήσεων και οικονομικού κόστους.
Τα βασικά παραδείγματα από προηγούμενες αγροτικές κινητοποιήσεις και ειδικά χειμερινούς αποκλεισμούς προκύπτουν από τα έτη 2016, 2019, 2023 και 2024.
Τον χειμώνα του 2016 ο αποκλεισμός επί 20 και πλέον ημέρες σε Τέμπη, Μαλιακό και Κόρινθο, είχε ως αποτέλεσμα καθυστερήσεις φορτηγών για 48 ώρες, απώλειες εξαγωγών και εκτροπή εμπορευμάτων σε αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές με υψηλό κόστος.
Τον χειμώνα του 2019 οι κινητοποιήσεις σε Θεσσαλία και Μακεδονία με μπλόκα σε Νίκαια, Τέμπη και Εγνατία προκάλεσαν στους εξαγωγείς φρούτων απώλειες 1,5 εκατ. ευρώ την ημέρα λόγω αλλοίωσης.
Τον χειμώνα 2023-2024 οι κυλιόμενοι αποκλεισμοί δημιούργησαν καθυστερήσεις σε φορτηγά και η αγορά εμφάνισε πρόσκαιρες ελλείψεις σε πατάτες, φρούτα, νωπά και γαλακτοκομικά.
Πώς προκαλούνται ελλείψεις στην αγορά
Όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία, οι οδικοί αποκλεισμοί αυξάνουν τους χρόνους μεταφοράς κατά 20%–80% ανάλογα με το μήκος της παράκαμψης.
Η επαναδρομολόγηση φορτηγών δημιουργεί συμφόρηση σε δευτερεύοντες δρόμους, επηρεάζοντας εγχώριες και διεθνείς αποστολές.
Αυξάνουν το κόστος των μεταφορέων 10-25% σε καύσιμα, εργατοώρες, διόδια και ημερήσιες υπερβάσεις εργασίας, ενώ οι εταιρείες logistics μετακυλίουν το κόστος με επίναυλο σε εμπορικές επιχειρήσεις.
Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος απώλειας και καταστροφής νωπών προϊόντων όπως φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά και ακυρώνονται εξαγωγές λόγω αύξησης του χρόνου παράδοσης από καθυστερήσεις εισόδου και εξόδου εμπορευμάτων σε λιμάνια.
Επιπτώσεις στο λιανεμπόριο
Στο λιανεμπόριο οι επιπτώσεις είναι συνήθως η έλλειψη προϊόντων σε super market μετά από 5-6 ημέρες συνεχών αποκλεισμών και η αύξηση των τιμών 2-7% σε συγκεκριμένες κατηγορίες από την προμήθεια αγαθών από εναλλακτικούς προμηθευτές.
Στο χονδρικό εμπόριο προκύπτει ανατροπή των προγραμματισμένων παραγγελιών, ειδικά για τρόφιμα, ζωοτροφές, πρώτες ύλες, με τις ψυκτικές αλυσίδες να υποφέρουν περισσότερο λόγω περιορισμένων περιθωρίων καθυστέρησης.
Στη βιομηχανία και μεταποίηση δημιουργείται έλλειψη πρώτων υλών που οδηγεί σε προσωρινές μειώσεις παραγωγής κατά 10–15%.
Σε προηγούμενα «μπλόκα», οι ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων παρουσίασαν απώλειες 4–5 εκατ. ευρώ ημερησίως.
Βάσει των σχετικών στοιχείων λοιπόν, τα αγροτικά «μπλόκα» προκαλούν «πίεση» στην εφοδιαστική αλυσίδα με καθυστερήσεις, αυξημένα κόστη, απώλειες προϊόντων και προσωρινές ανατιμήσεις.
Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις καταγράφονται στα νωπά προϊόντα, εξαγωγές, μεταφορές και βιομηχανίες τροφίμων.
Παρατεταμένοι αποκλεισμοί άνω των 5 ημερών αρχίζουν να δημιουργούν ορατή πίεση στην αγορά, ειδικά στα logistics και στις εξαγωγές.
Έτσι, όπως δείχνουν τα πράγματα εάν δεν υπάρξει διέξοδος τα πράγματα στην χριστουγεννιάτικη αγορά θα είναι «ζόρικα», καθώς το «φάντασμα» ενός νέου κύκλου ανατιμήσεων κάνει και πάλι την εμφάνισή του.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
