Το ριάλιτι που καταναλώθηκε με βδελυγμία και ποπ κορν. Η ομολογία της Ειρήνης Μουρτζούκου, για τη δολοφονία τεσσάρων ανήλικων παιδιών, συντάραξε το πανελλήνιο και ήρθε να ρίξει άπλετο φως σε έναν κόσμο τηλεοπτικού θεάματος που, για εβδομάδες, μετατράπηκε σε δημόσιο βήμα ξεσπάσματος, προσβολής και δημόσιου διασυρμού. Ένα σχόλιο της Δέσποινας Τσόκου για τη μετάβαση από το viral περιθώριο στο κοινωνικό στίγμα.
Προτού προχωρήσει στην ανωμοτί κατάθεσή της, παραδεχόμενη την ευθύνη για τέσσερις παιδικούς θανάτους, η 25χρονη Μουρτζούκου είχε εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς για τα μέσα. Δεν ήταν εκείνη που «περιφερόταν στα κανάλια» αλλά, αντίθετα, η ζήτηση για την παρουσία της υπαγόρευε την ίδια τη ροή των τηλεοπτικών σόου. Οι παρουσιαστές της έδιναν βήμα, την ενθάρρυναν να εκφράζεται ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς, δημιουργώντας ένα πρωτότυπο μίγμα ριάλιτι, φάρσας και κοινωνικού thrill.
Η ίδια, αντιλαμβανόμενη τη δυναμική της υπόθεσής της, ενίσχυσε το προσωπικό της προφίλ στα social media, ενώ σύμφωνα με πηγές, δεν δίσταζε να ζητά αμοιβή για τις συνεντεύξεις της. Το αν κάποιοι ανταποκρίθηκαν, παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα. Το μόνο βέβαιο είναι πως κάθε της εμφάνιση έδινε μεγαλύτερη τηλεθέαση, έκανε τα νούμερα να εκτοξεύονται, προσφέροντας φρέσκο, «αναλώσιμο» περιεχόμενο στο κοινό. Και ήμασταν όλοι εκεί, θεατές.
Το ήξερες. Το ήξερα. Και γελούσαμε.
Όλα άλλαξαν τη στιγμή της ομολογίας. Το κοινό που χθες διασκέδαζε και σχολίαζε, σήμερα εξοργίζεται και καταδικάζει. Ξαφνικά, η Μουρτζούκου γίνεται ο αποδιοπομπαίος τράγος. Τα social media πλημμυρίζουν με ύβρεις και απειλές, η ίδια αποκόπτεται δια παντός από το κοινό της, ενώ η διαδικασία της δαιμονοποίησης τρέχει ταχύτατα. Η πρωταγωνίστρια ενός ανώνυμου, διαρκούς ριάλιτι, μετατρέπεται σε σύγχρονο εξιλαστήριο θύμα, λες και το κοινό βλέπει για πρώτη φορά το πραγματικό της πρόσωπο.
Ριάλιτι θεάματος και κοινωνικός στιγματισμός
Η υπόθεση της Μουρτζούκου φέρνει στη μνήμη τα φημισμένα «freak shows» του 19ου αιώνα. Τότε, το πλήθος πλήρωνε για να δει το διαφορετικό, το «ξένο» και να νιώσει ανώτερο απέναντι στο αντικείμενο θέασης. Σήμερα, το εισιτήριο αντικαθίσταται από τα timelines και τα τηλεοπτικά πάνελ, ενώ το «φρικιό» αντικαθίσταται από τον άνθρωπο του περιθωρίου, του οποίου τα ξεσπάσματα, ο θυμός, οι αντιφάσεις γίνονται προϊόν προς κατανάλωση. Όσο αυτό πουλά, τόσο περισσότερα φώτα πέφτουν επάνω του.
Από την τραγωδία των θυμάτων, στο δράμα του ενόχου
Η έλξη της κοινωνίας προς το σοκαριστικό, φαίνεται να υπερβαίνει ως και το φυσικό αίσθημα συμπόνιας για τα θύματα. Είναι, πλέον, πιο ενδιαφέρον το «δράμα» του ενόχου παρά η απώλεια των νεκρών παιδιών. Αυτό έχει αποδειχθεί και σε προηγούμενες υποθέσεις, όπως εκείνη της «μητέρας από την Πάτρα», όταν το κουτσομπολιό και η αναπαράσταση της καθημερινής ζωής επισκίασαν το ξύπνημα της πραγματικής τραγωδίας.
Η κοινωνική μεταστροφή απέναντι στη Μουρτζούκου κορυφώθηκε κατά την εμφάνισή της στο Δικαστικό Μέγαρο Αχαΐας. Εκεί, παρά το σοκ των αποκαλύψεων για τους θανάτους τριών βρεφών και της αδερφής της, το πλήθος συγκεντρώθηκε όχι για να θρηνήσει τα θύματα, αλλά για να φωνάξει εναντίον του «τέρατος». Τα social media ακόμη πλημμυρίζουν με αιτήματα για επαναφορά της θανατικής ποινής, αποτυπώνοντας τη διάθεση μιας κοινωνίας που μέχρι πρόσφατα παρακολουθούσε και σχολίαζε διαδικτυακές εμφανίσεις με «βδελυγμία».
Τα αναπάντητα ερωτήματα της κοινωνίας
Πίσω από το θέαμα, αναδεικνύονται ουσιώδεις απορίες: Ποιος ευθύνεται γι’ αυτή την κατάληξη; Υπήρχαν προειδοποιητικά σημάδια που αγνοήσαμε; Θα είχαμε αντιδράσει διαφορετικά αν η πρωταγωνίστρια δεν ανήκε στο περιθώριο; Αν δεν υπήρχαν κοινωνικά στερεότυπα για το φύλο, την καταγωγή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό; Αν το κοινωνικό status των πρωταγωνιστών ήταν διαφορετικό, θα υπήρχε μεγαλύτερη εγρήγορση από αρχές και υπηρεσίες;
Ερωτήματα που δύσκολα απαντώνται – αλλά οφείλουμε ως κοινωνία να τίθενται στο προσκήνιο. Γιατί ένα είναι βέβαιο: Τώρα πια, δεν γελάμε.
Πηγή: Deutsche Welle
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
