Διαδοχική ασφάλιση: Ενέργειες ασφαλισμένου για τον χρόνο ασφάλισης (συνυπολογισμός χρόνου ασφάλισης). Η διαδοχική ασφάλιση αποτελεί δικαίωμα του ασφαλισμένου. Ο ασφαλιστικός οργανισμός στον οποίο υποβλήθηκε αίτηση συνταξιοδότησης δεν μπορεί να εξετάσει αυτεπαγγέλτως αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διαδοχικής ασφάλισης αν δεν υπάρχει ρητό αίτημα του ασφαλισμένου προς τούτο. Τα ασφαλιστικά όργανα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης δεν έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν τους ασφαλισμένους ότι μπορούν να συνυπολογίσουν τον χρόνο ασφάλισης που είχαν πραγματοποιήσει σε άλλον ασφαλιστικό φορέα.
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
Τμήμα 4ο Τριμελές
Αριθμός απόφασης: Α 535/2023
Απόσπασμα
2. Επειδή, στο, εφαρμοστέο ως εκ του χρόνου υποβολής του ένδικου συνταξιοδοτικού αιτήματος (η οποία έλαβε χώρα στις 5.7.2018, πρβλ. Σ.τ.Ε. 2594/2017, 2272/2013, 2025/2009, 3775/2006, 4766/1998, 1305/1990 κ.ά.), άρθρο 19 του ν. 4387/2016 (Α’ 85), το οποίο, δυνάμει του άρθρου 27 παρ. 1 του ίδιου νόμου, εφαρμόζεται και στους ασφαλισμένους του ΟΓΑ, προβλέπονταν κατά τον κρίσιμο χρόνο, ήτοι πριν την τροποποίηση με το άρθρο 26 του ν. 4670/2020 (Α’ 43), τα εξής:
«1. Τα πρόσωπα, τα οποία ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν ασφαλιστικούς οργανισμούς που εντάσσονται στον Ε.Φ.Κ.Α., δικαιούνται σύνταξη κατόπιν αίτησης που υποβάλλεται στον Ε.Φ.Κ.Α.. Η αίτηση αυτή εξετάζεται από την αρμόδια Υπηρεσία του φορέα ή τομέα ή κλάδου ή λογαριασμού στην οποία υπάγονταν, λόγω ιδιότητας ή απασχόλησης, τα ανωτέρω πρόσωπα κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης ή του τελευταίου πριν την υποβολή της αίτησης φορέα, τομέα, κλάδο ή λογαριασμό, σύμφωνα με τη νομοθεσία του εντασσόμενου φορέα, όπως ισχύει κατά την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου. Η αίτηση εξετάζεται κατ1 αναλογία, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 1, 2, 3 και 4 του άρθρου 2 του Ν.δ. 4202/1961 (Α’ 175), όπως τροποποιήθηκαν με το άρθρο 9 του Ν. 1405/1983 (Α’ 180) και το άρθρο 14 του Ν. 1902/1990 (Α’ 138) και αντικαταστάθηκαν με την παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν. 3863/2010 (Α’ 115), προκειμένου να κριθεί ο αρμόδιος για κρίση του δικαιώματος φορέας, τομέας, κλάδος ή λογαριασμός. Ως χρόνος ασφάλισης που απαιτείται για την πλήρωση των ανωτέρω προϋποθέσεων αρμοδιότητας λογίζεται ο χρόνος υποχρεωτικής ή προαιρετικής ασφάλισης. […]
2. Η Υπηρεσία του Ε.Φ.Κ.Α., που απονέμει κατά τα ανωτέρω τη σύνταξη, υπολογίζει, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 7 και 8 του παρόντος νόμου, το ποσό της σύνταξης με βάση το συνολικό χρόνο που διανύθηκε στην ασφάλιση του ίδιου και των συμμετεχόντων -εντασσόμενων φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών. Οι συμμετέχοντες -εντασσόμενοι φορείς ενημερώνουν την αρμόδια Υπηρεσία του Ε.Φ.Κ.Α. για το χρόνο ασφάλισης που έχει διανυθεί στην ασφάλιση τους, τις αποδοχές που αντιστοιχούν στο χρόνο ασφάλισης του ασφαλισμένου, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που απαιτείται. Ο τρόπος υπολογισμού των διατάξεων των άρθρων 7 και 8 του παρόντος νόμου ισχύει για όλα τα πρόσωπα ανεξαρτήτως χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση και ανεξαρτήτως χρόνου που υπήχθησαν διαδοχικά για πρώτη φορά στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα, τομέα, κλάδου και λογαριασμού. Τα οριζόμενα στην παρούσα παράγραφο ισχύουν για όλα τα πρόσωπα ανεξαρτήτως χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση και ανεξαρτήτως χρόνου που υπήχθησαν διαδοχικά για πρώτη φορά στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα.
3.α. Αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, εξετάζονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.δ. 4202/1961, (Α’ 175), όπως ίσχυαν πριν την τροποποίηση τους με τον παρόντα νόμο. Στις περιπτώσεις που οι ανωτέρω αιτήσεις συνταξιοδότησης υποβάλλονται μετά την έναρξη λειτουργίας του Ε.Φ.Κ.Α., εξετάζονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του κατά τα ανωτέρω, β. Αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, εξετάζονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.
4. Από την έναρξη λειτουργίας του Ε.Φ.Κ.Α. και την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου παύει να ισχύει κάθε αντίθετη διάταξη που αφορά στην εφαρμογή των διατάξεων διαδοχικής ασφάλισης στους φορείς/τομείς κύριας ασφάλισης.
5. […]
6. Ο ασφαλισμένος δύναται να επιλέξει το συνυπολογισμό του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης στους εντασσόμενους στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, υπό την προϋπόθεση ότι μετά την ένταξη τους στον Ε.Φ.Κ.Α., δεν συνεχίζει να ασφαλίζεται για δραστηριότητα που υπάγεται στην ασφάλιση του αντίστοιχου φορέα, τομέα, κλάδου και λογαριασμού που δεν επιθυμεί την προσμέτρηση του χρόνου του. Δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση του κάθε φορέα, τομέα, κλάδου και λογαριασμού. […]».
Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι η διαδοχική ασφάλιση είναι δικαίωμα του ασφαλισμένου και ότι ο ασφαλιστικός οργανισμός, στον οποίο υποβλήθηκε αίτηση συνταξιοδότησης, δεν μπορεί να εξετάσει αυτεπαγγέλτως αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διαδοχικής ασφάλισης, όταν δεν υπάρχει ρητό αίτημα του ασφαλισμένου προς τούτο (Σ.τ.Ε. 2272/2013, 1222/2010, 3703/2009, 170/2009, 2537/2008, 3458/2004, 3688/1991, 2803/1990, 3352/1986 κ.ά.).
Εξάλλου, τα ασφαλιστικά όργανα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης δεν έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν τους ασφαλισμένους τους, όταν αυτοί υποβάλλουν αίτηση για να συνταξιοδοτηθούν, ότι μπορούν να συνυπολογίσουν το χρόνο ασφάλισης που είχαν πραγματοποιήσει σε άλλο ασφαλιστικό φορέα (κύριο ή επικουρικό). Ούτε, άλλωστε, συνάγεται τέτοια υποχρέωση από κάποια γενική αρχή του δικαίου της κοινωνικής ασφάλισης (Σ.τ.Ε. 3703/2009, 170/2009, 668/2008).
Το πλήρες κείμενο της απόφασης 535/2023 του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πατρών
Οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να ακολουθήσουν τα παρακάτω βήματα:
1. Δύο χρόνια πριν την κατάθεση της αίτησης συνταξιοδότησης, οι ασφαλισμένοι όλων των πρώην Ταμείων μπορούν να υποβάλουν αίτηση για προσυνταξιοδοτική βεβαίωση (αυτή η διευκόλυνση σήμερα ισχύει μόνο για το πρώην ΙΚΑ). Ο e-ΕΦΚΑ υποχρεούται να προβαίνει στην καταμέτρηση των ενσήμων και να χορηγεί την προσυνταξιοδοτική βεβαίωση, η οποία εξομοιώνεται με απόφαση και αποτελεί εκτελεστή πράξη της Διοίκησης.
Η προθεσμία για τη διαδικασία δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 3 μήνες. Μάλιστα στις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης, όπου η διαδικασία είναι χρονοβόρα, η αίτηση για την καταμέτρηση των ενσήμων είναι υποχρεωτική, υποβάλλεται άπαξ, λογίζεται δε ότι συμπεριλαμβάνει όλους τους πρώην ασφαλιστικούς φορείς. Οι προσυνταξιοδοτικές βεβαιώσεις μπορούν να εκδίδονται και από πιστοποιημένους επαγγελματίες, δικηγόρους ή λογιστές.
2. Όταν έρθει η ώρα να καταθέσει ο ασφαλισμένος την αίτηση συνταξιοδότησης, πρέπει να σπεύσει να συγκεντρώσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά, καθώς το πλαίσιο γίνεται πιο αυστηρό και για τον ίδιο. Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται, κατά περίπτωση, για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος πρέπει να υποβληθούν εντός δύο μηνών από την αίτηση συνταξιοδότησης. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία με υπαιτιότητα του ασφαλισμένου, η αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος απορρίπτεται.
3. Ο ασφαλισμένος δεν χρειάζεται να υποβάλει αίτηση για τη χορήγηση προσωρινής σύνταξης, καθώς η απονομή της καθίσταται πλέον υποχρεωτική. Την προσωρινή σύνταξη δικαιούνται στο εξής περισσότεροι εν αναμονή συνταξιούχοι, καθώς τροποποιήθηκαν τα όρια των οφειλών προς τον ΕΦΚΑ που στερούσαν την παροχή της σύνταξης τους. Ειδικότερα αυξήθηκε και ενοποιείται το όριο των οφειλών εντός του οποίου είναι δυνατή η χορήγηση σύνταξης στα 20.000 ευρώ για όλους τους ασφαλιστικούς οργανισμούς και στα 6.000 ευρώ για τον τ. ΟΓΑ.
4. Σε περίπτωση που εκκρεμεί η αναγνώριση πλασματικών ετών ο εν αναμονή συνταξιούχος μπορεί να λάβει προσωρινή σύνταξη εφόσον εκδοθεί η απόφαση αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης, ακόμα και αν η εξαγορά του χρόνου αυτού γίνει τμηματικά με παρακράτηση του σχετικού ποσού από τη σύνταξη του δικαιούχου.
5. Ο ασφαλισμένος ή ο εν αναμονή συνταξιούχος (του οποίου η αίτηση εκκρεμεί) μπορεί να αναθέσει σε ιδιώτη δικηγόρο ή λογιστή την έκδοση της σύνταξής του υποβάλλοντας υπεύθυνη δήλωση στον e-ΕΦΚΑ. Στη συνέχεια μπορεί να επιλέξει πιστοποιημένο επαγγελματία από το ειδικό μητρώο πιστοποιημένων επαγγελματιών που τηρείται στον e-ΕΦΚΑ, αφού εισέλθει στην Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης (ΕΨΠ-gov.gr).
Ο πιστοποιημένος συνεργάτης μπορεί να διαπιστώσει τον χρόνο ασφάλισης, να βεβαιώνει ότι δεν υπάρχουν οφειλές προς τον ΕΦΚΑ, να υποβάλει σχέδιο διακανονισμού των οφειλών εντός του επιτρεπτού ορίου, εφόσον υπάρχουν οφειλές και να εκδίδει βεβαίωση για την εξαγορά πλασματικών ετών. Τέλος, μπορεί να συντάξει ένα σχέδιο συνταξιοδοτικής απόφασης, το οποίο ο αρμόδιος υπάλληλος του ΕΦΚΑ πρέπει να εγκρίνει ή να απορρίψει εντός 30 ημερών. Αν το σχέδιο δεν επικυρωθεί εντός της προθεσμίας, θεωρείται ότι εγκρίθηκε και προχωρά η έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης.
6. Προκαταβολή σύνταξης. Η χορήγηση της προκαταβολής έναντι σύνταξης γίνεται με τη συμπλήρωση ειδικού πεδίου κατά την υποβολή της ηλεκτρονικής αίτησης στον e-ΕΦΚΑ, η οποία επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης ότι κατά το χρόνο υποβολής συντρέχουν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις.
Για αυτούς που υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης και έχουν ηλικία από 62 έως 67 έτη, ελέγχεται μόνο (και αρκεί να διαπιστωθεί) η συνδρομή της ηλικίας και των ετών ασφάλισης. Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις (άτομα κάτω των 62 ετών, αιτήσεις συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας και θανάτου) ελέγχεται η συνδρομή των ελάχιστων προϋποθέσεων για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος από οποιονδήποτε πρώην φορέα κύριας ασφάλισης ενταγμένο στον e-ΕΦΚΑ.
Σε όλες τις περιπτώσεις, η συνδρομή των προϋποθέσεων διαπιστώνεται αποκλειστικά με βάση τα στοιχεία που τηρούνται στα πληροφοριακά συστήματα του e-ΕΦΚΑ και λοιπών φορέων, προκειμένου η διαδικασία να είναι κατά το δυνατόν σύντομη και ευέλικτη. Δεν διενεργείται επιπλέον διασταύρωση των στοιχείων των πληροφοριακών συστημάτων με τον φυσικό φάκελο του ασφαλισμένου.
Επιπροσθέτως, τα αναγκαία έγγραφα ή στοιχεία που απαιτούνται για να διαπιστωθεί αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την χορήγηση της προκαταβολής (ημερομηνία γέννησης, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, ληξιαρχική πράξη θανάτου, η απόφαση πιστοποίησης του ποσοστού αναπηρίας κ.α.) και μπορούν να αντληθούν με ηλεκτρονικά μέσα, αντλούνται χωρίς συμμετοχή του αιτούντος και χωρίς προσκόμισή του σε φυσική μορφή. Σε περίπτωση που δεν προκύπτει η συνδρομή των προϋποθέσεων του χρόνου ασφάλισης από τα πληροφοριακά συστήματα αρκεί η υπεύθυνη δήλωση του αιτούντος.
Δημοσιεύτηκε στον Οδηγό του Πολίτη (https://www.odigostoupoliti.eu)
