Πρόγραμμα επιδότησης για απόσυρση και αγορά ηλεκτρικών συσκευών ενεργειακής απόδοσης «Ανακυκλώνω – αλλάζω συσκευή»

Με διάταξη του νόμου 4936/2022 προβλέπεται επιδότηση για απόσυρση οικιακών ηλεκτρικών συσκευών μέσω συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης και ανακύκλωσης από πιστοποιημένους φορείς, σύμφωνα με τον νόμο 4819/2021 (Α 129) και την αντικατάστασή τους με άλλες όμοιες συσκευές υψηλής ενεργειακής απόδοσης

Συγκεκριμένα:

Νόμος 4936/2022 – ΦΕΚ τεύχος Α 105/27.05.2022
Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, επείγουσες διατάξεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και την προστασία του περιβάλλοντος.

Άρθρο 31
Αντικατάσταση και ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών – Αντικατάσταση του άρθρου του 24 του ν. 3769/2009

Το άρθρο 24 του ν. 3769/2009 (Α’ 105) αντικαθίσταται ως εξής:

«Άρθρο 24

1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να προκηρύσσονται δράσεις προς τους τελικούς ωφελούμενους, χρηματοδοτούμενες από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή από άλλες πηγές, που αφορούν στην απόσυρση οικιακών ηλεκτρικών συσκευών μέσω συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης και ανακύκλωσης από πιστοποιημένους φορείς, σύμφωνα με τον ν. 4819/2021 (Α’ 129) και την αντικατάστασή τους με άλλες όμοιες συσκευές υψηλής ενεργειακής απόδοσης.

2. Με την απόφαση της παρ. 1 καθορίζονται ο προϋπολογισμός της σχετικής δράσης, το είδος των συσκευών στις οποίες αναφέρεται, το ποσοστό χρηματοδότησης αυτών, οι ωφελούμενοι από τη δράση, η διάρκεια και οι διαδικασίες εφαρμογής της, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και ο φορέας καταβολής της χρηματοδότησης για την αντικατάσταση αυτών, οι υποχρεώσεις των ωφελούμενων και οι συνέπειες μη τήρησης των όρων και των προϋποθέσεων της δράσης και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια για την εφαρμογή της.

3. Φορέας υλοποίησης και ελέγχου των δράσεων της παρούσας ορίζεται η -Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας – Τομέα Ενέργειας-. Με την απόφαση της παρ. 1 προβλέπονται οι αρμοδιότητες του φορέα υλοποίησης, τα καθήκοντα και οι όροι υλοποίησης των δράσεων, καθώς και κάθε άλλο ειδικό θέμα σχετικό με την ανάληψη, εκπλήρωση και εποπτεία της άσκησης των καθηκόντων που απορρέουν από αυτήν.

4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών δύνανται να ορίζονται ως αρμόδιοι φορείς για την πιστοποίηση της αντικατάστασης ή της απόσυρσης των συσκευών και για την καταβολή της χρηματοδότησης στους δικαιούχους, οι φορείς που έχουν πιστοποιηθεί ως Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), με βάση τον ν. 4819/2021 (Α’ 129), και διαθέτουν αποδεδειγμένη επαγγελματική εμπειρία στην υλοποίηση παρόμοιων προγραμμάτων διαχείρισης αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Στην περίπτωση αυτή, στην απόφαση της παρ. 1, καταγράφονται οι αρμοδιότητες του αρμόδιου φορέα, καθώς και ο φορέας ελέγχου για την πιστοποίηση της τήρησης των όρων και προϋποθέσεων της δράσης από τον εν λόγω φορέα.

5. Στην περίπτωση ορισμού αρμόδιων φορέων σύμφωνα με την παρ. 4, καθορίζονται με την ίδια απόφαση η διαδικασία, οι όροι μεταφοράς των πιστώσεων που εγγράφονται στο ΠΔΕ ή των πόρων από άλλη πηγή προς τους φορείς αυτούς, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά δημοσιονομικής τακτοποίησης των πληρωμών, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την υλοποίηση των δράσεων.

Με την ίδια ή όμοια απόφαση, προσδιορίζεται το ποσοστό επί του προϋπολογισμού των δράσεων που καταβάλλεται στους αρμόδιους φορείς για την κάλυψη των λειτουργικών τους δαπανών, η πηγή χρηματοδότησής τους και ρυθμίζονται οι τεχνικές λεπτομέρειες εφαρμογής της απόφασης.

Οι λειτουργικές δαπάνες που καταβάλλονται στους αρμόδιους φορείς και συνδέονται αποκλειστικά με την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων που αναλαμβάνουν, δυνάμει της απόφασης ορισμού τους, δεν υπερβαίνουν ως μέγιστο ποσοστό το ενάμισι τοις εκατό (1,5%) του προϋπολογισμού των δράσεων που διαχειρίζονται κάθε φορά.

Η προμήθεια αγαθών, η λήψη ή η ανάθεση υπηρεσιών και η ανάθεση έργων και μελετών από τους αρμόδιους φορείς, για την κάλυψη των αναγκών τους, με χρήση των λειτουργικών δαπανών που τους καταβάλλονται σύμφωνα με την παρούσα, διενεργούνται σύμφωνα με τον Κανονισμό Προμηθειών, Υπηρεσιών, Έργων και Μελετών του εκάστοτε φορέα.»

Ηλεκτρονική πλατφόρμα αιτήσεων

Τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου 2022, αναμένεται να εκδοθεί η παραπάνω θα ανοίξει η ηλεκτρονική πλατφόρμα για το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή» στην οποία θα ενταχθούν 350.000 νοικοκυριά.

Αφορά την αντικατάσταση παλαιών ενεργοβόρων συσκευών και πιο συγκεκριμένα κλιματιστικών, ψυγείων και καταψυκτών με νέα. Οι  παλαιές συσκευές θα πρέπει να λειτουργούν, ενώ η επιδότηση θα κυμανθεί από 35% έως 50% ανάλογα με το εισόδημα του επιδοτούμενου.

Δεν υπάρχει πλαφόν ή όριο, απλά η επιδότηση έχει να κάνει με το εισόδημα, άρα όσο πιο μεγάλο μειώνεται η επιδότηση και όσο πιο αδύναμος, αυξάνεται η επιδότηση.

Εάν η συμμετοχή είναι μεγάλη και οι αιτήσεις ξεπεράσουν τις 350.000 η κυβέρνηση θα αναζητήσει επιπλέον πόρους ώστε και οι υπόλοιποι να μπορέσουν να αλλάξουν τις συσκευές τους.

Τα βασικά σημεία του προγράμματος συνοψίζονται ως εξής:

– Τα ωφελούμενα νοικοκυριά θα έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν έως και τρεις (3) ηλεκτρικές συσκευές.

– Από το πρόγραμμα θα ωφεληθούν 350.000 νοικοκυριά.

– Τα ποσοστά επιδότησης θα κυμανθούν από 35% έως 50% ανά νοικοκυριό, ανάλογα με το ετήσιο εισόδημα. Για την αξιολόγηση των αιτήσεων θα ισχύσουν κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια, με το ετήσιο εισόδημα να αποτελεί το σημαντικότερο από αυτά. Προτεραιότητα θα δοθεί σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως ΑμεΑ, μονογονεϊκές οικογένειες και σε πολύτεκνους.

– Εκτιμάται ότι θα αντικατασταθούν και θα ανακυκλωθούν περισσότερες από 380.000 ενεργοβόρες συσκευές.

– Η μέση εξοικονόμηση ενέργειας που θα έχει το κάθε νοικοκυριό εκτιμάται στις 1.000 KWh τον χρόνο. Αυτό σημαίνει πως ένα νοικοκυριό με μεσαία κατανάλωση, έως και 5.000 KWh τον χρόνο, αναμένεται να πετύχει έως και 25% εξοικονόμηση ενέργειας. Στις περιπτώσεις μεγαλύτερης χρήσης, το ποσοστό μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και το 40%.

– Από την εξοικονόμηση αυτή, εκτιμάται ότι οι πολίτες θα δουν μείωση στους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών τους από 150 έως 300 ευρώ τον χρόνο.

– Η συνολική εξοικονόμηση ηλεκτροπαραγωγής που θα πετύχει η χώρα μας, με την εφαρμογή του προγράμματος, εκτιμάται ότι θα φτάσει τις 209.000 MWh τον χρόνο.

– Η Ελλάδα θα πετύχει σημαντική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 126.000 τόνους ανά έτος.

– Το όφελος της ελληνικής οικονομίας από τη μείωση των εισαγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου, λόγω της εγκατάστασης νέων συσκευών, υπολογίζεται ότι θα ανέλθει στα 15 έως 27 εκατ. ευρώ το χρόνο.

Η διαδικασία αίτησης υπαγωγής θα γίνεται εύκολα και γρήγορα, με ηλεκτρονική αίτηση στο πληροφοριακό σύστημα του προγράμματος, ενώ οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση και απευθείας στα καταστήματα λιανικής. Η επιδότηση θα χορηγείται στους ωφελούμενους με εκπτωτικό κουπόνι, το οποίο θα αφαιρείται από την τιμή των νέων ηλεκτρικών συσκευών.

Το πληροφοριακό σύστημα θα αξιολογεί αυτόματα τις αιτήσεις των πολιτών με βάση τα εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια και θα τους κατατάσσει στην αντίστοιχη κλίμακα επιδότησης. Η παράδοση και τοποθέτηση των νέων συσκευών θα γίνεται παράλληλα με τη συλλογή των παλιών για ανακύκλωση. Τα στάδια υλοποίησης της διαδικασίας θα ελέγχονται αυτόματα από την ψηφιακή πλατφόρμα.

Σε περίπτωση εξάντλησης της διαθέσιμης χρηματοδότησης, προβλέπεται η δημιουργία λίστας επιλαχόντων, οι οποίοι θα μπορούν να επωφεληθούν με την εξασφάλιση επιπλέον πόρων.