Ομιλία Νίκου Ανδρουλάκη, Προέδρου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής στην ειδική εκδήλωση της Κ. Ο. για το ιδιωτικό χρέος και τα «κόκκινα» δάνεια

Κυρίες και κύριοι,

Δεν μπορώ να μην ξεκινήσω από την απρεπή στάση του Βρετανού πρωθυπουργού απέναντι στον Έλληνα πρωθυπουργό και την ακύρωση της συνάντησης τους λόγω της τοποθέτησης της χώρα μας για την επανένωση των γλυπτών του Παρθενώνα, κάτι που η παράταξή μας διεκδίκησε τη δεκαετία του ’80 με την αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη. 

Είναι ένα ζήτημα εθνικό, που υπερβαίνει κόμματα, πρόσωπα, κυβερνήσεις. Για εμάς είναι προτεραιότητα αυτός ο αγώνας, διότι θεωρούμε ότι είναι δίκαιο και αφορά τον παγκόσμιο πολιτισμό, τα γλυπτά αυτά να επανενωθούν και να έρθουν στην κοίτη της Δημοκρατίας, την πατρίδα της Δημοκρατίας, στην Αθήνα.

Φίλες και φίλοι,

Σας καλέσαμε σήμερα εδώ να συζητήσουμε ένα κορυφαίο ζήτημα, που ταλανίζει την ελληνική κοινωνία: Το μείζον πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους, που ακουμπά κάθε οικογένεια, κάθε νοικοκυριό, κάθε πολίτη.

Πάνω από μια δεκαετία η ελληνική κοινωνία και ελληνική οικονομία ταλανίζεται από τον βραχνά του ιδιωτικού χρέους, που απειλεί το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και ναρκοθετεί τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας. Σήμερα, το σύνολο των οφειλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε τράπεζες, funds, εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων (servicers), εφορία, ΕΦΚΑ, εταιρείες παροχής ρεύματος, δήμους, ακάλυπτες επιταγές υπερβαίνει τα 270 δισεκατομμύρια ευρώ. Μας πιάνει ίλιγγος ακούγοντας το μέγεθος αυτού του ποσού. Αθροιστικά, χρωστούν πάνω από 7 εκατομμύρια μητρώα ΑΦΜ και φυσικά πρόσωπα.

Μόνο οι ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές οφειλές στο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, παρουσιάζουν αύξηση κατά 618 εκατ. ευρώ, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Την ίδια ώρα, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο «απαγορεύει» πρακτικά ένας ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος να παρουσιάζει ζημίες.

Η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη και δεν υπάρχει περίπτωση ανάσχεσης της αυξητικής πορείας των χρεών, μετά και την αποτυχία των νέων ρυθμίσεων για την επανένταξη στις 36, 72 και 120 δόσεις. Και θέλω να σταθώ στην κοροϊδία των 120 δόσεων, που μάλιστα είχε ανακοινωθεί με έναν ιδιαίτερα “θερμό” επικοινωνιακό τρόπο, αλλά όπως γνωρίζετε, εσείς οι άνθρωποι του επιχειρείν, ελάχιστοι είχαν τη δυνατότητα να ενταχθούν στη ρύθμιση των 120 δόσεων. Στο πλαίσιο αυτό, οι κατασχέσεις τραπεζικών καταθέσεων, μισθών, συντάξεων, ενοικίων και πλειστηριασμοί ακινήτων, αποτελούν επώδυνη καθημερινότητα, που δεν εμπίπτει στις προτεραιότητες της κυβέρνησης.

Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) είναι αμείλικτα: Οι πλειστηριασμοί και οι κατασχέσεις για χρέη προς το δημόσιο υπερδιπλασιάστηκαν το 2022 σε σχέση με το 2021. Αλλά και το ίδιο το Δημόσιο έχει χρέη προς του πολίτες.  Τα κρατικά “φέσια” μαζί με τις εκκρεμείς επιστροφές φόρου έφθασαν στο τέλος Σεπτεμβρίου σε 3 δισεκ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 199 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2022 που ήταν 2,86 δισεκ. ευρώ. Δηλαδή φαύλος κύκλος.

Η κυβέρνηση όμως επαίρεται ότι η οικονομία «πάει καλά». Οι οικονομικές επιδόσεις της αποτελούν το ακλόνητο -δήθεν- «asset» του κ. Μητσοτάκη. Οι στατιστικοί δείκτες, οι «οικονομικές επιδόσεις», η «ανάπτυξη» και η μείωση της στατιστικής ανεργίας όμως δεν έχουν απτά αποτελέσματα στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Διότι στηρίζονται σε μια οικονομική πολιτική που για τους εργαζόμενους δεν είναι ούτε υπεύθυνη, ούτε αποτελεσματική, όπως διατείνεται η κυβέρνηση.

Για εμάς η οικονομική ανάπτυξη, οι εξαγωγές, οι επενδύσεις, η ανταγωνιστικότητα, η καινοτομία και η παραγωγικότητα των επιχειρήσεων είναι το μέσο για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και της μεσαίας τάξης.

Την πραγματική μείωση των ανισοτήτων, την ουσιαστική προστασία των αδυνάμων και την αναγέννηση της ελπίδας για καλύτερη ζωή, ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους που βιώνουν χειρότερα από κάθε άλλον την έλλειψη ευκαιριών για να οικοδομήσουν μία καλύτερη ζωή. Χρειάζεται μία άλλη οικονομική πολιτική και όχι μία επίπλαστη εικόνα  που φτιασιδώνεται από επιμέρους δείκτες, αφήνοντας εκτός συζήτησης χρόνιες παθογένειες και διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας, που η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη δεν έχει καμία διάθεση να αντιμετωπίσει και να μεταρρυθμίσει.

Όλα αυτά παραμένουν αμετάβλητα:

• Το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών, ισχυρός και αδιάψευστος δείκτης 

ελλείμματος ανταγωνιστικότητας, άγγιξε το 10% του ΑΕΠ το 2022.

• Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώνεται λόγω της επίδρασης του πληθωρισμού, αλλά παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνη ξεπερνώντας το 160% του ΑΕΠ.

• Αυτήν τη στιγμή που μιλάμε, οι Έλληνες καταναλωτές επιβαρύνονται με την 6η υψηλότερη φορολογία έμμεσων φόρων ως ποσοστό των συνολικών φορολογικών εσόδων, ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ, τη στιγμή που ο πληθωρισμός στην Ελλάδα σημειώνει άνοδο, παρότι ο ευρωπαϊκός αποκλιμακώνεται, και τη στιγμή που ο πληθωρισμός τροφίμων συνεχίζει να είναι σταθερά πάνω από το 10% και ο δεύτερος υψηλότερος στην Ευρώπη. 

Και σαν μην έφταναν αυτά, ο προϋπολογισμός το 2024 προβλέπει 1,5 δισ. ευρώ περισσότερους έμμεσους φόρους.

• Η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων καταρρέει: η Ελλάδα είναι τρίτη από το τέλος στην αγοραστική δύναμη για το 2022. Οι Έλληνες έκλεισαν το προηγούμενο έτος με αγοραστική δύναμη κατά 18,2% χαμηλότερη από το 2000. Επιπλέον, για την τριετία 2019-2022, έχουμε τη δεύτερη μικρότερη αύξηση μισθών πανευρωπαϊκά.

• Το δημογραφικό πρόβλημα οξύνεται. Η τεράστια “οβίδα” στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας, με πολύ μεγάλες επιπτώσεις στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό μίας βιώσιμης, δίκαιης οικονομικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με μελέτες, αν δεν αλλάξει δραστικά κάτι, σε περίπου 75 χρόνια ο πληθυσμός θα είναι 24% μικρότερος, με 31% μικρότερο ΑΕΠ και με 48% μικρότερη απασχόληση.

Σε αυτό το ζοφερό οικονομικό πλαίσιο, η κυβέρνηση επιλέγει να φέρει προς ψήφιση ένα νέο φορολογικό νομοσχέδιο, ξεδιπλώνοντας έτσι την κρυφή της ατζέντα που είχε επιμελώς αποκρύψει πριν από τις εκλογές.

Θέλω να διεγείρω λίγο τη μνήμη σας για το τι ακούσαμε μεταξύ πρώτων και δεύτερων εκλογών ως κίνημα. Ότι έχουμε “κρυφή ατζέντα”. Ότι ερχόμαστε με “φοροκαταιγίδα”. Ότι θέλουμε να μιμηθούμε τον νόμο Κατρούγκαλου. Ότι άλλα λέμε και άλλα θέλουμε να κάνουμε. Και εμείς τι λέγαμε; Φορολογήστε τους πολύ πλούσιους Έλληνες που έχουν εκατομμύρια ευρώ μετοχές και ακίνητη περιουσία. Τις θυμάστε εκείνες τις ημέρες. Τελικά αποδεικνύεται λίγους μήνες μετά τις εκλογές ότι εμείς λέγαμε την αλήθεια. Γιατί υπηρετούμε την κοινωνική δικαιοσύνη και τη φορολογική δικαιοσύνη. Και οι κύριοι της Νέας Δημοκρατίας κορόιδευαν συνειδητά κάθε πολίτη και ιδιαίτερα τη μεσαία τάξη και τους πιο αδύναμους ελεύθερους επαγγελματίες. Αυτοί, λοιπόν, είχαν κρυφή ατζέντα. Κορόιδεψε ο κ. Μητσοτάκης κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνα. Διότι τίποτα από αυτά που φέρνει προς ψήφιση δεν το είχε ψελλίσει λίγες ημέρες ή λίγους μήνες πριν τις τελευταίες εθνικές εκλογές.

Ένα νομοσχέδιο, άδικο, αναποτελεσματικό, αναχρονιστικό, διότι έρχεται με απαρχαιωμένους τρόπους να αντιμετωπίσει το πραγματικό πρόβλημα της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, που εμείς δεν το αρνούμαστε και θέλουμε να αντιμετωπίσουμε. Δεν κλείνουμε το μάτι σε κανέναν που δεν θέλει να στηρίξει το κοινωνικό κράτος, πληρώνοντας τους φόρους του.

Επιβάλλει οριζόντια φορολόγηση και εξομοιώσει τις επιχειρήσεις με τον μέσο συντελεστή του κάθε κλάδου σε όλη την Ελλάδα ανεξαρτήτως πού είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση. Δηλαδή, είναι το ίδιο για τον κ. Μητσοτάκη ένα καφενείο σε ένα ορεινό χωριό της Ελλάδας και μία επιχείρηση στο Κολωνάκι.

«Χαϊδεύει» τους μεγάλους φοροφυγάδες και θέτει ένα τεράστιο εμπόδιο στους αδύναμους ελεύθερους επαγγελματίες. Για αυτό, βεβαίως, στεκόμαστε απέναντι σε αυτήν τη νέα αδικία. Τους «χαϊδεύει» καθώς τους επιτρέπει με το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα να είναι νομότυποι, ενώ διαθέτουν πολλαπλάσια πραγματικά εισοδήματα. Με το νομοσχέδιο αυτό η κυβέρνηση επιδιώκει να εισπράξει περίπου 850 εκατ., ενώ η φοροδιαφυγή ανέρχεται σε τουλάχιστον 10 δισεκ. ευρώ.

Επιβάλλει οριζόντια μέτρα, ενώ με τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα μπορούν να πραγματοποιούνται γρήγορες και αξιόπιστες διασταυρώσεις εισοδημάτων, περιουσιακής κατάστασης και τραπεζικών δεδομένων.

Η άμεση φορολογία πρέπει να αποκλιμακώνεται με προοδευτικό τρόπο για να είναι δίκαιη. 

Η Νέα Δημοκρατία προτεραιοποιεί όμως πολιτικές, που ωφελούν αυτούς που κατέχουν εκατομμύρια ευρώ μετοχές και τεράστιες περιουσίες.  Η γνωστή -αλλά αποτυχημένη στην πράξη- θέση είναι ότι η μείωση της φορολογίας των κερδών οδηγεί πρώτα σε επενδύσεις και αμέσως μετά σε ανάπτυξη μέσω ενός αυτόματου μηχανισμού διάχυσης του οφέλους σε όλη την κοινωνία.  Καμία ανάλογη σπουδή δεν  επιδεικνύει πάντως για τη μείωση της έμμεσης φορολογίας, που αποτελεί σήμερα τη σημαντικότερη πηγή δημοσίων εσόδων αλλά στην ουσία επιβαρύνει αναλογικά περισσότερο τους πλέον αδύναμους και τα μικρο-μεσαία στρώματα. 

Χιλιάδες πλειστηριασμοί κατοικιών επισπεύδονται από τις εταιρείες που έχουν ήδη αγοράσει τα δάνεια αποβλέποντας σε γρήγορο κέρδος, ενώ ο εξωδικαστικός μηχανισμός έχει αποτύχει πανηγυρικά. Οι εν λόγω εταιρείες δεν το κάνουν αυτό μόνο στην Ελλάδα. Είναι πάγια πρακτική τους. Γι’ αυτό έχουν ευθύνη όσοι νομοθέτησαν από το 2015 και μετά, γιατί δεν υπήρχαν κριτήρια που θα επέβαλλαν σε αυτές τις εταιρείες να διαπραγματεύονται πάνω από το τραπέζι με αντικειμενικούς όρους. Τώρα εδώ που φτάσαμε, χιλιάδες πλειστηριασμοί κατοικιών επισπεύδονται, από τις εταιρείες που έχουν αγοράσει τα δάνεια, αποβλέποντας -όπως είπα- στο γρήγορο κέρδος. 

Εμείς όλα αυτά τα χρόνια, τι θέλαμε; Ο νόμος του 2010, που φέραμε κάτω από δύσκολες συνθήκες διαπραγμάτευσης, να επικαιροποιηθεί για να επιτευχθεί καταρχάς η προστασία της πρώτης κατοικίας.  Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να προστατευθούν. Διότι σήμερα ο μεγαλύτερος κίνδυνος της οικονομίας είναι ο αφελληνισμός. Δεν πρέπει να προστατεύσουμε την πρώτη κατοικία; Βεβαίως, πρέπει. Εμείς δεν λέμε οριζόντια, τυφλά.  Αλλά για αυτούς που πάλεψαν και δεν άντεξαν, με αντικειμενικά κριτήρια. Με αυτούς που δεν μπορούν να έρθουν σε μια συμφωνία, διότι δεν έχουν πραγματική και αντικειμενική δυνατότητα. 

Σύμφωνα με τα κριτήρια της σημερινής οικονομίας, πρέπει να επινοήσουμε έναν νόμο, τύπου 2010, για να προστατεύσουμε την πρώτη κατοικία. Αν δεν συμβεί αυτό, τα επόμενα χρόνια θα είμαστε ξένοι στον τόπο μας. Όπως, δυστυχώς, συμβαίνει και με την Golden Visa. Πρώτοι στον δημόσιο διάλογο θέσαμε το θέμα της αναστολής ή της κατάργησής της, γιατί προτεραιότητα του πατριωτικού μας κινήματος είναι να υπερασπιστούμε την ακίνητη περιουσία των Ελλήνων και να βάλουμε φρένο στον αφελληνισμό που υπηρετεί η ελληνική κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εις βάρος του ελληνικού λαού, εις βάρος των πιο αδύναμων πολιτών.

Αλλά, ας θυμηθούμε τι έλεγαν οι κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ, με τη λεγόμενη «σεισάχθεια». «Σεισάχθεια» υπόσχονταν τότε και μετά από μερικούς μήνες άνοιξαν την πόρτα στα funds και ήρθαν εδώ να αγοράσουν τα ακίνητα του ελληνικού λαού στο 15%, βαριά στο 20% της αξίας τους στις καλύτερες περιπτώσεις.

Η ΝΔ όχι μόνο κατάργησε πλήρως το θεσμικό πλαίσιο της προστασίας της πρώτης κατοικίας, σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία, αλλά δεν συζητά επί της ουσίας αυτό το μεγάλο ζήτημα. 

Για εμάς, οι στόχοι μας είναι συγκεκριμένοι:

-Προστασία των πραγματικά αδύνατων οφειλετών και δανειοληπτών από την απώλεια της πρώτης κατοικίας 

-Επιβράβευση των συνεπών δανειοληπτών και οφειλετών, δίνοντάς τους κίνητρα για να συνεχίσουν να αποπληρώνουν το δάνειό τους. 

-Βιώσιμη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους

-Αποφυγή του αφελληνισμού της επιχειρηματικότητας, όχι μόνο της ακίνητης περιουσίας, και προστασία της αγροτικής γης. Εκατομμύρια ευρώ “κόκκινα” δάνεια των συνεταιρισμών είναι στα χέρια των εκβιαστών των funds, που με κάθε τρόπο και χωρίς καμία διάθεση συναίνεσης προσπαθούν να ξεπουλήσουν την αγροτική περιουσία. 

-Όλα αυτά έχουν μια φιλοσοφία: Να υπάρχει πραγματικά δεύτερη ευκαιρία αξιοπρέπειας στους πολίτες που πάλεψαν, στους αγρότες που πάλεψαν, στη μεσαία τάξη που πάλεψε, στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες που πάλεψαν αλλά δεν άντεξαν. Όχι με δόλιους αλλά με αντικειμενικούς τρόπους. 

-Η κατοχύρωση του ρόλου της πολιτείας-σε σχέση με τους servicers- και η άσκηση πολιτικής. Είναι πολύ κρίσιμο για να υπάρχουν διαπραγματεύσεις πάνω από το τραπέζι και στο ιδιωτικό χρέος και στην κύρια κατοικία. 

– Προαγωγή της διαφάνειας και προστασία των δικαιωμάτων των δανειοληπτών στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους

– Προστασία των δανειοληπτών των δανείων σε ελβετικό φράγκο. Είναι κι αυτό ένα πολύ σημαντικό θέμα που πρέπει να βρούμε μια λύση, σε σχέση με τη συναλλαγματική ισοτιμία που υπάρχει. 

– Διευθέτηση των στεγαστικών δανείων των παλιννοστούντων ομογενών

Συγκεκριμένα προτείνουμε: 

• την επαναφορά του νόμου 3869/2010, με επικαιροποιημένα κριτήρια
• Πλαίσιο προσωρινής προστασίας για όσους αποδεδειγμένα είναι ευάλωτοι ή έχει μεταβληθεί ραγδαία η οικονομική τους κατάσταση λόγω των συνεχιζόμενων κρίσεων και για τα δύο αυτά έχουμε ήδη καταθέσει σχετική νομοθετική ρύθμιση. 

• Θέλουμε ο δανειολήπτης να μπορεί να ρυθμίσει την οφειλή του με βάση τις αρχές,  τα κριτήρια και τις λύσεις του Κώδικα Δεοντολογίας, ο οποίος πρέπει να καταστεί υποχρεωτικός και να έχει τη δυνατότητα  προσφυγής σε ανεξάρτητες επιτροπές που θα ελέγχουν επί της ουσίας τη ρύθμιση.

• Οι πιστωτές που δεν συμμετέχουν στον εξωδικαστικό συμβιβασμό με ουσιαστικές προτάσεις,  να μην μπορούν να προχωρούν σε πλειστηριασμούς ή να επιβαρύνουν τον οφειλέτη με τόκους υπερημερίας.  

• Ο δανειολήπτης πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αντιπροτείνει ρύθμιση και αυτή να αξιολογηθεί, χωρίς να φοβάται την απευθείας απόρριψη από την πλατφόρμα ή τον διαχειριστή δανείων που οδηγεί σε κατάσχεση και πλειστηριασμό.

• Οι τράπεζες και οι servicers να  υποχρεούνται, πριν τη μεταβίβαση του δανείου ή την πώλησή του στη δευτερογενή αγορά, να κάνουν πρόταση ρύθμισης στον οφειλέτη. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης. Το ΠΑΣΟΚ, ήδη από το 2019 είχε καταθέσει τροπολογία για το δικαίωμα αγοράς του δανείου από τον δανειολήπτη, πριν καταλήξει στο fund, με συγκεκριμένα βέβαια κριτήρια και όχι γενικά και οριζόντια.  Η πρόταση αυτή είχε απορριφθεί από την κυβέρνηση της ΝΔ.

• Για τους αγρότες και κτηνοτρόφους που κινδυνεύουν να χάσουν την περιουσία τους προτείνουμε την προστασία της αγροτικής γης, που απειλείται με κατάσχεση και αποτελεί το μοναδικό μέσο επιβίωσης για επαγγελματίες αγρότες και κτηνοτρόφους

• Οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο είναι 80.000  και πρέπει να τους προστατεύσουμε με μια ρύθμιση, που δίνει το κόστος αύξησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας, 1/3 προς τον δανειολήπτη, 2/3 προς το τραπεζικό ίδρυμα. Επίσης, η πρόταση μας σε σχέση με το ελβετικό φράγκο είναι οι δόσεις να μειωθούν κατά 40%, ενώ το τελικό ποσό που θα πληρώσουν είναι 15% μεγαλύτερο σε σχέση με το αν ελάμβαναν το ίδιο ποσό δανείου σε ευρώ.

• Για τους εγγυητές δανείων: Οριοθέτηση της οφειλής του εγγυητή, στις περιπτώσεις που το δάνειο έχει μεταβιβαστεί σε fund, στο ύψος που προκύπτει  με την εφαρμογή μεθόδου υπολογισμού ανάλογης με αυτή που θα ισχύει για το δικαίωμα προαίρεσης στην αγορά του δανείου

• Για τα δάνεια παλιννοστούντων: Βιώσιμη λύση για τα  περίπου 40.000 στεγαστικά δάνεια των συμπατριωτών μας παλιννοστούντων ομογενών. Προτείνεται να ισχύσει και για τα δάνεια αυτής της κατηγορίας η επιτυχής ρύθμιση των αντίστοιχων δανείων του ΟΕΚ.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και τους συνεπείς δανειολήπτες. Γιατί και αυτοί  στα δύσκολα καταφέραν, προσπάθησαν, αγωνίστηκαν και  πρέπει να τους δώσουμε κίνητρα.  Ως προς τις οφειλές στην εφορία, θα μπορούσε να προβλεφθεί μια γενναία μείωση προκαταβολής φόρου (μέτρο χωρίς δημοσιονομική επίπτωση) για να μην επιβαρυνθούν περαιτέρω από την αύξηση των επιτοκίων προτείνουμε την επιδότησή του  με πόρους που θα προέλθουν από την φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών.

Οι τράπεζες να εφαρμόσουν τα περιθώρια κέρδους τους πάνω στο πραγματικό κόστος χρήματος, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των επιτοκίων κατά 2 έως 3 ποσοστιαίες μονάδες.

Πρέπει επίσης να έχουν δικαίωμα ρύθμισης διευκόλυνσης   σε περίπτωση επέλευσης αποδεδειγμένων επιβαρυντικών γεγονότων (π.χ. απώλεια εργασίας, ανατροπή εισοδήματος, προβλήματα υγείας, σπουδές των παιδιών)

Τέλος προτείνουμε, αυτό που είχαμε πει και πέρυσι, ρύθμιση 120 δόσεων για χρέη σε εφορία και ΕΦΚΑ, με κούρεμα 30%, εφόσον τηρείται η ρύθμιση. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι για να πάει μπροστά η ελληνική οικονομία και κοινωνία οφείλουμε να διαχειριστούμε το ζήτημα του ιδιωτικού χρέους.

Σε αντίθεση λοιπόν με άλλες πολιτικές δυνάμεις που είπαν πολλά και έκαναν ελάχιστα, που μίλησαν για εύκολες διαγραφές χρεών, εμείς με προτάσεις και διάθεση σύγκλισης, συζήτησης, διαλόγου, πάμε στη Βουλή την Παρασκευή. Διότι στεκόμαστε με υπευθυνότητα. Δεν ερχόμαστε να διαχειριστούμε με λαϊκισμό και πελατειακούς όρους ένα τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό ζήτημα που ακουμπά εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες. Εμείς θέλουμε σιγουριά και πραγματική ελπίδα για όσους έχουν ανάγκη. Και το ξαναλέω. Όλα αυτά που προτείνουμε, δεν είναι για να χαϊδέψουμε αυτιά. Όλα αυτά που προτείνουμε, είναι γιατί στον πυρήνα της πολιτικής μας υπάρχει η δεύτερη ευκαιρία. Σε όποια κράτη ενεργοποιήθηκε η δεύτερη ευκαιρία  με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια, το κοινωνικό όφελος ήταν τεράστιο, γιατί απέτρεψε νέες ανισότητες αλλά και το οικονομικό όφελος στην ανάπτυξη ήταν πολύ μεγάλο. Γιατί; Ένας άνθρωπος που δεν άντεξε, με δίκαιο και αντικειμενικό τρόπο – επαναλαμβάνω, όχι με δόλιο τρόπο – έχει μεγαλύτερες πιθανότητες  επιτυχίας μη επαναλαμβάνοντας ό,τι τον οδήγησε στην περιπέτεια. Αυτό, λοιπόν, είναι μια οικονομική και κοινωνική φιλοσοφία που το ΠΑΣΟΚ θα υπηρετήσει. Σήμερα ως αντιπολίτευση και με τον αγώνα όλων μας ως αυριανή κυβέρνηση.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.