Κατ’ αρχάς, θα ήθελα να ευχαριστήσω για την πρόσκληση να συμμετάσχω στη σημερινή συζήτηση. Και να εκφράσω τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής στην Πρωτοβουλία σας, που συγκεντρώνει ιστορικές Ημερήσιες Περιφερειακές Εφημερίδες από όλη την Ελλάδα. Μια πρωτοβουλία που συμπυκνώνει τις αγωνίες ενός ολόκληρου κλάδου, που δεν αντιστοιχεί σε ένα απλό πεδίο οικονομικής δραστηριότητας, σε ένα ακόμη επάγγελμα δηλαδή, αλλά ανάγεται στον ίδιο τον πυρήνα της δημοκρατίας μας.
Αν πρέπει κάποιος κάτι να διακρίνει και να εξάρει στην Πρωτοβουλία σας είναι η προσήλωση σε στρατηγικούς στόχους. Σε στόχους, δηλαδή, που υπερβαίνουν μια πρόσκαιρη συγκυρία και ανάγονται στον μακρό ιστορικό χρόνο και στο μέλλον. Αναφέρονται δηλαδή όχι σε προσωρινές λύσεις και συντεχνιακές διευθετήσεις.
Αλλά σε μεταρρυθμίσεις που κατατείνουν στην ανάπτυξη του κλάδου, με όρους βιωσιμότητας και αειφορίας.
Και γι’ αυτό τολμώ να πω ότι τα κείμενα συμπερασμάτων της Πρωτοβουλίας, τόσο από την Καλαμάτα τον περασμένο Νοέμβριο όσο και από τη Λάρισα, χθες και σήμερα, μπορούν να αποτελέσουν αξιόπιστη συμβολή στη δημόσια συζήτηση που είναι πάντοτε ανοικτή, για το παρόν και το μέλλον του Τύπου στη χώρα μας.
Ο περιφερειακός Τύπος αποτελεί το βασικό μέσο ενημέρωσης στην ελληνική Περιφέρεια. Συγκροτεί μια τοπική δημόσια σφαίρα που αφορά σε όλα τα μέλη της αντίστοιχης κοινωνίας Μέσα από τη διαχρονικότητα και την ιστορικότητά του κερδίζει καθημερινά την εμπιστοσύνη του αναγνωστικού κοινού και διατηρεί πιστούς αναγνώστες και συνδρομητές, με κύριο πυλώνα την εγκυρότητα και την αξιοπιστία του.
Ωστόσο, παρά τη σπουδαιότητά του, ο Περιφερειακός Τύπος έπεσε κι αυτός «θύμα» των επάλληλων κρίσεων που βιώνει η πατρίδα μας. Ένα ήδη πολύ δυσχερές περιβάλλον, με εγγενείς στρεβλώσεις της αγοράς, έγινε ακόμη πιο δυσμενές μέσα από τις προκλήσεις που αντιμετώπισε η χώρα σε πολλά επίπεδα.
Στο ρευστό οικονομικό περιβάλλον της τελευταίας δεκαετίας ήλθε να προστεθεί και το μείζον ζήτημα της πανδημίας. Ο περιφερειακός και τοπικός Τύπος της χώρας βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της «μάχης» για την ενημέρωση των πολιτών της περιφέρειας σχετικά με την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.
Δυστυχώς, όμως, ο τοπικός και επαρχιακός Τύπος, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη με άλλα πανελλήνιας εμβέλειας ΜΜΕ, όχι μόνο έντυπα αλλά και ηλεκτρονικά, υπέστη σοβαρό πλήγμα και ραγδαία απώλεια εσόδων.
Η Πολιτεία αλλά και κάθε πολιτική δύναμη οφείλουν να τείνουν ευήκοον ους στις αγωνίες και τα δίκαια αιτήματα του ημερήσιου Τύπου της Ελληνικής Περιφέρειας.
Κάθε νομοθετική πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να τυγχάνει ευρύτερης στήριξης, αρκεί να είναι ρεαλιστική, αποτελεσματική και δίκαιη.
Είμαστε οι πρώτοι που θα συμφωνήσουμε ότι οι συνθήκες στις οποίες ζούμε τα τελευταία πολλά χρόνια δεν είναι «κανονικές». Αλλά στις κρίσεις είναι που κρίνονται οι πολιτικές ηγεσίες. Στις κρίσεις είναι που αποτιμώνται οι πολιτικές επιλογές. Και στο πεδίο της ενημέρωσης και της δημοσιογραφικής έρευνας, δεν χωρούν εκπτώσεις.
Προφανώς, δεν υπάρχουν «μαγικές λύσεις». Πολλές προτάσεις, μάλιστα, που κατά καιρούς εμφανίζονται ως λύσεις, δεν είναι παρά πρόσκαιρες διευθετήσεις. Παρεμβάσεις αναγκαίες, που όμως απλώς παρατείνουν μια κατάσταση και δεν την αλλάζουν. Και -το κυριότερο- σέβονται την ιδιαίτερη φυσιογνωμία και αποστολή του περιφερειακού Τύπου, που δεν στηρίζεται μόνο στη συνταγματική αρχή της ελευθερίας του Τύπου, αλλά και στην -επίσης συνταγματική- επιταγή της περιφερειακής ανάπτυξης.
Αυτή είναι μια πάγια θέση του Κινήματός μας. Ισχυρός Περιφερειακός Τύπος σημαίνει αξιόπιστη ενημέρωση, ισχυρή και ανεξάρτητη δημοσιογραφική φωνή σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Γι’ αυτό και είμαστε ασφαλώς πάντοτε ήταν σε επαφή με τον συνδικαλιστικό φορέα των περιφερειακών εφημερίδων, τον Σύνδεσμο Ημερήσιων Περιφερειακών Εφημερίδων (ΣΗΠΕ), καθώς και με τις Ενώσεις Συντακτών, εισακούοντας τις προτάσεις και τα εύλογα αιτήματά τους.
Παρά τις διαχρονικές ευθύνες της Πολιτείας στη διαχείριση των ζητημάτων του Περιφερειακού Τύπου, θεωρούμε ότι υπάρχει σήμερα περιθώριο για αποτελεσματική παρέμβαση, σε πολιτικό και ρυθμιστικό επίπεδο. Και προς τον σκοπό αυτό, ιδίως τα τελευταία δύο έτη, έχουμε υποβάλει στη Βουλή σχετικές ερωτήσεις προς τους αρμόδιους Υπουργούς, υποδεικνύοντας και λύσεις που απηχούν τα εύλογα αιτήματα του κλάδου. Βλέπω εδώ και τη Γραμματέα ΚΟ και βουλευτή Λάρισας Ευ. Λιακούλη που έχει προσωπικά και συστηματικά αναδείξει τα σχετικά ζητήματα σε κοινοβουλευτικό επίπεδο.
Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι εδώ και καιρό έχει προταθεί η συγκρότηση ενός νέου ενιαίου Μητρώου περιφερειακών επιχειρήσεων Τύπου, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει και την ψηφιακή μορφή των εφημερίδων καθώς και το σύνολο των ενημερωτικών ιστοσελίδων. Δυστυχώς, όμως το αίτημα αυτό δεν έχει βρει ανταπόκριση από την Κυβέρνηση. Στηρίζουμε τη δημιουργία ενός μητρώου με διαφανείς και γνωστούς κανόνες ένταξης, στη βάση της βιωσιμότητας.
Επιπρόσθετα, η ίδρυση επιμελητηριακού θεσμού για τον Περιφερειακό Τύπο, με σκοπό την οργανωτική ανασυγκρότηση του χώρου, τίθεται εδώ και καιρό επί τάπητος και αποτελεί εξίσου επιτακτική ανάγκη.
Για το πολύ σοβαρό ζήτημα των κρατικών δημοσιεύσεων: Η υποχρεωτικότητα των κρατικών δημοσιεύσεων, διακηρύξεων και προκηρύξεων αποτελεί την τελευταία πρόνοια του Κράτους για τον Περιφερειακό Τύπο. Υπενθυμίζεται ότι σε ολόκληρη την Ευρώπη οι περιφερειακές εφημερίδες τυγχάνουν ευεργετικών διατάξεων καθώς και άμεσης ή έμμεσης κρατικής επιχορήγησης, ώστε να διασφαλισθεί ο πλουραλισμός στην ενημέρωση αλλά και η διάδοση των ιδεών στις τοπικές κοινωνίες. Η πολιτική των συνεχών αναβολών άρσης της υποχρεωτικότητας, δεν πετυχαίνει παρά να καθηλώνει τον Τύπο σε καθεστώς «ομηρίας», καθώς διατηρεί μια ρευστή κατάσταση που δεν επιτρέπει στις επιχειρήσεις να προβούν σε μακροπρόθεσμα σχέδια και προγραμματισμό προσλήψεων και επενδύσεων.
Και φυσικά θα πρέπει να συζητηθεί κάθε άλλο πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης του Περιφερειακού Τύπου. Θυμίζω π.χ. ένα μεγάλο τμήμα του περιφερειακού τύπου αποκλείστηκε εντελώς από το πρόγραμμα επιδότησης θέσεων εργασίας. Ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι μέσα στη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής κρίσης, καταργήθηκαν όλες οι ευνοϊκές πρόνοιες που ίσχυαν σε επίπεδο κοινωνικής ασφάλισης για τις επιχειρήσεις Τύπου, με αποτέλεσμα σήμερα οι οικονομικές υποχρεώσεις -πάντα σε συνάρτηση με τις συνθήκες της αγοράς- να συμπιέζουν τις εφημερίδες.
Εξ άλλου, οι πρόσφατες εξελίξεις με τη μείωση χιλιάδων θέσεων εργασίας και το κλείσιμο εκατοντάδων καταστημάτων των ΕΛΤΑ, έχουν δυσχεράνει τη διανομή των εφημερίδων. Βεβαίως, το 2020 δόθηκε και η δυνατότητα επιχορήγησης του μεταφορικού κόστους για την διανομή αυτών των εντύπων. Η εξαίρεση, όμως, των επιχειρήσεων Περιφερειακού Τύπου από την επιχορήγηση είναι μια πραγματικότητα, οι δε διαβεβαιώσεις της Κυβέρνησης για τη διευθέτηση του θέματος παραμένουν ανεκπλήρωτες.
Σε όλα αυτά, κανείς θα πρέπει να προσθέσει τη μεγάλη ενεργειακή κρίση. Το υπέρογκο κόστος παραγωγής προσθέτει και άλλα δυσβάστακτα βάρη και απειλεί πλέον ευθέως τη βιωσιμότητα των περιφερειακών εφημερίδων και κυρίως των ημερήσιων, που εκδίδονται, εκτυπώνονται και κυκλοφορούν σε ημερήσιο επίπεδο. Με μεγάλες δεσμεύσεις σε μισθολογικό κόστος, προμήθειες, εξοπλισμό. Εφημερίδες κύρους και αναγνωσιμότητας, προϋποθέτουν υγιείς και αξιόπιστες επιχειρήσεις, που σέβονται τους δημοσιογράφους τους και το προσωπικό τους, που δεν φοβούνται πώς θα βγάλουν το μήνα ή πώς θα πληρώσουν τις καθημερινές δαπάνες εκτύπωσης ή διανομής.
Η ανάγκη για ενεργή στήριξη των επιχειρήσεων Τύπου, ιδίως στην Περιφέρεια, δεν μπορεί να αποτελεί πλέον ευχή αλλά επιτακτική ανάγκη για τη διαφύλαξη θέσεων εργασίας και την προάσπιση του ρόλου των εφημερίδων.
Συμπερασματικά, συμφωνούμε νομίζω όλοι πως είναι αναγκαία μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική για τον Περιφερειακό Τύπο. Όχι με αποσπασματικά επιδόματα. Αλλά με έναν στρατηγικό σχεδιασμό με δύο στοχεύσεις: πρώτον, σε επίπεδο θεσμικό, για τη διασφάλιση της πολυφωνίας και της αντικειμενικής ενημέρωσης στην Περιφέρεια. Και δεύτερον, σε επίπεδο οικονομικό και κοινωνικό, με την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, των θέσεων εργασίας και φυσικά του υγιούς ανταγωνισμού.
Γιατί, εν τέλει, αν θέλουμε να μιλάμε για περιφερειακές εφημερίδες αξιόπιστες και αντικειμενικές, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να διασφαλίσουμε ότι αυτές είναι βιώσιμες. Ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν στις συνθήκες της αγοράς και της εποχής μας. Ότι έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, ότι το Κράτος δεν θα τους βάζει προσκόμματα, αλλά αντίθετα θα ενισχύει τις επιχειρηματικές τους προοπτικές. Ώστε να μπορούν, με τη σειρά τους, να στηρίξουν τις θέσεις εργασίας ενός πλήθους δημοσιογράφων και εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού σε όλη τη χώρα. Μεγέθη κρίσιμα για την οικονομία, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.
Θα ήθελα, αφού σας ευχαριστήσω θερμά για μία ακόμη φορά για την πρόσκληση να σας διαβεβαιώσω ότι θα μελετήσουμε τα συμπεράσματα της συνάντησής σας και θα συνεχίσουμε τον διάλογο μαζί σας για την εξεύρεση λύσεων στα προβλήματα.
Και για την αναβάθμιση του τοπίου της ενημέρωσης σε κάθε γωνιά της χώρας μας.
Πολιτεία, πολιτικά κόμματα και Τύπος, συνθέτουν ένα πλέγμα εξουσίας που μπορεί να εγγυηθεί την καθαρότητα της ενημέρωσης των πολιτών. Μακριά από απόπειρες επηρεασμού της κοινής γνώμης, χειραγώγησης της πολιτικής άποψης ή ακόμη και των εκλογικών προθέσεων των πολιτών. Με ελεύθερη δημοσιογραφική έρευνα και έκφραση γνώμης.
Ο πλουραλισμός και η πολυφωνία αποτελούν εγγύηση για την αξιοπιστία του Τύπου. Γι’ αυτό είναι κρίσιμο να ακούγονται όλες οι απόψεις, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς προνομιακές προσβάσεις, χωρίς «κλειστά κλαμπ» και «μαγαζιά» φιλικά προσκείμενα σε θεσμικά ή εξωθεσμικά κέντρα εξουσίας.
Διότι η ελευθερία του Τύπου, που είναι θεμέλιο της δημοκρατίας μας, πρέπει ασφαλώς να προστατεύεται από οποιαδήποτε απειλή και απόπειρα χειραγώγησης. Κι είναι οι ίδιες οι επιχειρήσεις του Τύπου και οι δημοσιογράφοι που οφείλουν να διαφυλάξουν την ελευθερία της γνώμης τους και του λειτουργήματός τους. Αρνούμενοι να υποκύψουν σε σκοπούς ξένους προς την πραγματική αποστολή της μαχητικής δημοσιογραφίας: την αποκάλυψη της αλήθειας και την αντικειμενική ενημέρωση των πολιτών.
Με αυτό το πνεύμα, είναι καθήκον της Πολιτείας αλλά και κάθε ενεργού πολίτη να στηρίξουμε έμπρακτα τον Περιφερειακό Τύπο και την κοινωνική του αποστολή.
Όχι μόνο επειδή το επιβάλλει το Σύνταγμα και ο Νόμος
Αλλά επειδή όλο αυτό είναι τελικά μια βαθύτερη κοινωνική ανάγκη. Είναι και μια διαρκής δημοκρατική επιταγή για καλύτερη ενημέρωση και περισσότερη διαφάνεια στη δημόσια ζωή της χώρας μας.
Σας ευχαριστώ θερμά.
