Πως υπολογίζεται η αξία ακινήτου που κληρονομείται για τον φόρο κληρονομιάς

Υπολογισμός αξίας με βάση την οποία βεβαιώνεται ο φόρος κληρονομιάς

Σε περίπτωση μεταβίβασης ακινήτων αιτία θανάτου, ο φορολογούμενος αναγράφει στην οικεία φορολογική δήλωση την οριζόμενη αξία τους, με βάση την οποία βεβαιώνεται ο φόρος που αναλογεί.

Αν ο υπόχρεος σε φόρο θεωρεί την προκαθορισμένη αξία μεγαλύτερη από την αγοραία έχει το δικαίωμα μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών από την υποβολή της δήλωσής του, να ζητήσει με προσφυγή τον προσδιορισμό της αξίας από το αρμόδιο διοικητικό Πρωτοδικείο.

Αν ασκηθεί προσφυγή ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας διενεργεί έλεγχο για τον προσδιορισμό της αγοραίας αξίας του ακινήτου, και συντάσσει σχετική έκθεση αντίγραφο της οποίας κοινοποιεί στον φορολογούμενο είκοσι (20) τουλάχιστον ημέρες πριν από την δικάσιμο.

Η έκθεση αυτή επισυνάπτεται στην έκθεση του άρθρου 129 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, στην οποία περιλαμβάνεται και αίτημα προς το διοικητικό δικαστήριο για τον προσδιορισμό της αγοραίας αξίας του ακινήτου.

Στη συγκεκριμένη υπόθεση έγινε εν μέρει δεκτή η προσφυγή και προσδιορίστηκε η αγοραία αξία του επίδικου ακινήτου στο ποσό των 165.000 ευρώ έναντι της προσδιορισθείσας φορολογητέας αξίας 655.715,56 ευρώ.

ΑΠΟΦΑΣΗ 15635/2020

TO ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ

Τμήμα 14ο Τριμελές

Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία του υπογράφοντος την προσφυγή δικηγόρου Αθηνών Αγγέλου Δοκόπουλου στο dsanet.gr

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του, στις 20 Φεβρουαρίου 2020 με δικαστές τους Ευαγγελία Ζωγραφάκη, Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ. Αντώνιο Σιώμο και Ξανθούλα Κουνάδη (εισηγήτρια), Πρωτοδίκες Δ.Δ. και με γραμματέα τη Χρυσούλα-Μαρίνα Παπατσαρούχα, δικαστική υπάλληλο,

Για να δικάσει την προσφυγή με ημερομηνία κατάθεσης 8 Νοεμβρίου 2012,

Των: α)…  του…  κατοίκου Χαλανδρίου (οδός…  .) και β) … , κατοίκου εν ζωή Νέας Φιλοθέης (οδός… ), η οποία απεβίωσε και τη δίκη συνεχίζει ως κληρονόμος της, η πρώτη προσφεύγουσα, η οποία δεν παραστάθηκε

Κατά του Ελληνικού Δημοσίου, που εκπροσωπείται από τον Προϊστάμενο της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ) Ψυχικού, και ήδη Χολαργού, και δεν παραστάθηκε.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη.

AΦOY MEΛETHΣE TH ΔIKOΓPAΦIA

ΣKEΦTHKE ΣYM Φ ΩNA ME TON NOMΟ

1. Επειδή για την κρινόμενη προσφυγή, η οποία νομίμως επαναφέρεται προς συζήτηση μετά την έκδοση της 12616/2017 προδικαστικής απόφασης του Δικαστηρίου τούτου, καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο (βλ. το 1233594 Σειράς Α’ , ειδικό έντυπο παραβόλου και τα με α/α ./28.2.2017 Σειράς Θ’, διπλότυπα είσπραξης- τύπου Α’ της Δ.Ο.Υ Ψυχικού, οι προσφεύγουσες ζητούν, παραδεκτώς: α) να προσδιορισθεί κατ’ εφαρμογή του άρθρου 41 παρ. 6 του ν. 1249/1982 (Α’ 43) η αγοραία αξία του περιλαμβανόμενου στην υποβληθείσα ενώπιον της Δ.Ο.Υ Ψυχικού ./29.10.2012 δήλωση φόρου κληρονομιάς, αγροτεμαχίου στην θέση Πρασιές στο Πόρτο Ράφτη Μαρκόπουλου Αττικής, επιφάνειας 13.586,44 ευρώ κατά το μεταβιβασθέν σε αυτές ποσοστό συγκυριότητας ½ εξ αδιαιρέτου, η οποία (αξία) ανέρχεται κατά τους ισχυρισμούς τους, για το σύνολο του ακινήτου, σε 20.000 ευρώ έναντι της προσδιορισθείσας, με βάση την ανωτέρω δήλωση, συνολικής φορολογητέας αξίας αυτού, ύψους 1.311.431,12 ευρώ, β)να υποχρεωθεί το καθ’ ού η προσφυγή, αφού προβεί σε νέα νόμιμη εκκαθάριση του οικείου φόρου κληρονομίας, κατόπιν της κατά τα ανωτέρω αναπροσαρμογής της φορολογητέας αξίας του προαναφερθέντος ακινήτου, να επιστρέφει σε αυτές τον αχρεωστήτως καταβληθέντα σχετικό φόρο.

2. Επειδή, εξάλλου, νόμιμα χώρησε η συζήτηση της υπόθεσης απολιπόμενων αμφότερων των διαδίκων, οι οποίοι κλητεύθηκαν νομίμως και εμπροθέσμως για τη δικάσιμο της 5.12.2019 (βλ. το από 29.3.2019 αποδεικτικό επίδοσης της ΚΛ./12.3.2019 κλήσης, της επιμελήτριας δικαστηρίων, καθώς και το από 3.4.2019 αποδεικτικό επίδοσης της ΚΛ./12.3.2019 κλήσης, του επιμελητή δικαστηρίων … για την προσφέυγουσα και τον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ Χολαργού, αντιστοίχως), κατά την οποία αναβλήθηκε αυτεπαγγέλτως η συζήτηση της υπόθεσης για την αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας δικάσιμο, χωρίς νέα κλήτευση των διαδίκων βλ. τα από 5.12.2019 πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης Δικαστηρίου.

3. Επειδή η δεύτερη προσφεύγουσα απεβίωσε στις 14.8.2013, ήτοι μετά την άσκηση της κρινόμενης προσφυγής (βλ. το από 28.11.2013 απόσπασμα ληξιαρχικής πράξης θανάτου του Ληξιαρχείου του Δήμου Αθηναίων), καταλείποντας ως πλησιέστερη συγγενή τη θυγατέρα του συζύγου της, και ήδη πρώτη προσφεύγουσα, ……………….του …… (βλ. το ./25.4.2014 πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού, το οποίο προσκομίστηκε σε εκτέλεση της προαναφερθείσας ./2017 προδικαστικής προσφυγής), η οποία νομίμως συνεχίζει την ανοιγείσα δίκη ως μοναδική κληρονόμος αυτής, σύμφωνα με την από 13.5.2012 ιδιόγραφη διαθήκη της τελευταίας, το ./4.11.2013 πρακτικό του Ειρηνοδικείου Χαλανδρίου, περί δημοσίευσης της προαναφερθείσας διαθήκης όπως το πρακτικό αυτό διορθώθηκε με την 68/2014 απόφαση του ίδιου Δικαστηρίου), το ./9.1.2017 πιστοποιητικό του Γραμματέα του τμήματος Διαθηκών του Πρωτοδικείου Αθηνών περί δημοσίευσης της ανωτέρω διαθήκης, καταχωρισθείσας στο γενικό βιβλίο διαθηκών του Πρωτοδικείου Αθηνών (τόμος . και α/α .) και μη δημοσίευσης άλλης διαθήκης καθώς και την ./31.3.2015 πράξη δήλωσης αποδοχής κληρονομιάς της συμβολαιογράφου Αθηνών ……………….

4. Επειδή ο ν. 2961/2001 (Α’ 266) «Κύρωση του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών από Λαχεία», ορίζει στο άρθρο 1, ότι: «1.Επιβάλλεται φόρος στις περιουσίες που αποκτήθηκαν αιτία θανάτου (…) σύμφωνα με τα οριζόμενα στον παρόντα νόμο» και στην παρ. 1 του άρθρου 9 ότι: «1. Ως αξία των αντικειμένων της κτήσης, για τον υπολογισμό του φόρου, λαμβάνεται η αγοραία αξία κατά το χρόνο της γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης, η οποία προσδιορίζεται σύμφωνα με τα όσα ορίζονται ειδικότερα στα άρθρα 10 έως και 18». Περαιτέρω ως προς τον τρόπο υπολογισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων, οι διατάξεις του άρθρου 10 του ίδιου ν. 2961/2001 ( οι οποίες είναι παρόμοιες με αυτές των διατάξεων των άρθρων 41 και 41Α του ν. 1249/1982 «Διαρρυθμίσεις στην άμεση και έμμεση φορολογία» (Α’ 43) όπως το άρθρο 41Α προστέθηκε με το άρθρο 10 του ν. 2386/1993 (Α’ 43) σχετικώς με την φορολογητέα αξία των «ακινήτων που μεταβιβάζονται με αντάλλαγμα ή αιτία θανάτου, δωρεάς ή προίκας» (ΣτΕ 2810/2017 σκ. 16) ορίζουν τα εξής: Α. Αγοραία αξία. Για τον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων λαμβάνονται υπόψη και συνεκτιμώνται ιδίως τα στοιχεία εκτίμησης των ίδιων ή άλλων πλησιόχωρων ομοειδών ακινήτων, που προκύπτουν από μεταβιβάσεις με αντάλλαγμα ή κτήσεις αιτία θανάτου, δωρεάς, γονικής παροχής ή προίκας ή από απαλλοτριώσεις ή δικαστικές διανομές, η καθαρή πρόσοδος αυτών καθώς και σε άλλο πρόσφορο στοιχείο, το οποίο ασκεί ουσιώδη επίδραση στη διαμόρφωση της αγοραίας αξίας τους. Σε περίπτωση έλλειψης οποιουδήποτε από τα ανωτέρω στοιχεία ή εφόσον αυτά υπάρχουν κρίνονται απρόσφορα ή ανεπαρκή, ο προσδιορισμός της αξίας αυτών γίνεται με βάση κάθε αποδεικτικό μέσο. Β. Αντικειμενική αξία. 1. Για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων που μεταβιβάζονται αιτία θανάτου, λαμβάνονται υπόψη οι τιμές εκκίνησης, που είναι καθορισμένες από πριν κατά ζώνες ή οικοδομικά τετράγωνα και κατ’ είδος ακινήτου, όπως αστικό ακίνητο, μονοκατοικία, διαμέρισμα, κατάστημα, αγρόκτημα και άλλα. Οι τιμές εκκίνησης αυξάνονται ή μειώνονται ποσοστιαία ανάλογα με τους παράγοντες που επηρεάζουν αυξητικά ή μειωτικά την αξία των ακινήτων, όπως για τα διαμερίσματα η παλαιότητα, η θέση στο οικοδομικό τετράγωνο, ή στον όροφο της πολυκατοικίας , για τα καταστήματα η εμπορικότητα του δρόμου, το πατάρι, το υπόγειο, για τα αγροκτήματα η καλλιεργητική αξία, η τουριστική ή παραθεριστική σημασία και άλλα. Οι τιμές εκκίνησης και οι συντελεστές αυξομείωσης τους θα καθορίζονται με αποφάσεις Υπουργού των Οικονομικών (..). Οι κατά το προηγούμενο εδάφιο τιμές αναπροσαρμόζονται το βραδύτερο ανά διετία, με τις κατά την παράγραφο 2 αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών. 2. Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται α)Η καταχώρηση των τιμών εκκίνησης, και των συντελεστών αυξομείωσης τους σε πίνακες και η συσχέτισή τους με διαγράμματα που καταρτίζονται με βάση χάρτες, β) κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια σχετική με την εφαρμογή των διατάξεων αυτής της ενότητας, γ) η εφαρμογή των διατάξεων αυτής της ενότητας και για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των μεταβιβαζόμενων εκτός σχεδίου ακινήτων, δ)ο χρόνος έναρξης ισχύος των διατάξεων αυτής της ενότητας σε ολόκληρη τη χώρα ή ορισμένες περιοχές αυτής ή πόλεις και για όλα τα ακίνητα ή για ορισμένη κατηγορία αυτών. 3. Κάθε άλλη διάταξη η οποία ρυθμίζει διαφορετικά τη φορολογητέα αξία των ακινήτων που μεταβιβάζονται αιτία θανάτου και τον τρόπο προσδιορισμού της, εξακολουθεί να εφαρμόζεται και μετά την έναρξη της ισχύος των υπουργικών αποφάσεων της προηγούμενης παραγράφου μόνο στις περιπτώσεις που ο φορολογούμενος αμφισβητήσει τις προκαθορισμένες τιμές με προσφυγή του ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων. 4. Σε περίπτωση μεταβίβασης ακινήτων αιτία θανάτου, ο φορολογούμενος αναγράφει στην οικεία φορολογική δήλωση την κατά τις παραγράφους 1 και 2 αυτής της ενότητας οριζόμενη αξία τους, με βάση την οποία βεβαιώνεται ο φόρος που αναλογεί. Αν ο υπόχρεος σε φόρο θεωρεί την προκαθορισμένη αξία μεγαλύτερη από την αγοραία έχει το δικαίωμα μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών από την υποβολή της δήλωσής του, να ζητήσει με προσφυγή τον προσδιορισμό της αξίας από το αρμόδιο διοικητικό Πρωτοδικείο. Αν ασκηθεί προσφυγή ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας διενεργεί έλεγχο για τον προσδιορισμό της αγοραίας αξίας του ακινήτου, και συντάσσει σχετική έκθεση αντίγραφο της οποίας κοινοποιεί στον φορολογούμενο είκοσι (20) τουλάχιστον ημέρες πριν από την δικάσιμο. Η έκθεση αυτή επισυνάπτεται στην έκθεση του άρθρου 129 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, στην οποία περιλαμβάνεται και αίτημα προς το διοικητικό δικαστήριο για τον προσδιορισμό της αγοραίας αξίας του ακινήτου. Εφόσον το διοικητικό δικαστήριο προσδιορίσει την αξία του ακινήτου μεγαλύτερη από την προκαθορισμένη, επιβάλλεται εκτός από τον κύριο φόρο, την πληρωμή του οποίου θα διέφευγε ο υπόχρεος και ο πρόσθετος φόρος του άρθρου 75 (….). Για κάθε θέμα που δεν ρυθμίζεται από τις διατάξεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται οι οικείες διατάξεις του παρόντος νόμου, καθώς και οι διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. 5. (…)»

5. Επειδή, με τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 10 της Ενότητας Β του ν. 2961/2001, θεσπίζεται αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των αιτία θανάτου μεταβιβαζόμενων ακινήτων κατά τρόπο, ώστε, βάσει προκαθορισμένων ειδικών και πρόσφορων κριτηρίων, να προκύπτει για κάθε ακίνητο μιας περιοχής ορισμένη αξία, ανταποκρινόμενη κατά προσέγγιση, προς την αγοραία αξία αυτού (Δτε 4003/2014 Ολομ. 556/2017), δηλαδή στην ελάχιστη εύλογη αξία αγοραπωλησίας που θα συμφωνούσαν δυο καλά ενημερωμένοι και επιμελείς συναλλασσόμενοι, που δεν έχουν σχέση μεταξύ τους (βλ. ΣτΕ 1357/2018 επταμ. Σκ. 8 2334-2337/2016 επταμ). Εξάλλου όπως συνάγεται από τις ίδιες ως άνω διατάξεις με αυτές δεν θεσπίζεται αμάχητο τεκμήριο προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των αποτελούντων το αντικείμενο του φόρου ακινήτων, δεδομένου ότι ο φορολογούμενος δύναται να αμφισβητήσει τον προσδιορισμό αυτό και να προσφύγει στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο, ζητώντας από αυτό το δικαστικό προσδιορισμό της, βάσει των κατά τη διάταξη του άρθρου 10, ενότητα Α του ν. 2961/2001 προσφορών συγκριτικών στοιχείων, υποστηρίζοντας ότι ο καθορισμός βάσει των αντικειμενικών κριτηρίων δεν αποδίδει την πραγματική αγοραία αξία αυτού ενόψει των ειδικών συνθηκών υπό τις οποίες τελεί (βλ. ΣτΕ 2810/2017 επταμ. Σκ. 17, πρβλ. ΣτΕ 4303/2014 Ολομ, 86/2015 7μ, 2018/2012 7μ, 3626/2010, 2107/2009, 230/2002 7μ, επί των διατάξεων του ν. 1249/1982). Εξάλλου, κατά τη σαφή διατύπωση των διατάξεων της ενότητας Α του άρθρου 10 του ν. 2961/2001, ο προσδιορισμός της αγοραίας αξίας των ακινήτων γίνεται καταρχήν βάσει στοιχείων εκτίμησης είτε των ίδιων των υπό εκτίμηση ακινήτων είτε και άλλων πλησιοχώρων που προκύπτουν από μεταβιβάσεις με αντάλλαγμα ή κτήσεις αιτία θανάτου κ.λπ., εφόσον αυτά είναι ομοειδή- πρόσφορα καθώς και με τη συνεκτίμηση κάθε άλλου επίσης πρόσφορου στοιχείου το οποίο ασκεί ουσιώδη επιρροή στη διαμόρφωση της αξίας τους, μόνον δε αν ελλείπουν τέτοια στοιχεία ή αν αυτά είναι απρόσφορα ή ανεπαρκή, ο προσδιορισμός της αξίας τους γίνεται με βάση κάθε «αποδεικτικό μέσο» (ΣτΕ 2810/2017 σκ. 17, 86/2015 επταμ. Σκ 9). Στην περίπτωση αυτή της δικαστικής αμφισβήτησης, ο Προιστάμενος της Δ.Ο.Υ διενεργεί έλεγχο για τον προσδιορισμό της αγοραίας αξίας και συντάσσει σχετική έκθεση αντίγραφο της οποίας κοινοποιείται στο φορολογούμενο 20 τουλάχιστον ημέρες πριν από την δικάσιμο, η οποία επισυνάπτεται στην προβλεπόμενη από το άρθρο 129 του ΚΔΔ, έκθεση απόψεων της Διοίκησης (Δ.Ε.Α 4195/2019 σκ. 7, 3340/2018 σκ. 4).

6. Επειδή στην προκειμένη περίπτωση από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα εξής: Στις 11.3.2002 απεβίωσε ο ………………….του………, ο οποίος σύμφωνα με την από 14.10.2001 ιδιόγραφη διαθήκη του, κατέλιπε κληρονόμο επί δήλου πράγματος (ποσοστού εξ αδιαιρέτου συγκυριότητας ακινήτου ευρισκόμενου στο Καστρί Αττικής) τη σύζυγό του, ……….., και εξ αδιαθέτου κληρονόμους της λοιπής περιουσίας του, την προαναφερθείσα σύζυγό του καθώς και τον αδελφό του ……….. κατά ποσοστό ½ εξ αδιαιρέτου έκαστος, όπως κρίθηκε τελεσιδίκως, με την 7071/2008 απόφαση του Εφετείου Αθηνών, (Τμήμα 8ο Τριμελές), δημοσιευθείσα στις 19.12.2008. Μεταξύ των στοιχείων της εν λόγω περιουσίας συμπεριλαμβανόταν και ακίνητο επιφάνειας 13.586,44τμ ευρισκόμενο στα όρια του Ο.Τ Γ 1411 της 4ης-5ης Περιφερειακής ενότητας Πόρτο Ράφτη Δήμου Μαρκόπουλου όπως προέκυψε μετά την ένταξη της γύρω περιοχής στο σχέδιο πόλεως Πόρτο Ράφτη (σχετ. το π.δ της 16.3.200 «Έγκριση πολεοδομικής μελέτης τμημάτων των πολεοδομικών ενοτήτων 4 και 5 της περιοχής δεύτερης κατοικίας «Πόρτο Ράφτη» του Δήμου Μακρόπουλου (Ν. Αττικής)» – ΦΕΚ: Δ 187). Το εν λόγω ακίνητο κείται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως, εκτός Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Γ.Π.Σ) εντός Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε) Ανατολικής Αττικής, σε περιοχή με στοιχείο Α’ – Ζώνη Πράσινου (σχετ. το π.δ της 20.2.2003 «Καθορισμός χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης στην εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών προ του έτους 1923, ευρύτερη περιοχή Μεσογείων (Αττικής)»- ΦΕΚ Δ 199), είναι άρτιο και μη οικοδομήσιμο καθόσον οι μόνες επιτρεπόμενες χρήσεις είναι δημόσια και δημοτικά καθίσματα, δεν υπόκειται στις διατάξεις των ν. 1337/1983 και 2508/1997 περί εισφορών σε γη και χρήματα απέχει δε από τη θάλασσα 200μ. Ακολούθως ο προαναφερθείς …………….., μετά το θάνατο του, στις ………….., σύμφωνα με την από 15.2.1985 ιδιόγραφη διαθήκη του, δημοσιευθείσα δυνάμει του ./9.3.2012 πρακτικού του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, το ως άνω ποσοστό συγκυριότητας, ½ εξ αδιαιρέτου επί του προαναφερθέντος ακινήτου, στις προσφεύγουσες μοναδικές εκ διαθήκης κληρονόμους του, κατά ποσοστό ¼ εξ αδιαιρέτου έκταση. Με τα δεδομένα αυτά, και ενόψει του ότι ο δικαιοπάροχος των προσφευγουσών, ………….., δεν είχε υποβάλει οριστική δήλωση φόρου κληρονομιάς για το ως άνω ακίνητο, ως στοιχείο της κληρονομιαίας περιουσίας του προαποβιώσαντος αδελφού του……………, ούτε είχε συνταχθεί σχετική πράξη αποδοχής κληρονομιάς, οι προσφεύγουσες υπέβαλαν αρχικώς, την ./25.10.2012 δήλωση φόρου κληρονομιάς για την κληρονομιά που κατέλειπε στον δικαιοπάροχό τους, ο αδελφός του. Με βάση τη δήλωση αυτή, προσδιορίστηκε η φορολογητέα αξία του ποσοστού συγκυριότητας ½ εξ αδιαιρέτου, επί του ένδικου ακινήτου στο ποσό των 655.715,56 ευρώ, καθώς και πρόσθετος φόρος ύψους 721,00 ευρώ ήτοι συνολική φορολογική επιβάρυνση 7.278,15 ευρώ που αντιστοιχεί σε 7.278,15/2 =3.639,08 για καθεμία εξ αυτών. Εν συνεχεία, οι ίδιες υπέβαλαν την ./29.10.2012 δήλωση φόρου κληρονομιάς για την κληρονομιά που κατέλειπε σε αυτές ο δικαιοπάροχός τους, με βάση την οποία η φορολογητέα αξία του ποσοστού συγκυριότητας ½ εξ αδιαιρέτου επί του ένδικου ακινήτου, προσδιορίστηκε στο ποσό των 655.715,56 ευρώ. Εξάλλου, δυνάμει της ./12.7.2013 πράξης διόρθωσης και επανάληψης της ../5.12.2012 πράξης αποδοχής κληρονομιάς της συμβολαιογράφου Αθηνών ………….., οι προσφεύγουσες αποδέχτηκαν την επαχθείσα σε αυτές κληρονομιά του αποβιώσαντος δικαιοπάροχου τους …………….., ενώ περαιτέρω αποδέχθηκαν για λογαριασμό του τελευταίου ως νόμω υπόχρεες την επαχθείσα σε αυτόν κληρονομιά του προαποβιώσαντος αδελφού του, ………….

7. Επειδή ήδη με την κρινόμενη προσφυγή, όπως αναπτύσσεται με το νομοτύπως κατατεθέν από 1.3.2017 υπόμνημα, οι προσφεύγουσες ζητούν, αφενός μεν να προσδιορισθεί κατ’ εφαρμογή του άρθρου 41 παρ. 6 του ν. 1249/1982 η αγοραία αξία του περιλαμβανόμενου στην ως άνω ./29.10.2012 δήλωση φόρου κληρονομιάς, αγροτεμαχίου κατά το μεταβιβασθέν σε αυτές, συνολικώς ποσοστό συγκυριότητας ½ εξ αδιαιρέτου, η οποία (αξία) ανέρχεται, κατά τους ισχυρισμούς τους, για το σύνολο του ακινήτου σε 20.000,00 ευρώ έναντι της προσδιορισθείσας με βάση την ανωτέρω δήλωση, συνολικής φορολογητέας αξίας αυτού, ύψους 655.715,56 ευρώ, αφετέρου δε, να υποχρεωθεί το καθ’ ού η προσφυγή αφού προβεί σε νέα νόμιμη εκκαθάριση του οικείου φόρου κληρονομιάς, κατόπιν της κατά τα ανωτέρω αναπροσαρμογής της φορολογητέας αξίας του προαναφερθέντος ακινήτου, να επιστρέψει σε αυτές τον αχρεωστήτως καταβληθέντα σχετικό φόρο. Ειδικότερα, προβάλλεται ότι το ένδικο ακίνητο το οποίο είναι μεν άρτιο, αλλά μη οικοδομήσιμο, βρίσκεται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως, εκτός Γ.Π.Σ, εντός Ζ.Ο.Ε, σε περιοχή ζώνης πράσινου, με μόνες επιτρεπόμενες χρήσεις την τοποθέτηση σε αυτό δημόσιων και δημοτικών καθισμάτων, δεν αντανακλά πραγματική φοροδοτική τους ικανότητα, καθόσον, ενόψει των προεκτεθέντων χαρακτηριστικών του, δεν είναι δυνατή η ανοικοδόμηση καθώς και η εν γένει αξιοποίησή του. Ως εκ τούτου, η αγοραία αξία του ακινήτου αυτού είναι, κατά τους ισχυρισμούς τους, μηδαμινή, μη υπερβαίνουσα σε κάθε περίπτωση το ποσό των 20.000,00 ευρώ. Προς επίρρωση των ισχυρισμών τους, οι προσφεύγουσες επικαλούνται και προσκομίζουν τα εξής: α)το από Ιουνίου 2012 τοπογραφικό διάγραμμα του Τοπογράφου Μηχανικού ……, σύμφωνα με το οποίο το ένδικο ακίνητο βρίσκεται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως, εκτός Γ.Π.Σ , εντός Ζ.Ο.Ε Ανατολικής Αττικής (ΦΕΚ Δ 199/2003), σε περιοχή με στοιχείο Α-Ζώνη Πρασίνου, είναι άρτιο αλλά μη οικοδομήσιμο, καθώς οι μόνες χρήσεις που επιτρέπονται είναι δημόσια και δημοτικά καθίσματα ενώ εξάλλου δεν υπόκειται στις διατάξεις των ν. 1337/1983 και 2508/1997 περί εισφορών σε γη και χρήμα και β) την από 17.01.2017 έκθεση εκτίμησης αγοραίας αξίας του Πολιτικού Μηχανικού ……., πιστοποιημένου εκτιμητή του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με την οποία, η αγοραία αξία του επίδικου αγροτεμαχίου ανέρχεται σε 95.000,00 ευρώ ήτοι περίπου 7,00 ευρώ ανά τμ, η δε αξία του ένδικου ποσοστού συγκυριότητας ½ εξ αδιαιρέτου προσδιορισθείσα κατ’ εφαρμογή μειωτικού συντελεστή 0,80 λόγω συνιδιοκτησίας, στο ποσό των (95.000 χ ½ χ 80=) 38.000 ευρώ. Εξάλλου, το καθ’ ού η προσφυγή με την από 9.1.2013 έκθεση απόψεων του Προϊσταμένου Δ.Ο.Υ Ψυχικού, ζητεί την απόρριψη της προσφυγής υποστηρίζοντας ότι νομίμως επιβλήθηκε ο ένδικος φόρος επί της υπολογισθείσας με βάση το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού φορολογητέας αξίας του επίμαχου ακινήτου.

8. Επειδή με την προαναφερθείσα ./2017 προδικαστική προσφυγή λαμβάνοντας υπόψη ότι με την κρινόμενη προσφυγή αμφισβητήθηκε μεν κατ’ άρθρο 41 παρ. 6 εδ. β’ του ν. 1249/1982, η φορολογητέα αξία του ένδικου ακινήτου, που προσδιορίστηκε βάσει του αντικειμενικού προσδιορισμού του ως άνω νόμου, δεν συμπεριλαμβανόταν όμως στα στοιχεία του φακέλου της δικογραφίας η προβλεπόμενη κατ’ άρθρο 41 παρ. 6 εδ. β’ του ν. 1249/1982, έκθεση προσδιορισμού της αγοραίας αξίας του ένδικου ακινήτου, το Δικαστήριο έκρινε ότι έπρεπε να αναβληθεί η έκδοση οριστικής απόφασης προκειμένου να προσκομιστεί πέραν του προαναφερθέντος στην τρίτη σκέψη πιστοποιητικού εγγυτέρων συγγενών, η εν λόγω έκθεση προσδιορισμού αγοραίας αξίας του ένδικου ακινήτου της διαδικής φορολογικής αρχής εντός της ταχθείσας σχετικής προθεσμίας. Σε εκτέλεση της προμνησθείσας προδικαστικής απόφασης προσκομίσθηκαν στο Δικαστήριο, με το ./10.1.2018 διαβιβαστικό έγγραφο του Προϊστάμενου της Δ.Ο.Υ Χολαργού τα εξής: α) η από 8/12/2017 έκθεση εκτίμησης ακινήτου ελεγκτών της Δ.Ο.Υ Χολαργού, με την οποία ο έλεγχος λαμβάνοντας υπόψη: 1) τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ένδικου ακινήτου (άρτιο, μη οικοδομήσιμο, εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως, εκτός Γ.Π.Σ σε απόσταση 200 μέτρων από την θάλασσα, εντός Ζ.Ο.Ε με μόνες επιτρεπόμενες χρήσεις την τοποθέτηση σε αυτό δημόσιων και ιδιωτικών καθισμάτων και μη υποκείμενο στις διατάξεις των ν. 1337/1983 και 2508/1997 περί εισφορών σε γη και χρήμα), 2) ότι η προσφεύγουσα δεν προσκόμισε για την απόδειξη των ισχυρισμών της συγκριτικά στοιχεία, 3) ότι από τον έλεγχο των αρχείων της Δ.Ο.Υ Κορωπίου δεν βρέθηκαν στοιχεία με μεγαλύτερη ή μικρότερη αξία σε σχέση με την προσδιοριζόμενη με βάση το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού, ενέμεινε στο αρχικώς προσδιορισθέν ύψος της φορολογητέας αξίας, του ένδικου ακινήτου ανερχόμενο, συνολικώς σε 1.311.431,12 ευρώ ήτοι σε 327.857,78 ευρώ, για ποσοστό συγκυριότητας ¼ που αναλογεί σε κάθε προσφεύγουσα, και β) το έντυπο (ΑΑ-ΓΗΣ) περί προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας της γης, εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμών που δεν έχει ειδικούς όρους δόμησης, με το οποίο προσδιορίστηκε κατά τα προεκτεθέντα το ύψος της φορολογητέας αξίας του ένδικου ακινήτου.

9. Επειδή με τα δεδομένα αυτά, και ενόψει των προμνησθεισών διατάξεων, το Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη: α) ότι σύμφωνα με το π.δ της 20.2.2003 (Καθαρισμός χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης στην εκτός σχεδίου και εκτός των ορίων οικισμών προ του έτους 1923 ευρύτερη περιοχή Μεσογείων (Ν. Αττικής)- ΦΕΚ Δ 199), στην εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμού προ του έτους 1923 ευρύτερη περιοχή Μεσογείων (Ν. Αττικής) και ειδικότερα μεταξύ άλλων του Δήμου Μαρκόπουλου Μεσογαίας, καθορίστηκαν ως μόνες επιτρεπόμενες χρήσεις για τις περιοχές με στοιχείο Α (Ζώνες πράσινου) τα δημόσια και δημοτικά καθίσματα και κατ’ εξαίρεση ύστερα από προέγκριση χωροθέτησης σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση 69269/5387/24.10.1990 (Β’ 678) εγκαταστάσεις μετεωρολογικών και γεωδυναμικών σταθμών άπασες δε οι ανωτέρω χρήσεις είναι επιτρεπτές κατόπιν σχετικής έγκρισης των αρμόδιων δασικών αρχών μόνο στα μη δασικά τμήματα των περιοχών αυτών, και με τους ειδικότερα οριζόμενος στο ως άνω π.δ όρους, β) τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ένδικου ακινήτου ειδικότερα δε ότι πρόκειται για ακίνητο άρτιο αλλά μη οικοδομήσιμο κείμενος εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως, εκτός Γ.Π.Σ σε απόσταση 200 μέτρων από τη θάλασσα και εντός Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε) Ανατολικής Αττικής, σε περιοχή με στοιχείο Α- Ζώνη Πρασίνου, με τις ιδιαιτέρως περιορισμένες κατά τα προεκτεθέντα επιτρεπόμενες χρήσεις και μη υποκείμενο στις διατάξεις των ν. 1337/1983 και 2508/1997 περί εισφορών σε γη και χρήμα, γ)ότι σύμφωνα με την προαναφερθείσα από 8.12.2017 έκθεση εκτίμησης ακινήτου ελεγκτών της Δ.Ο.Υ Χολαργού από τον έλεγχο των αρχείων της Δ.Ο.Υ Κορωπίου δεν βρέθηκαν στοιχεία με μεγαλύτερη ή μικρότερη αξία σε σχέση με την προσδιοριζόμενη με βάση το οικείο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού, δ)την από 17.1.2017 έκθεση εκτίμησης αγοραίας αξίας του Πολιτικού Μηχανικού ……………, πιστοποιημένου εκτιμητή του Υπουργείου Οικονομικών, και ε)το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και ίδίως από το έτος 2011 οι τιμές των ακινήτων στη χώρα βαίνουν μειωμένες (βλ. ΣτΕ 4003/2014 Ολομ. σκ. 11), κρίνει ότι η προσδιορισθείσα φορολογητέα αξία του ένδικου ακινήτου (αγροτεμαχίου στη θέση ……. στο Πόρτο Ράφτη Μαρκόπουλου Αττικής, επιφάνειας 13.586,44 τ.μ.) υπερβαίνει την πραγματική αγοραία αξία αυτού, η οποία πρέπει να προσδιορισθεί εν προκειμένω στο ποσό των 330.000,00 χ ½=) 165.000,00 ευρώ, επί του τελευταίου δε ποσού πρέπει να υπολογισθεί ο ένδικος φόρος, κατά μερική αποδοχή του σχετικού λόγου προσφυγής, απορριπτόμενων ως αβάσιμων των περί του αντίθετου προβαλλόμενων ισχυρισμών του καθ’ ού.

10. Επειδή κατ’ ακολουθίαν η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή, να προσδιοριστεί η αγοραία αξία του ένδικου ακινήτου (αγροτεμαχίου στη θέση ……. στο Πόρτο Ράφτη Μαρκόπουλου Αττικής, επιφάνειας 13.586,44 τ.μ.), στο ποσό των 330.000,00 ευρώ, ήτοι 24,29 ευρώ ανά τ.μ., και συνακόλουθα για το επίδικο ποσοστό συγκυριότητας ½ εξ αδιαιρέτου στο ποσό των 165.000,00 ευρώ να διενεργηθεί νέα εκκαθάριση του οφειλόμενου φόρου κληρονομιάς και να επιστραφεί στην πρώτη προσφεύγουσα η σχετική αχρεωστήτως καταβληθείσα διαφορά φόρου. Περαιτέρω, πρέπει να διαταχθεί η απόδοση στην προσφεύγουσα μέρους του καταβληθέντος παράβολου, ποσού 270,00 ευρώ, και η κατάπτωση του υπόλοιπου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου κατ’ άρθρο 277 παρ. 9 εδ. γ’, του ΚΔΔ ενώ τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφιστούν μεταξύ των διαδίκων λόγω μερικής νίκης και ήττας, κατ’ άρθρο 275 παρ. 1 εδ. γ’ του ίδιου Κώδικα.

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Δέχεται εν μέρει την προσφυγή

Προσδιορίζει την αγοραία αξία του ενδίκου ακινήτου (αγροτεμαχίου στη θέση……….. του Πόρτο Ράφτη Μαρκόπουλου Αττικής, επιφάνειας 13.586,44 τ.μ.) στο ποσό των τριακοσίων τριάντα χιλιάδων (330.000,00) ευρώ, ήτοι για το επίδικο ποσοστό συγκυριότητας ½ εξ αδιαιρέτου στο ποσό των εκατόν εξήντα πέντε (165.000,00) ευρώ, επί του οποίου πρέπει να υπολογισθεί ο οφειλόμενος φόρος κληρονομιάς.

Διατάσσει τη διενέργεια νέας εκκαθάρισης του οφειλόμενου φόρου κληρονομιάς για το ως άνω ακίνητο και την επιστροφή στην πρώτη προσφεύγουσα της σχετικής αχρεωστήτως καταβληθείσας διαφοράς φόρου.

Διατάσσει την απόδοση στην προσφεύγουσα μέρους του καταβληθέντος παραβόλου , ύψους διακοσίων εβδομήντα ευρώ (270,00 ευρώ) και την κατάπτωση του υπολοίπου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.

Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων

Η διάσκεψή του Δικαστηρίου έγινε στην Αθήνα στις 8 Οκτωβρίου 2020 και η απόφαση δημοσιεύτηκε στο ακροατήριο του κατά την έκτακτη δημόσια συνεδρίαση της 19ης Οκτωβρίου 2020.