Ομιλία της Προέδρου του Κινήματος Αλλαγής, Φώφης Γεννηματά, στη Βουλή για τον Κλιματικό Νόμο
Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Το βλέμμα της Ελληνικής κοινωνίας είναι φυσικά στραμμένο στην αντιμετώπιση της πανδημίας, που είναι ακόμα εδώ, στον φόβο και την αγωνία για την ίδια τη ζωή, καθώς τα προβλήματα παραμένουν.
Αναγκάστηκε να το παραδεχθεί χθες και ο Πρωθυπουργός αφού πρώτα καλλιέργησε τον εφησυχασμό.
Κύριε Μητσοτάκη πράγματι «ελευθερία δεν σημαίνει ανευθυνότητα», αλλά αυτό πρέπει να ισχύει πρώτα για την Κυβέρνησή σας και όχι μόνο για τους άλλους.
Δεν συνεχίζω την κριτική συνειδητά.
Γιατί πιστεύω ότι η κλιματική αλλαγή και η προστασία του περιβάλλοντος είναι κρίσιμα ζητήματα για το αύριο της χώρας και του Ελληνικού λαού.
Αν δεν προετοιμαστούμε σωστά οι συνέπειες θα είναι χειρότερες από αυτές της πανδημίας.
Γι αυτό προκαλέσαμε αυτή τη συζήτηση.
Γι αυτό χρειαζόμαστε ένα κλιματικό νόμο.
Γι αυτό πρέπει να τον διαμορφώσουμε με τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση.
Άκουσα προηγουμένως από τον κ. Υπουργό μία πολύ τεχνοκρατική και επικεντρωμένη στα θέματα ενέργειας προσέγγιση. Απουσίαζε κατά την άποψή μου ο άνθρωπος που θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της διαμόρφωσης αυτής της πρότασης και εμείς έχουμε μία άλλη προσέγγιση, ότι θα πρέπει πρώτα να ξεκινήσουμε από κάτω. Εμείς εδώ πρέπει να δώσουμε το μήνυμα, να διαμορφώσουμε το κλίμα, το σύνθημα ότι είναι η ώρα για συνδιαμόρφωση, για συναίνεση. Πρέπει να πρωταγωνιστήσουν οι Έλληνες πολίτες. Εμείς σήμερα πρέπει να τους εμπνεύσουμε. Αυτό πρέπει να είναι το μήνυμά μας για να διαμορφώσουμε ένα θεσμικό πλαίσιο και στην πορεία το πώς αυτά τα μέτρα πολιτικής θα εξελιχθούν και οι στόχοι οι συγκεκριμένοι, ανά κατηγορία, ανά πολιτική, προφανώς δεν είναι μονοδιάστατα. Εκεί υπάρχει πολιτική απόχρωση. Εκεί θα συγκρουστούμε. Αλλά να διαμορφώσουμε πρώτα το πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να λειτουργήσουμε. Αυτή είναι η δική μας η προσέγγιση και έχει μία πολύ μεγάλη διαφορά. Δεν αθροίζουμε μέτρα αυτή τη στιγμή.
Στα λόγια κανείς δεν διαφωνεί με :
· Την Αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
· Την Προστασία του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.
· Τον Μηδενισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου τις επόμενες δεκαετίες.
Όμως πια οφείλουμε να αποδείξουμε την θέληση και την αποφασιστικότητα μας στην πράξη.
Εδώ κρινόμαστε όλοι.
Γι’ αυτό πήρα την πρωτοβουλία και απέστειλα προς τους αρχηγούς των κομμάτων πριν ένα μήνα, το πλήρες σχέδιο του Κινήματος Αλλαγής, έναν «οδικό χάρτη», συγκεκριμένων βημάτων που θα πρέπει να ακολουθήσουμε ώστε να διαμορφωθεί και να κατατεθεί προς ψήφιση στο Κοινοβούλιο, ο πρώτος Ελληνικός Κλιματικός Νόμος.
Χαίρομαι που μετά την ανταπόκριση του Πρωθυπουργού, συζητούμε σήμερα στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής την πρόταση μας, αλλά και την στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης στις σχετικές διαβουλεύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ελπίζω ότι δεν θα μείνουμε στις συζητήσεις.
Ότι δεν θα επικρατήσουν και σε αυτό το κρίσιμο θέμα σκοπιμότητες, ιδεοληψίες και κομματικές στοχεύσεις.
Ότι θα υπάρξει η αναγκαία εθνική συνεννόηση και συνέργεια για την διαμόρφωση μιας τελικής πρότασης, που θα πείθει και θα ενεργοποιεί τους πολίτες.
Ώστε στην επερχόμενη Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών στην Γλασκόβη, στις αρχές Νοεμβρίου, η χώρα μας να έχει ΚΛΙΜΑΤΙΚΟ ΝΟΜΟ.
Άλλωστε η υιοθέτηση και η εφαρμογή τέτοιων μεγάλων αλλαγών απαιτεί ευρεία πολιτική υποστήριξη και κοινωνική αποδοχή ώστε να αντέχουν αυτές στον χρόνο και στις Κυβερνητικές αλλαγές.
Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Η Παγκόσμια Κοινότητα έχει κάνει ως τώρα διστακτικά μόνο βήματα για την προστασία του πλανήτη και εν τέλει για την προστασία του δικαιώματος των επόμενων γενεών να ζουν σε ένα υγιές και ασφαλές περιβάλλον.
Από το κλαμπ της Ρώμης, και την έκθεση Μπρούντλαντ το 87, περάσαμε στην καθιέρωση του όρου της Βιώσιμης Ανάπτυξης, στην Ατζέντα 21 του Ρίο και μετά μέσω Κιότο στην Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα το 2015 και τους 17 στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Σήμερα ολοένα και πιο συχνά και δυστυχώς πιο δραματικά, συνειδητοποιούμε ότι τα διστακτικά αυτά βήματα δεν αρκούν.
Είναι πολύ σημαντικό ότι η Ε.Ε. δείχνει να παίρνει αποφάσεις με το Green Deal και την συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Κλιματικό Κανονισμό.
Ότι ισχυρές δυνάμεις μέσα στην Ένωση με πρωτοπόρο το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, πιέζουν για άμεσες δράσεις για το κλίμα και το περιβάλλον, που πρέπει να συνδυασθούν με την πορεία ανάκαμψης από τον κορωνοϊό.
Αξιοποιώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Αλλά και τα νέα που έρχονται από την άλλη άκρη του Ατλαντικού είναι θετικά. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν όχι μόνο επαναφέρει τις ΗΠΑ στην Κλιματική Συμφωνία των Παρισίων, αλλά ανέλαβε και νέα σημαντική δέσμευση στην πρόσφατη Σύνοδο για το Κλίμα που διοργάνωσε.
Να περιορίσουν οι ΗΠΑ τουλάχιστον κατά 50% τις εκπομπές αερίου του θερμοκηπίου ως το 2030, με στόχο τις μηδενικές εκπομπές ως το 2050.
Σημειώνει έτσι την επιστροφή των ΗΠΑ στη μάχη κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη και πιέζει τον υπόλοιπο κόσμο να αναλάβει δράσεις.
Όμως ο νομικός δεσμευτικός στόχος για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία το 2050, δεν είναι μια πολιτικά ουδέτερη πορεία.
Υπάρχουν μεγάλες πολιτικές προκλήσεις και ηθικά διλήμματα.
Γιατί η Κλιματική Αλλαγή, οδηγεί σε κλιματική κρίση, με σοβαρές κοινωνικές, οικονομικές, αλλά και γεωπολιτικές επιπτώσεις, είναι κατά βάση ένα πολιτικό, οικονομικό και ηθικό ζήτημα.
Και οι σχετικές επιλογές και προτεραιότητες αποτυπώνονται σε νομικά μέτρα και εργαλεία πολιτικής.
Σε αυτά η παράταξη μας, με τους νόμους και τα μέτρα του ΠΑΣΟΚ έδωσε διαχρονικά μεγάλο βάρος.
· Από τις πρώτες δράσεις ήταν η σύνδεση του χωροταξικού σχεδιασμού με την ορθολογική διαχείριση και προστασία του περιβάλλοντος.
· Αργότερα οι ζώνες Οικονομικού Ελέγχου σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές.
· Η σύσταση Υπουργείου Περιβάλλοντος και η ενίσχυση της ενεργειακής δημοκρατίας, παρέχοντας σε μικρούς επενδυτές την δυνατότητα υλοποίησης έργων ανανεώσιμων πηγών.
· Όμως και στο Κίνημα Αλλαγής είμαστε οι πρώτοι που παρουσιάσαμε πριν 2 χρόνια, «με το σχέδιο Ελλάδα» ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την δίκαιη ενεργειακή μετάβαση της χώρας σε μια οικονομία απαλλαγμένη από τον λιγνίτη. Στην πρόταση μας το «Ενεργειακό Διαβατήριο για το μέλλον», αναφερθήκαμε με θάρρος και γενναιότητα στην μεταλιγνιτική Ελλάδα.
Έχει πολύ μεγάλη σημασία αυτή η δίκαιη μετάβαση και όχι μόνο στόχοι που δεν βλέπουν τον άνθρωπο, τις επιπτώσεις στις περιοχές, που οδηγούν πιθανόν σε φτώχια, σε ερημοποίηση, σε εγκατάλειψη ολόκληρες περιοχές. Χρειάζονται, λοιπόν, και οι στόχοι και η δίκαιη μετάβαση που θα εξασφαλίζει ότι οι άνθρωποι αυτοί θα μπορούν να συνεχίζουν να ζουν με ποιότητα στη ζωή τους, στις περιοχές που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.
Και πρόσφατα εξειδικεύσαμε στο Πλαίσιο της Πρότασης μας για την αξιοποίηση των Πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, πως η πράσινη ανάπτυξη μπορεί να έχει προστιθέμενη αξία για τη χώρα μας.
Με την παραγωγή πράσινων τεχνολογιών να γίνεται στον τόπο μας, δημιουργώντας πολλές και ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Για να δώσω 2 απλά παραδείγματα, τεκμηριώνοντας τις επιλογές και προτεραιότητες μας:
· Είναι θέμα πολιτικής επιλογής και προτεραιότητας πχ , αν επιλέγει η Κυβέρνηση να πριμοδοτεί τα ιδιωτικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Αντί να εστιάσει στην ηλεκτροκίνηση των δημόσιων συγκοινωνιών. Και παράλληλα αν θα επιλέξει να εισάγει μόνο, τέτοιου είδους τεχνολογία. Εμείς λέμε ότι το βάρος χρειάζεται να δοθεί στην παραγωγή στον τόπο μας με επενδύσεις που δημιουργούν προστιθέμενη αξία.
Για παράδειγμα άκουσα πολλές φορές τον Υπουργό να μιλά για το υδρογόνο, αλλά δεν άκουσα να μιλάει για «πράσινο υδρογόνο». Έχει και αυτό πολύ μεγάλη σημασία.
· Είναι θέμα πολιτικής επιλογής και προτεραιότητας, το να τεθούν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια για τους δικαιούχους των προγραμμάτων ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ και Ενεργειακής Αναβάθμισης, και όχι να εφαρμοστεί το «όποιος προλάβει», «όποιος πληκτρολογήσει πιο γρήγορα κερδίζει».
Σήμερα που υπάρχουν οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για λιγνιτικές περιοχές-νησιά, το Πράσινο Ταμείο κα. οφείλουμε να δράσουμε άμεσα, με τις κατάλληλες επιλογές και προτεραιότητες.
Ο στόχος μας είναι ένα ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΖΩΗΣ, ένα Πράσινο Κοινωνικό Συμβόλαιο, για τη χώρα και την Κοινωνία, θέτοντας τον στόχο της Ισόρροπης Βιώσιμης Ανάπτυξης.
· Με παραγωγή στον τόπο μας, όπως έχουμε πει.
· Με ριζικά νέα κατεύθυνση των πόρων, για την κοινωνική και γεωγραφική Δικαιοσύνη.
Μια Πράσινη επανεκκίνηση της Οικονομίας με όρους Κοινωνικής Δικαιοσύνης και Αειφορίας.
Γιατί η προστασία του κλίματος διαπερνά όλες τις πολιτικές, κοινωνική, βιομηχανική, εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας.
Μια πράσινη επανεκκίνηση με:
· Την μεγάλη ενίσχυση των ΑΠΕ, ώστε να καλύψουν το 65% της ζήτησης στον ηλεκτρισμό ως το 2030 και τουλάχιστον το 80% ως το 2050. Αλλά όχι ΑΠΕ για τους λίγους. Ενεργειακή Δημοκρατία με την συμμετοχή Δήμων, ενεργειακών κοινοτήτων, αγροτών και παραγωγών, καταναλωτών, να αποθηκεύουν, να πωλούν την δική τους ενέργεια.
· Εξοικονόμηση ενέργειας, με την παροχή φορολογικών κινήτρων για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων.
· Εντοπισμό δραστηριοτήτων, πρακτικών και υπηρεσιών που σχετίζονται με την προστασία του κλίματος, ώστε να τεθούν σε χαμηλότερες κλίμακες ΦΠΑ.
· Μεταβίβαση στην αειφόρο κινητικότητα, που σημαίνει επέκταση και αξιοποίηση των τραίνων στις μεταφορές.
· Μεταρρύθμιση της αγροτικής πολιτικής με στόχους τις βιώσιμες μεθόδους παραγωγής, την ποιοτική διατροφή, την μείωση της σπατάλης τροφίμων, την διατήρηση της βιοποικιλότητας.
· Ένταξη του Τουρισμού στις αρχές της αειφορίας. Ώστε όλες οι επιχειρήσεις που συνδέονται με αυτόν, την μεταποίηση και το μάρκετινγκ, μέχρι τον πρωτογενή τομέα και την ψυχαγωγία, να έχουν εγγυήσεις ποιότητας και πράσινη σφραγίδα.
· Επεξεργασία και εφαρμογή ενός Ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων, για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων και περαιτέρω για την επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και σε άλλες μορφές ανάκτησης τους.
Αρκετά πια με την διάθεση των αποβλήτων στους ΧΥΤΑ.
· Στήριξη προγραμμάτων αναδάσωσης, αντιπλημμυρικής προστασίας, και υποδομές για την πράσινη αστική ανάπτυξη.
Με στόχο πόλεις με μηδενικές εκπομπές αερίου.
Κύριες και κύριοι βουλευτές,
Για τους λόγους αυτούς πήραμε την πρωτοβουλία να προτείνουμε έναν οδικό χάρτη για την άμεση συνδιαμόρφωση, νομοθέτηση και παρακολούθηση της εφαρμογής του πρώτου εθνικού κλιματικού νόμου-πλαισίου.
· Νόμου με ουσιαστικό περιεχόμενο, προσαρμοσμένο στην Ελληνική πραγματικότητα.
· Νόμου που θα αναβαθμίζει τον ρόλο της Βουλής, για να ελέγχει την πορεία επίτευξης των στόχων του.
· Που θα κατοχυρώνει την διαγενεακή αλληλεγγύη διασφαλίζοντας το μέλλον των επόμενων γενεών και θα δίνει αποτελεσματικές απαντήσεις στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης που ήδη βιώνουμε.
Στο πλαίσιο αυτό οι κατευθύνσεις μας είναι:
1. Θεσμοθέτηση ποσοστιαίων στόχων για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, την εξοικονόμηση ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030, το 2040 και το 2050 σε σύγκριση με τα ποσοστά εκπομπών του 1990
2. Κλιματική ουδετερότητα στην Ελλάδα έως το 2050.
3. Συγκεκριμένοι στόχοι μείωσης των εκπομπών που προκαλούνται από δράσεις της κυβέρνησης και του Δημόσιου τομέα έως το 2030.
4. Συγκεκριμένος προϋπολογισμός υποστήριξης επίτευξης των στόχων και των σχετικών δομών που απαιτούνται.
Κλειδί της πρότασης μας είναι η πολυεπίπεδη συνεργασία μεταξύ των ειδικών, των επιχειρήσεων και των πολιτών με έμφαση στη συμμετοχή της νέας γενιάς.
Και φυσικά η ένταξη της προστασία του κλίματος στον πυρήνα κάθε κυβερνητικής πολιτικής και δράσης και ενέργειας κάθε Υπουργείου.
Γι’ αυτό και προτείνουμε:
· Τη σύσταση Ανεξάρτητου Κλιματικού Συμβουλίου, αποτελούμενο από διακεκριμένους εκπροσώπους της επιστημονικής κοινότητας, που θα προτείνει λύσεις προς την Κυβέρνηση και θα παρακολουθεί την πρόοδο στην υλοποίηση των κλιματικών στόχων.
· Την θεσμοθέτηση Κλιματικής Συνέλευσης με τυχαία επιλογή πολιτών ώστε να εκπροσωπούν αντιπροσωπευτικά την κοινωνία και ιδιαίτερα τους νέους. Έτσι ώστε να έχουν οι ίδιοι οι πολίτες φωνή, με άμεση συμμετοχή στην υλοποίηση των στόχων μέσα από μια ανοιχτή και δημοκρατική διαδικασία.
· Την σύσταση Επιτροπής Διαλόγου για την υποστήριξη των πολιτών-μελών της Συνέλευσης και της εξασφάλισης συνεργασίας όλων των πολιτικών-κοινωνικών δυνάμεων.
· Τη σύσταση Επιτροπής Διαφάνειας και Λογοδοσίας, ώστε να συμμορφώνονται όλοι με τις διαδικασίες με τους κανόνες ηθικής και δεοντολογίας.
· Την εφαρμογή συστήματος ετήσιου «επιτρεπτού προϋπολογισμού εκπομπών αερίων θερμοκηπίου» σε εθνικό και τοπικό επίπεδο για όλους, με 5ετή ορίζοντα. Με ταυτόχρονο σύστημα υποστήριξης για όσους θα θιγούν οικονομικά.
· Και βέβαια αν φαντάζει μεγάλο ..επίτευγμα η δημιουργία Ανεξάρτητου Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, που πρώτο το ΠΑΣΟΚ ίδρυσε το 2009, τώρα χρειαζόμαστε έναν ειδικό «απεσταλμένο» Κλιματικής Αλλαγής σε κάθε Υπουργείο. Κομβικό σημείο επαφής.
Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Είναι σαφής η ανάγκη να πετύχουμε την ευρύτερη δυνατή συμφωνία ώστε να διαμορφώσουμε το πλαίσιο με το οποίο θα πορευθούμε τις επόμενες δεκαετίες.
Αυτό θα εξασφαλίζει τη συνέχεια και την προσήλωση στους στόχους.
Από κει και πέρα τα πολιτικά προγράμματα έχουν το λόγο.
Μπροστά μας ανοίγονται δυο δρόμοι.
Είτε θα σφυρηλατήσουμε μαζί με τους πολίτες ένα νέο πράσινο, κοινωνικό συμβόλαιο, είτε το περίφημο «Green Deal» θα δώσει τη θέση του σε άλλο ένα, απαρχαιωμένο οικονομικό deal, πελατειασμού και συντήρησης.
Εμάς η πορεία μας είναι αταλάντευτη προς την κατεύθυνση, να σφυρηλατήσουμε ένα νέο πράσινο κοινωνικό συμβόλαιο, μια προοδευτική αναπτυξιακή πρόταση πολιτικής και κοινωνικής αλλαγής. Αυτό είναι το δικό μας αφήγημα.
Το εγχείρημα είναι τεράστιο, είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία της χώρας, των πολιτών, των επόμενων γενεών.
Γι’ αυτό το πρώτο βήμα, για τη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου απαιτεί τη συναίνεση. Και μετά θα διασταυρώσουμε τα ξίφη μας για τις πολιτικές.
Το αύριο μετά την πανδημία, πρέπει να είναι βιώσιμο, αλλά και δίκαιο για όλους.
