Ομιλία προέδρου Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών και προέδρου Σοσιαλιστικής Διεθνούς Γιώργου Παπανδρέου στην εκδήλωση μνήμης για τον Ούλοφ Παλμέ, στο Μόχο Κρήτης:

“Αγαπητέ Γιόακιµ,

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο πατέρας σου ο Ούλοφ, αλλά και η µητέρα σου η Λίσµπετ, αγάπησαν την Κρήτη.

Πέρα από τις οµορφιές της, και την παραδοσιακή κρητική φιλοξενία, ο λαός της Κρήτης είναι λαός προοδευτικός, δηµοκρατικός, ευαίσθητος και επαναστατικός.

Αλλά επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι ο λαός της Κρήτης αγάπησε και τίμησε – όπως τιµά και σήµερα ο Μοχός, τον Ούλοφ Πάλµε.

Βρισκόµαστε εδώ χάρη στις προσπάθειες του Μανώλη Ζερβάκη και του Συλλόγου Φίλων Ούλοφ Πάλµε.

Άξια πράγµατι η πρωτοβουλία σας, να φιλοξενήσετε ένα Μουσείο αφιερωµένο στον ξεχωριστό ηγέτη και άνθρωπο, Ούλοφ Πάλµε.

Και είναι σίγουρο ότι αυτή η πρωτοβουλία βρίσκει την υποστήριξη του συνόλου του Κρητικού λαού.

Γιατί ο Ούλοφ Πάλµε υπήρξε δηµοκράτης στην πράξη.

Άνθρωπος µε συµπόνοια για τον συνάνθρωπό του, αλλά και απλός στην αντίληψή του για την εξουσία.

Όχι απλά στους τίτλους.

Ο Πάλµε ήταν οραματιστής, αλλά ταυτόχρονα απλός και προσιτός.

Μια μέρα περπατούσα σε έναν δρόμο της Στοκχόλμης, είχα εκλεγεί βουλευτής πια, για να πάω σε ένα καφενείο κάπου στην παλιά πόλη, όπου θα είχα μια συνάντηση με Έλληνες που ζούσαν στη Σουηδία.

Σταματώ κάπου για να ρωτήσω πώς μπορώ να πάω σε εκείνο το καφενείο. Γυρίζοντας, να κοιτάξω, βλέπω τον πρωθυπουργό της χώρας. Ήταν ο Ούλοφ με τη σύντροφό του, τη Λίσμπετ.

Περπατούσαν στο δρόμο μόνοι, χωρίς αστυνομική συνοδεία και με τις τσάντες από το σούπερ μάρκετ στα χέρια.

Χαιρετηθήκαμε – είχαμε να ειδωθούμε μερικά χρόνια.

Με ρώτησε τι κάνω στη Σουηδία.

Του εξήγησα ότι πηγαίνω σε μια συνάντηση με Έλληνες και αναζητώ πού βρίσκεται το καφενείο που έπρεπε να πάω.

Γυρίζει προς τη Λίσμπετ και της λέει: πάρε σε παρακαλώ τα πράγματα, θα πάω εγώ το Γιώργο εκεί που πρέπει να πάει.

Περπατήσαμε μαζί συζητώντας. Φτάνοντας στον προορισμό μας, δεν έφυγε αμέσως. Κάθισε μαζί μας αρκετή ώρα, μιλήσαμε, ήπιε μπύρα και μετά, έφυγε μόνος του, με τα πόδια.

Έτσι ήταν ο Πάλµε.

Πολίτης µε όλη τη σημασία της λέξης.

Και νοµίζω ότι, τίποτα δεν μπορεί να τον εκφράσει καλύτερα από τον τίτλο που διάλεξε ο Γιώργος Λογοθέτης για το πολύ αξιόλογο βιβλίο του, «Η πολιτική είναι θέμα αρχών».

Αν ήταν να αναφέρω κάποιες αξίες που χαρακτήρισαν την πορεία του Πάλμε, που ενέπνευσαν το προοδευτικό Κίνηµα, αλλά και αναδεικνύουν την επικαιρότητα της σκέψης του, θα επέλεγα τις λέξεις:

Αλληλεγγύη

«Δεν υπάρχει «αυτοί» και «εμείς». Η αλληλεγγύη είναι και πρέπει να είναι αδιαίρετη», είχε πει.

Ποσο επίκαιρη είναι αλήθεια αυτή η φράση στην εποχή µας;

Πόσο µας λείπει αυτή η αλληλεγγύη που στηρίζεται σε αξίες, που πηγάζει από µια ανοιχτή και γενναιόδωρη αντίληψη του κόσμου και της κοινωνίας;

Την αλληλεγγύη του Ούλοφ Πάλµε τη ζήσαµε εµείς οι Έλληνες την εποχή της Χούντας.

Την έζησαν και οι Χιλιανοί, όταν έπεσε ο Αλιέντε.

Την έζησαν και πολλοί άλλοι αγωνιστές για την ελευθερία, που ήξεραν ότι στη Σουηδία υπήρχε µια πόρτα ανοιχτή, άνθρωποι, όπως ο Ούλοφ Πάλµε, θαρραλέοι και µαχητικοί, που ύψωναν τη φωνή τους στα διεθνή φόρα καταγγέλλοντας τα δικτατορικά καθεστώτα.

Την έζησαν όλοι  οι µετανάστες και πρόσφυγες στη Σουηδία.

Όπως το 1982, όταν σε προεκλογική του καµπάνια µε κάλεσε να τον συνοδεύσω και να µιλήσω σε συγκεντρώσεις, όπου έλεγε πως η υποδοχή προσφύγων στη Σουηδία είναι «η µεγαλύτερη επένδυση της χώρας».

Δηµοκρατία

Σήµερα η δηµοκρατία πλήττεται από την άνοδο της εύκολης µυθοπλασίας και της παραπλάνησης του πολίτη, τις ψεύτικες, αδιέξοδες και επικίνδυνες λύσεις µέσω του αυταρχισµού, του ακραίου εθνικισμού, του ρατσισµού και του νεοφασισµού.

Η Δημοκρατία πλήττεται, καθώς η ανισότητα αυξάνεται, η ενηµέρωση τροφοδοτείται από «εναλλακτικά» γεγονότα και ψεύτικες ειδήσεις.

Και ο πολίτης αντιµετωπίζεται ως αντικείµενο χειραγώγησης – µανιπουλάρισµα αντί σεβασµού.

Για αυτό βλέπουμε και τα φαινόµενα αποχής από την οργανωµένη πολιτική δράση που απειλούν την ίδια την δηµοκρατία.

Για αυτό ακριβώς ο Ούλοφ Πάλµε έλεγε ότι,

«Η Δηµοκρατία είναι για µας θέµα αξιοπρέπειας».

Και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια σηµαίνει πολιτική ελευθερία, δικαίωµα ελεύθερης έκφρασης, δικαίωµα κριτικής.

Ανθρώπινη αξιοπρέπεια, σημαίνει δικαίωμα στην υγεία, την εργασία, την παιδεία, την κοινωνική πρόνοια.

Τελικά, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι το δικαίωµα και η πρακτική δυνατότητα να συνδιαµορφώνουµε το µέλλον µας µαζί µε άλλους. Αυτά τα δικαιώµατα, τα δικαιώµατα της Δηµοκρατίας, δεν αποτελούν προνόµιο µιας επίλεκτης οµάδας, αποτελούν δικαιώµατα όλων.

Αυτή είναι και η σηµερινή πρόκλησή µας για µια επανάσταση Δηµοκρατίας.

Διεθνισµός

Ως Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, δεν μπορώ να µην τονίσω τη συμβολή του Ούλοφ Πάλµε στη µεγαλύτερη πολιτική οικογένεια του πλανήτη.

Μαζί µε τον Βίλυ Μπραντ και τον Μπρούνο Κράισκι, έδωσαν πνοή στο παγκόσμιο Κινηµα για την ειρήνη, τον αγώνα ενάντια στον ιµπεριαλισµό – ήταν από τους πρώτους που ύψωσαν τη φωνή τους ενάντια στο άπαρτχαιντ.

Αντίθετα από πολλούς σηµερινούς ηγέτες, έβλεπε πάντα τη µεγάλη είκονα του κόσμου.

Ενδιαφερόταν για τις εξελιξεις σε όλες τις ηπείρους, την Ασία, την Αφρική, τη Λατινική Αµερική, ταξίδευε, υποστήριζε παντού τα απελευθερωτικά και δηµοκρατικά κινήµατα.

Στο Συµβούλιο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς που έγινε στο Βανκούβερ το 1978, ο Πάλµε είχε µόλις επιστρέψει από µια µεγαλη περιοδεία στην Αφρική.

Στην ιστορική εκείνη ομιλία του είχε τονίσει:

«Οι αφρικανικές χώρες δεν θέλουν να είναι πιόνια στα χέρια των µεγάλων δυνάµεων.

Πρέπει να υποστηριχθούν για να ανακτήσουν την ελευθερία τους, την αξιοπρέπειά τους.

Οι δηµοκράτες σοσιαλιστές οφείλουν να είναι µε το µέρος των καταπιεσµένων, ενάντια στους καταπιεστές».

Και στιγµατίζοντας τη στήριξη πολλών δυτικών χωρών στο καθεστώς της Νοτίου Αφρικής, είπε:

«Η ελευθερία των ανθρώπων είναι πιο σηµαντική από την ελεύθερη διακίνηση του κεφαλαίου».

Πόσο σηµαντική αυτή η παρατήρηση και για τη σηµερινή  εποχή.

Ειρήνη

Δεν µπορούµε να ξεχάσουµε τον Ούλοφ Πάλµε ειρηνοποιό.

Μαζί µε τον Ανδρεα Παπανδρέου, την Ίντιρα Γκάντι, τον Ραούλ Αλφονσίν, τον Μιγκέλ ντε λα Μαντρίντ, τον Ζούλιους Νιερέρε δηµιούργησαν την «Πρωτοβουλία των έξι», µε στόχο τον περιορισµό των εξοπλισµών και την ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων.

Η πρωτοβουλία αυτή είχε µεγάλη σημασία σε µια εποχή όπου οι Ηνωµένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση επιδίδονταν σε έναν αγώνα εξοπλισµών, που όχι µόνο αντλούσε σηµαντικούς πόρους αλλά κινδύνευε και να καταστρέψει τον πλανήτη.

«Με τα χρήµατα που απαιτούνται για να κατασκευαστεί ένα τανκ, µπορούµε να κατασκευάσουµε σχολεία για 300.000 παιδιά», έλεγε ο Ούλοφ.

Δυστυχώς, και σήµερα βλέπουµε µια αυξανόµενη τάση πολλές µεγάλες – και όχι µόνο, δυνάµεις, να επενδύουν περισσότερο στους εξοπλισµούς παρά στην ειρήνη.

Γι’ αυτό, για µας τους προοδευτικούς, ο αγώνας αυτός συνεχίζεται.

Θα ήθελα κλείνοντας, να σταθώ σε µια φράση του Πάλµε που αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου του, ο Γιώργος Λογοθέτης, γιατί νοµίζω ότι έχει πολλά να διδάξει στη σηµερινή σοσιαλδηµοκρατία.

«Αν σταµατήσουµε να είµαστε οραµατιστές, αν σταµατήσουµε να αναζητούµε την ουτοπία, αν σταµατήσουµε να δηµιουργούµε στόχους για τους πολίτες, τότε όλη µας η προσπάθεια θα εξανεµιστεί και μαζί θα χαθεί η ηθική και ιδεολογική µας δύναµη.»

Για µας τους προοδευτικούς Έλληνες, να ξέρεις Γιόακιµ, ότι αγαπάµε τους αγώνες του Ούλοφ, καθώς και της οικογένειάς σας που συνεχίζει να προσφέρει και σας θεωρούµε δικούς µας ανθρώπους.

Καλώς ορίσατε σε µια πατρίδα που θελουµε να την θεωρείς και δική σου.”