Το πολιτικό κεφάλαιο ακολουθεί τους κανόνες του οικονομικού. Η ανθεκτικότητα και η διατηρησιμότητά του δεν είναι στατικές. Μεταβάλλονται ανάλογα με τις συνθήκες και τους πρωταγωνιστές. Αν δεν επενδύουμε σ’ αυτό, μένει στάσιμο ή υποχωρεί και απομειώνεται. Η αξία, λοιπόν, ενός πολιτικού προϊόντος εξαρτάται από την ικανότητά του να ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις. Από τη δυνατότητά του να βρίσκεται σε αρμονία με το συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Η προσαρμοστικότητα τού επιτρέπει να προβαίνει στις απαραίτητες ανατοποθετήσεις και προπαντός να ανανεώνεται, προκειμένου να παραμένει επίκαιρο και ελκυστικό.

Το ΠΑΣΟΚ συνιστά αποκαλυπτικό παράδειγμα, για το πώς ένα καινούργιο κόμμα μπορεί να ηγεμονεύει επί χρόνια στην πολιτική σκηνή. Αλλά και πώς καταβαραθρώνεται σε σύντομο διάστημα. Στηριζόμενο σε άξιους και ικανούς ηγέτες διασφάλισε ισχυρή απήχηση και επιρροή. Έγινε πολυδύναμο και πολυσυλλεκτικό. Καθόρισε τις εξελίξεις. Έβαλε τη σφραγίδα του στη δημόσια ζωή του τόπου. Όταν χρειάστηκε, μετεξέλιξε τη στρατηγική και την πολιτική του. Με τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κώστα Σημίτη παρήγαγε έργο, μεταμορφώνοντας την όψη της χώρας. Όταν όμως, προς χάριν της εξουσίας, επένδυσε σε απαίδευτες λογικές -«λεφτά υπάρχουν»- βρέθηκε σε στρατηγικό κενό. Η κυριαρχία του άρχισε να εξασθενεί με γοργούς ρυθμούς, ώσπου κατέληξε στο ναδίρ της αποδοχής του. Η κοινωνική του βάση αποσυντέθηκε. Τα ρήγματα που υπέστη το κατέστησαν δύναμη σε αποδρομή.

Η πρωτοφανής κρίση που βιώνει σήμερα είναι αναμενόμενη και εξηγήσιμη. Η δημοσκοπική του άνοδος είναι αμελητέα. Η ανάκαμψή του μάλλον καθίσταται ατελέσφορη. Άλλωστε, η ανάκτηση του χαμένου εδάφους, δεν θα επιτευχθεί με έναν πολιτικό λόγο και μια δημόσια εικόνα που αποπνέουν παρελθόν. Η παλινδρόμηση στις αρχέγονες ρίζες του δείχνει ότι βρίσκεται σε διάσταση με το οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Δεν μπορεί να το παρακολουθήσει και να εναρμονιστεί μ’ αυτό. Εύλογα, διέρρηξε τη σχέση του με τον φυσικό κοινωνικό του χώρο. Αποξενώθηκε από τις δυνάμεις που στο παρελθόν ενσάρκωνε και εκπροσωπούσε. Μετατράπηκε σε έναν μαρμαρωμένο μηχανισμό αξιωματούχων. Η αποεπένδυσή του σε νέες προσεγγίσεις και ιδέες περιορίζει δραστικά τους ορίζοντές του.

Στην ουσία, το ΠΑΣΟΚ πολιτεύεται εκτός οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Επιπλέον, η αρχηγός του, στερούμενη ηγετικότητας και στρατηγικής σκέψης, το εγκλωβίζει σε λογικές Μίκρο αντί Μάκρο, προτάσσοντας τις προσωπικές φιλοδοξίες της. Αδυνατεί να διαχειριστεί τα προβλήματα τόσο του κόμματος όσο και του κεντροαριστερού χώρου. Η πρόσφατη εσωτερική κρίση έδειξε ότι το άλλοτε κραταιό ΠΑΣΟΚ μεταλλάχτηκε σε ένα «ιδιωτικό» και αρχηγικό κόμμα. Κι αυτό διότι δεν επενδύει στην προγραμματική, πολιτική και ιδεολογική του ανανέωση, καθώς και στην ανασύνθεση της κατακερματισμένης Κεντροαριστεράς, αλλά στην αναπαλαίωση, στους μηχανισμούς, στην επετηρίδα και στον καθεστωτισμό, απομειώνοντας περαιτέρω την αξία του.

Του Γιώργου Πανταγιά-Πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας POLITY AE(Στο metarithmisi.gr)