ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ PatrasIQ
Αγαπητές φίλες,
Αγαπητοί φίλοι,
Αλλά ακόμα περισσότερο γιατί ο θεσμός Patras IQ εμπεδώνεται διαχρονικά.
Αυτό σημαίνει ότι μαζί δημιουργείται και η απαραίτητη συνείδηση στους ερευνητικούς, παραγωγικούς και κρατικούς φορείς για το τι μέλει γενέσθαι ώστε η περιοχή μας, η χώρα μας, να γίνει ηγέτιδα δύναμη στο χώρο της έρευνας, της καινοτομίας και των νέων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών.
Ξεκινώ με μια γενική παρατήρηση: η έννοια της πρωτοβουλίας, της έρευνας, της καινοτομίας είναι μια βαθιά προοδευτική αντίληψη.
Οι ρίζες της βρίσκονται στον διαφωτισμό που έφερε την επιστήμη στο προσκήνιο, ένας ευρωπαϊκός διαφωτισμός που σήμερα απειλείται από απολυταρχικές, δογματικές, post-truth θεωρίες (των λεγόμενων fake news ή εναλλακτικών δεδομένων). Όπως, για παράδειγμα της άρνησης αποδοχής των επιστημονικών μελετών για την κλιματική αλλαγή.
Αυτός όμως ο ευρωπαϊκός διαφωτισμός εμπνεύστηκε από την έννοια του πολίτη της αρχαίας Ελλάδας.
Τότε η πολιτική ήταν μια έννοια απελευθερωτική. Η ικανότητα του ατόμου αλλά και της συλλογικής σκέψης και δράσης να σκεφτεί, να μάθει και να αλλάξει την μοίρα, να σπάσει δηλαδή την μοιρολατρία και να αφήσει τη σκέψη, τη φαντασία ελεύθερη, ώστε να δημιουργήσει μια άλλη κοινωνία.
Ο καινοτόμος επιστήμονας και επιχειρηματίας διέπεται από αυτή την αντίληψη. Και αυτό χαιρετίζω σήμερα σε όλους εσάς που βρίσκεστε εδώ.
Θα μου πείτε μα αυτά είναι αυτονόητα.
Και όμως στη χώρα μας χρειάζεται η επανάσταση του αυτονόητου. Γιατί μέχρι προ λίγων χρόνων όχι μόνο η επιχειρηματικότητα αλλά και κάθε καινοτομία βρισκόταν στο στόχαστρο δομών, κατεστημένων αλλά και αντιλήψεων που δεν ήθελαν τίποτα να αλλάξει.
Παράλληλα η επιχειρηματικότητα ήταν ή κυνηγημένη από το ελληνικό κράτος είτε εξαρτημένη από το ελληνικό κράτος. Πώς λοιπόν να είμαστε ανταγωνιστικοί, πως να μην έχουμε χρέη και ελλείμματα; Πως να μην φτάσουμε να ζητούμε δανεικά από τρίτους. Αυτό το πελατειακό κράτος είναι που πληρώνει ο Ελληνικός λαός ακόμα και σήμερα, με υπερβολικά βαριές θυσίες.
Και παρότι έχουν γίνει βήματα για να βελτιωθεί το ελληνικό κράτος – και θα αναφερθώ σε αυτά – η καινοτομία όταν ανθεί, ανθεί παρά τις κρατικές δομές και όχι λόγω αυτών.
Ας ξεκινήσω από τα θετικά:
Με πραγματικά ακαδημαϊκά και οικονομικά αποτελέσματα.
Για να λειτουργήσει το κράτος υποβοηθητικά και όχι υπονομευτικά της καινοτομίας, ένα βασικό βήμα που κάναμε μετά το 2009, ήταν η εμπέδωση της πραγματικής αξιοκρατίας στη χρηματοδότηση της έρευνας.
Ξεκινήσαμε για πρώτη φορά την ηλεκτρονική υποβολή όλων των αιτήσεων για χρηματοδότηση, ενώ η αξιολόγηση των προτάσεων γινόταν από διεθνείς αξιολογητές, για να αποφεύγονται έτσι τα φαινόμενα των πελατειακών αλληλοεξυπηρετήσεων. Για πρώτη φορά δεν υπήρξε οποιαδήποτε πολιτική παρέμβαση στις διαδικασίες αξιολόγησης των προτάσεων και χρηματοδότησης.
Επίσης, είχαμε κάνει ότι ήταν δυνατόν στο σύντομο χρονικό διάστημα της διακυβέρνησής μας με το Jeremy (το οποίο ευτυχώς η σημερινή κυβέρνηση επεκτείνει), με αποτέλεσμα να έχουν χρηματοδοτηθεί 80 ventures – επιχειρηματικές πρωτοβουλίες – με κεφάλαιο 150 εκατομμυρίων ευρώ, με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Παρήγορο είναι ότι παρά τα εμπόδια, βλέπουμε μια έκρηξη επιχειρηματικότητας με καινοτόμες προσπάθειες που οδηγούν σε επιτυχίες διεθνούς εμβέλειας, όπως αυτή του TaxiBeat που αγοράστηκε από την Daimler, ή των Avocarrot, Bugsense, E-food.gr, Crypteia Networks που αγοράστηκαν από διεθνείς εταιρίες.
Φανταστείτε να μπορέσουμε να βελτιώσουμε τις υποδομές μας και να εμπεδώσουμε μια κουλτούρα καινοτομίας – τι θα μπορέσουμε να πετύχουμε!
Ας αναλογιστούμε ότι το ερευνητικό δυναμικό της χώρας είναι από τα καλύτερα στον κόσμο. Είτε δημιουργεί στην χώρα μας, είτε στο εξωτερικό.
Είμαστε 6οι στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αριθμό δημοσιεύσεων ανά ερευνητή και πέμπτοι σε προσέλκυση Ευρωπαϊκών επιδοτήσεων ανά ερευνητή.
Κι όμως η αποτελεσματικότητά μας στην ανάπτυξη καινοτομίας δεν είναι τόσο επιτυχημένη. Ενώ έχουμε το πρόσφορο έδαφος δεν βγάζουμε τους ανάλογους καρπούς.
Για να πετύχουμε η Ελλάδα να πάει μπροστά χρειάζονται βασικές ρήξεις.
Πρώτον, να φτιάξουμε το αυτονόητο, ένα κράτος αρωγό, αποτελεσματικό, αξιοκρατικό και διάφανο που να απελευθερώνει δυνάμεις και να δημιουργεί το απαραίτητο οικοσύστημα για την επενδυτική δραστηριότητα και την καινοτομία. Γνωρίζουμε πολύ καλά το βάρος της γραφειοκρατίας, την αργή δικαιοσύνη, την πολυνομία και τον συγκεντρωτισμό.
Ένα καθοριστικό στοιχείο αλλαγών ώστε το οικοσύστημα αυτό να αναπτυχθεί σωστά, είναι η συνεργασία της ακαδημαϊκής ερευνητικής διαδικασίας με τον παραγωγό – με τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Από τη Silicon Valley, στο ΜΙΤ, στο Πεκίνο, ή τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ΤΕΙ, αυτή η σύνδεση είναι εκ των ουκ άνευ προϋπόθεση.
Ο νόμος για τον εκσυχρονισμό της ανώτατης εκπαίδευσης είχε και αυτό ως στόχο. Δυστυχώς αντί να βασιστεί σε αυτόν η κυβέρνηση και να τον βελτιώσει τον κατέστρεψε και πήγαμε χρόνια πάλι πίσω…
Αυτό με φέρνει σε μια ακόμα βασική προϋπόθεση:
Απαιτείται μια ευρύτατη συναίνεση στα αυτονόητα, αν η χώρα μας είναι να πάει μπροστά. Ήδη η αλληλοϋπονόμευση έχει στοιχίσει στην Ελλάδα που παραμένει σε κατάσταση ομηρίας λόγω δανεικών από την έλλειψη υποστήριξης ρηξικέλευθων αλλαγών.
Εννοώ την καινοτομία στην πολιτική. Εννοώ το hacking στο υπάρχον σύστημα διοίκησης – όπως κάποιος μου περιέγραψε τη Διαύγεια.
Δηλαδή, μπορούμε αξιοποιώντας τη σύγχρονη τεχνολογία όχι μόνο να συμβάλουμε στην επιχειρηματικότητα και σε νέες δουλειές αλλά να αντιμετωπίσουμε την καρδιά του ελληνικού προβλήματος.
Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση μείωσε το κόστος των φαρμάκων κατά 4 δισεκατομμύρια ευρώ – δηλαδή παραπάνω από τα όσα μαζεύει το κράτος από τον ΕΝΦΙΑ.
Εάν αυτή η λογική είχε συνέχεια, αν χτίζαμε με συναίνεση και όχι γκρεμίζοντας επειδή είναι της προηγούμενης κυβέρνησης, θα μπορούσαμε να έχουμε εταιρίες που αξιοποιούν Big data του δημοσίου για έρευνα αλλά και διευκολύνοντας τον πολίτη στην καθημερινή του σχέση με την πολιτεία.
Θα μπορούσαμε να περάσουμε από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση στις ηλεκτρονικές προμήθειες του δημοσίου,
Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε από τον νέο επιχειρηματία καινοτομία που θα άλλαζε άρδην τις γραφειοκρατικές διαδικασίες στο δημόσιο.
Και βέβαια τομείς που έχουν προοπτική για μας – και όχι μόνο – είναι η αξιοποίηση της τεχνολογίας στον τομέα της υγείας και της παιδείας, πχ με την τεχνητή νοημοσύνη και ρομποτική στην ιατρική αλλά και την παιχνιδοποίηση / gamification στην εκπαίδευση (χαίρομαι γιατί βλέπω τέτοιες πρωτοβουλίες εδώ).
Επίσης στον χώρο της πράσινης ανάπτυξης πχ στον αγροτικό χώρο αξιοποίησης της γεωθερμίας, όπως στη Θράκη με θερμοκήπια με τεράστιο εξαγωγικό ενδιαφέρον. Αλλά και γενικότερα η ενεργειακή μας αυτονομία αξιοποιώντας την πράσινη ενέργεια.
Τέλος οι δύο ισχυροί τομείς ναυτιλία και τουρισμός, αποτελούν τεράστιες ευκαιρίες για την ελληνική καινοτομία.
Η καινοτομία μπορεί και πρέπει να μπει και στην εμβάθυνση της δημοκρατίας.
Στην Αφρική για παράδειγμα, δεν υπάρχουν ληξιαρχεία και οι εκλογικές διαδικασίες συχνά αμφισβητούνται με αποτέλεσμα ακόμα και αιματηρές συγκρούσεις. Οι προοδευτικές κυβερνήσεις, όπως της Γκάνας, χρησιμοποιούν βιομετρικές μεθόδους καταγραφής πολιτών εξασφαλίζοντας έτσι την διαφάνεια στις εκλογικές διαδικασίες.
Σκεφτείτε επίσης την συνεχή διαβούλευση, τη συμμετοχή του πολίτη στην καθημερινή διαμόρφωση πολιτικής μέσω τεχνολογίας.
Φίλες και φίλοι η καινοτομία έχει τα συν και τα πλην.
Η ρομποτική μπορεί να ανατρέψει την αγορά εργασίας. Να εξαφανίσει δουλειές. Αυτός όμως είναι ένας ακόμα λόγος να γίνουμε πρωτοπόροι, ώστε να μπορούμε να σχεδιάσουμε εφαρμογές, έρευνα, πολιτικές που θα συνάδουν με τα ελληνικά πλεονεκτήματα, τα συγκριτικά πλεονεκτήματά μας, σε μια παγκόσμια αγορά.
Η Ελλάδα της ποιότητας, της καινοτομίας, και της δικαιοσύνης είναι ο δύσκολος τελικός στόχος.
Και εσείς δείχνετε ότι μπορούμε!
