Του Αντώνη Αντζολέτου
Η νέα πίεση με το μεταναστευτικό φέρνει και πάλι στην επιφάνεια τα προβλήματα που υπάρχουν με τη Λιβύη. Το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, από τον Νοέμβριο του 2019, ήρθε για να μείνει και αυτό το βλέπει πιο εμφατικά η ελληνική πλευρά το τελευταίο διάστημα. Η οριοθέτηση ΑΟΖ με την αφρικανική χώρα δεν προχώρησε ποτέ ούτε η προσφυγή από κοινού στη Χάγη. Αυτό θα μπορούσε να γίνει πριν την πτώση του Καντάφι το 2011.
Η διείσδυση του Ταγίπ Ερντογάν στη Βεγγάζη προχωρά με γρήγορους ρυθμούς και πλέον η Αθήνα έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου. Κατασκευαστικές εταιρίες επιτελούν σημαντικά έργα, παρέχεται στρατιωτική εκπαίδευση, ενώ το 2024 η Τουρκία άνοιξε και το προξενείο της στη Βεγγάζη εκμεταλλευόμενη ποικιλοτρόπως το κενό εξουσίας που υπάρχει. Πρόσφατα, μέσα στον Ιούνιο ο Λίβυος Υπουργός Ενέργειας συναντήθηκε με τον Τούρκο πρέσβη με έμφαση στην ενίσχυση της συνεργασίας στα ενεργειακά. Είχε συζητηθεί η εμπλοκή της τουρκικής TPAO, ενώ είχε προηγηθεί και άλλο ραντεβού με τον Τούρκο Υπουργό Ενέργειας στην Κωνσταντινούπολη.
Τίποτα δεν είναι τυχαίο για όσα συμβαίνουν αυτή την περίοδο στην ευρύτερη περιοχή. Η εμπλοκή Αιγύπτου και Τουρκίας – και όχι μόνο – έχουν προσδώσει περιφερειακή διάσταση στην κρίση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέλεξε να ασκεί μια τακτική πολιτική διαχείρισης του ζητήματος με τη Λιβύη παρά να αναζητήσει λύσεις και να πραγματοποιήσει ουσιαστική παρέμβαση. Επένδυσε μόνο στα Δυτικά της χώρας και στην κυβέρνηση Ντμπέιμπα, αφήνοντας την Ανατολική Λιβύη του Χαφτάρ να βρίσκει άλλους «προστάτες».
Από το 2019 – 2021 η ελληνική κυβέρνηση είχε αναπτύξει στενές σχέσεις με τον Στρατάρχη και είχε εμπεδωθεί η πεποίθηση πως η στήριξη και η απόρριψη των τουρκικών προθέσεων στην περιοχή είναι σχεδόν δεδομένες. Από εκείνο το σημείο φτάσαμε την προηγούμενη εβδομάδα ο Χαφτάρ να βάζει όρους για να δεχτεί την ευρωπαϊκή αποστολή με αποτέλεσμα το ραντεβού να ναυαγεί.
Οι εξελίξεις τρέχουν συνεχώς και δεν είναι θετικές. Με Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ η κυβέρνηση της Τρίπολης αμφισβητεί τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα και βάσει της οποίας έχουν χαραχθεί τα οικόπεδα στα δυτικά, αλλά και στα νότια της Κρήτης.
Πού είναι το πρόβλημα στη συγκεκριμένη περίπτωση; Για πρώτη φορά αποτυπώνεται σε επίσημο έγγραφο η διεκδίκησή εις βάρος της Ελλάδας. Στην έκθεση της Λιβυκής Κρατικής Εταιρείας Πετρελαίου, που επισυνάπτεται στη Ρηματική Διακοίνωση, γίνεται λόγος για παραβίαση της «οριοθετικής γραμμής», η οποία ουσιαστικά είναι η προέκταση, από λιβυκή πλευρά, της «οριοθέτησης» του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου.
Η ελληνική πλευρά απάντησε, με τον Γιώργο Γεραπετρίτη να πραγματοποιεί αύριο την πλέον κρίσιμη επίσκεψη στην Τρίπολη:
«Η Ελλάδα απορρίπτει κάθε ενέργεια ή δράση που βασίζεται σε άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες, χωρίς κανένα έρεισμα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Όσον αφορά το εκκρεμές διμερές θέμα της οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με τη Λιβύη, η Ελλάδα, ως γνήσια γειτονική χώρα, έχει εκδηλώσει την ετοιμότητά της για συνέχιση των συζητήσεων, βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, όπως άλλωστε συνομολογεί και η λιβυκή πλευρά, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Καμία αντίδραση δεν πρόκειται να αποθαρρύνει την ελληνική κυβέρνηση από το να ασκεί, με υπευθυνότητα και έμπρακτα, τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας».
Στην Ελλάδα έχει χτυπήσει ένα ηχηρό «καμπανάκι» κυρίως από το θέμα των μεταναστευτικών ροών που τρέχει παράλληλα. Η αναγνωρισμένη από τη Δύση και από τον ΟΗΕ κυβέρνηση στη Δυτική Λιβύη, σε συνεννόηση με τους συμπατριώτες τους στα Ανατολικά της αφρικανικής χώρας προσβλέπουν στην ενίσχυση των κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Λιβύη είναι γεγονός πως έχει κατακλυστεί από μετανάστες. Θα αποδειχτεί πολύ σύντομα αν η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να αναστείλει για τρεις μήνες τις αιτήσεις χορήγηση ασύλου μπορεί να αποδώσει. Οι διακινητές προφανώς θα επιμείνουν πως από τη στιγμή που θα περάσουν απέναντι θα βρουν τρόπο να ξεφύγουν.
Αν δεν υπάρξει συνεργασία με το Χαφτάρ, ώστε το πρόβλημα να αντιμετωπιστεί στις αφρικανικές ανατολικές ακτές είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί λύση. Η Λιβύη, όπως ακριβώς και η Τουρκία στο παρελθόν, επιχειρεί να ανταλλάξει τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών με ευρωπαϊκά κονδύλια, αλλά και με πολιτικά οφέλη. Όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που ο εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν εξωθεί συνεχώς εκατομμύρια ανθρώπους στη Λιβύη και στην Αίγυπτο.
Η εφαρμογή του «μοντέλου Έβρου» από την Αθήνα, που ακούγεται όλο και πιο συχνά, δεν είναι απλή, καθώς το 2020 τα σύνορα ήταν χερσαία ενώ τώρα είναι θαλάσσια και η σκληρή φύλαξή τους είναι σαφώς πιο δύσκολη. Τα πράγματα, ωστόσο αλλάζουν συνεχώς. Μεγάλη πίεση δέχεται και η Ιταλία παρά τις συμφωνίες που έχει υπογράψει η Ρώμη με την Τρίπολη. Η εφημερίδα La Repubblica δημοσίευσε πρόσφατα ότι «ο Χαφτάρ ετοιμάζεται να επικυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο με σκοπό την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων».
Παράλληλα «θέλει να καταστήσει παρελθόν τη συνεργασία των Βρυξελλών με την κυβέρνηση της Τρίπολης», με στόχο να επιχειρήσει να επιτεθεί και να κατακτήσει το σύνολο της χώρας του. Το δεύτερο σενάριο με την προοπτική ενός νέου εμφυλίου περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα τόσο για το μεταναστευτικό όσο και για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
